Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 1/12 cho biết ông sẵn sàng thảo luận với Tổng thống Nga Vladimir Putin nếu "ông ấy thực sự muốn tìm cách chấm dứt chiến tranh". Khi được hỏi về bình luận này, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết Moskva vẫn để ngỏ cơ hội đàm phán, miễn là "các lợi ích quốc gia Nga" được đảm bảo.
Nhưng ông Peskov cũng lưu ý rằng việc Tổng thống Mỹ yêu cầu ông Putin "rút quân khỏi Ukraine" khiến các cuộc đàm phán khó xảy ra.
"Mỹ vẫn không công nhận các vùng lãnh thổ mới của Nga. Điều đó làm phức tạp nỗ lực tìm kiếm nền tảng để tổ chức các cuộc thảo luận cùng nhau", ông Peskov nói, ám chỉ tới 4 vùng lãnh thổ Ukraine mà Nga tuyên bố sáp nhập hồi tháng 9.
Ông Putin trước đó điện đàm với Thủ tướng Đức Olaf Scholz, cáo buộc phương Tây theo đuổi chính sách "phá hoại" ở Ukraine thông qua hỗ trợ tài chính và quân sự, khiến Kiev "bác bỏ ý tưởng về bất kỳ cuộc đàm phán nào".
Tổng thống Nga Vladimir Putin họp trực tuyến tại dinh thự Novo-Ogaryovo ở ngoại ô Moskva, Nga hồi tháng 6. Ảnh: Reuters.
Giới quan sát cho rằng những bình luận mới của Nga cho thấy tương lai đàm phán chấm dứt xung đột là điều xa vời. Moskva nhiều khả năng đã đóng cánh cửa đàm phán sau quyết định sáp nhập 4 tỉnh Ukraine, gồm Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia.
Trong khi đó, Ukraine cũng thể hiện thái độ kiên quyết không kém với kịch bản đàm phán cùng Nga. Mykhaylo Podolyak, cố vấn Tổng thống Volodymyr Zelensky, nói trong cuộc phỏng vấn hôm 20/11 rằng việc đàm phán với Nga hiện nay không khác nào "đầu hàng" và Nga không thực sự muốn đàm phán.
"Bằng cách sáp nhập 4 tỉnh và tuyên bố chúng mãi mãi thuộc về Nga, ông Putin đã đóng cánh cửa dẫn tới bất kỳ giải pháp nào được Ukraine chấp nhận. Đồng thời, ông cũng đặt bản thân vào tình thế bất kỳ nhượng bộ lãnh thổ nào cũng là thất bại với Nga và là sự sỉ nhục với bản thân ông", Alain Frachon, nhà phân tích của Le Monde, nhận định.
Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng Liên quân Mỹ Mark Milley tháng trước gợi ý rằng Ukraine nên đàm phán với Nga, bởi giải quyết xung đột bằng con đường quân sự là không thực sự khả thi.
"Xác suất chiến thắng của quân đội Ukraine, được định nghĩa là đẩy lùi quân Nga khỏi toàn bộ lãnh thổ, là không cao", ông nói. Do đó, ông cho rằng Kiev nên tận dụng những chiến thắng gần đây trên chiến trường để xúc tiến đàm phán và chấm dứt xung đột.
Song giới quan sát cho rằng không có dấu hiệu nào cho thấy ông Putin quan tâm tới khả năng đàm phán. Liên tiếp chứng kiến những bước lùi trên chiến trường, Nga đã đáp trả bằng cách tiến hành cuộc tấn công phá hủy cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine.
Tổng thống Putin cho rằng các cuộc tập kích vào cơ sở hạ tầng năng lượng Ukraine là phản ứng hợp lý với hành động của Kiev, trong đó có vụ tấn công cầu Kerch trên bán đảo Crimea. Trong khi đó, Ukraine và phương Tây cáo buộc Moskva tìm cách đẩy người dân vào cảnh thiếu điện, thiếu khí đốt khi mùa đông đã bắt đầu.
Các nhà phân tích cho rằng ông Putin cũng đặt cược rằng phương Tây, dưới tác động của mùa đông và nguy cơ suy thoái kinh tế, sẽ giảm ủng hộ dành cho Ukraine.
Theo quan điểm của Nga, những thất bại gần đây trên chiến trường Ukraine chỉ là tạm thời và không mang tính quyết định, theo Branislav Slantchev, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học San Diego, Mỹ.
"Điện Kremlin sẽ rút kinh nghiệm từ sai lầm và khắc phục", Slantchev nói. "Như ông Putin tuyên hồi mùa hè 'chúng tôi nghe nói họ muốn đánh bại chúng tôi trên chiến trường. Hãy để họ thử. Chúng tôi thậm chí còn chưa bắt đầu'".
Cục diện chiến trường Ukraine sau hơn 9 tháng giao tranh. Đồ họa: WP.
Bên cạnh huấn luyện lực lượng mới huy động và gửi đến Ukraine, Điện Kremlin cũng chuyển đổi nền kinh tế sang thời chiến với các ngành công nghiệp quốc phòng làm ba ca mỗi ngày, đồng thời các công ty tư nhân phải thực hiện đơn đặt hàng của Bộ Quốc phòng Nga.
Quân đội Ukraine dường như hiểu rằng ông Putin sẵn sàng cho cuộc chiến lâu dài. Trong bài bình luận gần đây, đại tướng Valerii Zaluzhnyi, tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine, mô tả xung đột hiện nay là "cuộc chiến quy mô lớn sẽ tiếp tục đến năm 2023".
"Ông Putin chiến đấu để giành chiến thắng", Slantchev nhận định, thêm rằng phương Tây cần chuẩn bị cho tương lai về một cuộc đối đầu lâu dài với Nga và chỉ có tăng viện trợ cho Kiev mới có thể giúp Ukraine giành lợi thế cho đến khi cơ hội đàm phán xuất hiện.
Thanh Tâm (Theo Le Monde, San Diego Union Tribune)