"Không ai quan tâm, không ai dành thời gian để lắng nghe. Tôi có thể giặt giũ nếu không hoàn toàn kiệt sức, đau đớn. Thế giới quay cuồng, tôi chóng mặt, nôn mửa và tiêu chảy. Tôi nói nhiều, nhưng đôi khi chẳng biết mình đang nói gì", Taylor viết trong tin nhắn cuối cùng cho một người bạn.
Ông ở chung hoàn cảnh với hàng triệu bệnh nhân Covid-19 kéo dài khác, với các di chứng dai dẳng hàng tháng, thậm chí nhiều năm sau đợt lây nhiễm ban đầu. Đây là tình trạng y tế phức tạp, khó chẩn đoán vì có hơn 200 triệu chứng, một số có thể giống với các bệnh khác. Các biểu hiện đặc trưng bao gồm kiệt sức, suy thận, đau nhức cơ thể, sốt và tim đập nhanh, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Hiện chưa có dữ liệu từ các cơ quan chính phủ về tỷ lệ trầm cảm của người bị Covid-19 kéo dài. Một số nhà khoa học từ Viện Y tế Quốc gia Mỹ và Cơ quan An ninh Y tế Anh đang bắt đầu nghiên cứu mối liên hệ tiềm ẩn sau khi số trường hợp trầm cảm và tự tử gia tăng.
Leo Sher, bác sĩ tâm thần tại Dịch vụ Y tế Mount Sinai, cho biết: "Tôi chắc chắn Covid-19 kéo dài có liên quan đến ý nghĩ tiêu cực. Tuy nhiên, hiện nay chúng tôi chưa có dữ liệu về mặt dịch tễ học".
Hai câu hỏi quan trọng được đặt ra bao gồm: Liệu nguy cơ trấm cảm tăng lên có phải do virus đang gây ra những thay đổi sinh học trong não bộ bệnh nhân? Tình trạng phong tỏa có phải nguyên nhân đẩy mọi thứ đến bờ vực, dẫn tới các vấn đề sức khỏe kéo dài?
Trích dẫn một số nghiên cứu, tiến sĩ Sher cho biết các rối loạn đau đớn nói chung và chứng viêm trong não là một yếu tố dự báo trầm cảm khá chính xác.
Phân tích do công ty dữ liệu Truveta và Reuters thực hiện cho thấy, bệnh nhân hậu Covid có tỷ lệ uống thuốc chống trầm cảm trong vòng 90 ngày kể từ khi mắc bệnh cao hơn so với người không gặp di chứng. Phân tích dựa trên dữ liệu từ 20 hệ thống bệnh viện lớn của Mỹ, gồm hơn 1,3 triệu người được chẩn đoán mắc Covid-19 kéo dài kể từ tháng 5/2020 đến tháng 7/2022.
Giới chuyên gia chưa hiểu rõ về tác động tiềm tàng của Covid-19 kéo dài. Chính phủ và các nhà khoa học chỉ mới bắt đầu nghiên cứu kể từ sau khi Covid-19 suy yếu.
Theo Viện Đánh giá và Đo lường Sức khỏe (IHME) của Đại học Washington, nhiều bệnh nhân hậu Covid-19 bình phục theo thời gian. Tuy nhiên, 15% vẫn gặp các triệu chứng sau 12 tháng. Hiện không có phương pháp điều trị chính thức cho căn bệnh, các biểu hiện suy nhược có thể khiến người bệnh không đủ sức khỏe để làm việc.
Tình trạng trầm cảm hoặc tự tử hậu Covid-19 là rất nghiêm trọng. Chỉ riêng ở Mỹ, nó ảnh hưởng đến 23 triệu người, theo dữ liệu của Văn phòng Giải trình Chính phủ công bố ngày 13/9.
Di chứng Covid-19 cũng khiến khoảng 4,5 triệu người mất việc làm, tương đương khoảng 2,4% lực lượng lao động Mỹ. Theo IHME, trên toàn thế giới, gần 150 triệu người phát triển vấn đề hậu Covid trong hai năm đầu tiên của đại dịch.
Ở nhiều nước đang phát triển, thiếu hệ thống giám sát liên quan đến Covid-19 kéo dài khiến tình hình tồi tệ hơn, Murad Khan, giáo sư tâm thần học tại Đại học Aga Khan ở Karachi, Pakistan, nhận định.
"Vấn đề lớn nhất là chúng ta không ước đoán được quy mô của tình trạng này", ông nói.
Lauren Nichols, một bệnh nhân Covid-19 kéo dài, nghỉ ngơi tại nhà riêng ở Massachusetts, Mỹ ngày 3/8 năm. Ảnh: Reuters
Nhiều bệnh nhân đang cạn kiệt dần về sức khỏe, hy vọng và cả tiền bạc. Trước khi đi đến quyết định trên, Taylor đã mất việc vào mùa hè năm 2020. Bảo hiểm của ông hết hạn, đơn xin cấp an sinh xã hội của ông bị từ chối.
"Đó chính là giọt nước tràn ly", anh trai của ông là Mark Taylor cho biết.
Heidi Ferrer, một biên kịch truyền hình 50 tuổi gốc Kansas, đã chọn ra đi vào tháng 5/2021 để thoát khỏi những cơn đau dữ dội khiến bà không thể đi lại hoặc ngủ hàng đêm. Bà nhiễm nCoV một năm trước đó và các di chứng chưa thôi đeo bám, chồng bà là Nick Guthe nói.
Survivor Corps, nhóm vận động xã hội dành cho người bị Covid-19 kéo dài đã tổ chức một cuộc thăm dò ý kiến thành viên hồi tháng 5 và nhận thấy, 44% trong số gần 200 người được hỏi từng cân nhắc đến việc từ bỏ cuộc sống.
Viện Y tế Quốc gia Mỹ theo dõi các tác động của Covid-19 kéo dài lên sức khỏe tâm thần như một phần của nghiên cứu RECOVER trị giá 470 triệu USD. Kết quả nghiên cứu sẽ được công bố trong thời gian tới. Tuy nhiên, Richard Gallagher, phó giáo sư tâm thần học trẻ em tại NYU Langone Health, công nhận người gặp các di chứng mạn tính dễ có suy nghĩ tiêu cực.
Theo ông Gallagher, một số bằng chứng cho thấy Covid-19 có thể gây viêm não, lâu dài dẫn đến trầm cảm, ngay cả ở người có triệu chứng tương đối nhẹ.
Trung bình, Covid-19 kéo dài làm suy giảm 21% sức khỏe tổng thể, tương tự như điếc hoàn toàn và chấn thương sọ não. Một số chuyên gia cho rằng Omicron ít khả năng gây ra Covid-19 kéo dài. Tuy nhiên, số liệu chính thức của Anh, công bố trong tháng này, cho thấy 34% trong số 2 triệu bệnh nhân phát triển di chứng sau nhiễm Omicron.
Nghiên cứu tại Anh và Tây Ban Nha cũng cho thấy nguy cơ tự tử tăng gấp 6 lần ở người bệnh bị viêm cơ tủy, hội chứng mệt mỏi mạn tính hậu Covid.
Ruth Oshikanlu, một cựu hộ sinh tại London, cho biết các vấn đề sức khỏe dai dẳng đã đẩy cô đến bờ vực. Khi phải tạm dừng công việc kinh doanh do các vấn đề về nợ nần, cô cảm thấy cuộc sống của mình như đã kết thúc.
"Tôi khóc với nhân viên kế toán và anh ấy phải giữ lấy người tôi. May mắn thay, tôi không nghĩ đến cái chết, vì còn có con trai. Nhưng tôi biết rất nhiều người đã có ý định trên", người phụ nữ 48 tuổi kể lại.
Thục Linh (Theo CNA)