Từ trong chiếc xe của Hội Chữ thập Đỏ đang đưa họ đến với tự do, hai con tin người Israel mỉm cười, vẫy tay chào tạm biệt những tay súng Hamas đã giam họ suốt nhiều tuần. Đó là lần đầu tiên công chúng được nhìn thấy Sharon Avigdori và con gái Noam kể từ khi Hamas bắt hai người và đưa đến Dải Gaza sau cuộc đột kích vào lãnh thổ Israel ngày 7/10.
Những video do Hamas công bố về quá trình trao trả con tin Israel đã khiến dư luận toàn cầu chăm chú dõi theo. Sau 50 ngày khiến cả thế giới phải suy đoán về tình trạng của các con tin, đây là cơ hội tốt để nhóm định hướng câu chuyện và thể hiện khía cạnh văn minh, nhân đạo hơn, giới quan sát đánh giá.
Sharon Avigdori và con gái Noam mỉm cười và vẫy tay chào trên xe của Hội Chữ thập Đỏ khi chuẩn bị rời khỏi Dải Gaza. Ảnh: Hamas
James Rodgers, nhà báo kỳ cựu của BBC tại Gaza, gọi đây là "vũ khí tuyên truyền" mà Hamas muốn tận dụng tối đa khi chấp thuận trao trả con tin cho Israel. Nhưng Rodgers nhận định giá trị mà biện pháp xây dựng hình ảnh này mang lại trong dư luận phương Tây thực sự hạn chế.
"Từ kinh nghiệm đưa tin về cuộc xung đột này cũng như nghiên cứu cách Hamas truyền tải thông tin, tôi nghĩ rất ít người phương Tây thay đổi quan điểm về họ", ông nói.
Nhiều người xem video chia tay của hai mẹ con Avigdori cũng như các video thả con tin khác với nội dung tương tự chắc chắn sẽ hoài nghi biểu hiện của họ sau khi bị Hamas giam trong hơn 7 tuần. Một số thành viên gia đình, trong đó có anh trai của Avigdori, đã bị sát hại sau cuộc đột kích của Hamas.
Nhưng Ghaith al-Omari, cựu quan chức Chính quyền Palestine, hiện là chuyên gia cấp cao tại Viện Chính sách Cận Đông thân Israel của Washington, nhận định Hamas thực tế không quá quan tâm đến việc giành thiện cảm từ dư luận phương Tây.
"Tôi nghĩ họ chủ yếu hướng thông điệp tới người dân các nước Arab. Đó là mục tiêu chính mà Hamas hướng tới trong các tính toán tuyên truyền của mình", ông cho hay.
Theo al-Omari, giữa làn sóng tin tức ủng hộ Israel trên truyền thông phương Tây, nhiều người dân thuộc thế giới Arab chỉ tin vào những câu chuyện của Hamas. Bởi vậy, hình ảnh mẹ con Avigdori mỉm cười và vẫy tay chào lan truyền trên truyền thông và mạng xã hội đã gây được ấn tượng đặc biệt trong dư luận các nước Arab.
Thành viên Hamas bàn giao con tin cho Hội Chữ thập Đỏ tại Dải Gaza ngày 24/11. Video: Hamas
Al Jazeera, gã khổng lồ truyền thông được chính phủ Qatar tài trợ, đã đăng video này lên tài khoản Facebook 28 triệu người theo dõi của họ.
Bình luận hàng đầu trong bài đăng đã ca ngợi các tay súng Hamas vì cách cư xử và đối đãi tốt với con tin, nói rằng có vẻ như họ đã phát triển mối quan hệ thân thiết với hai mẹ con Avigdori.
Trong khi truyền thông phương Tây tuần qua tập trung vào các con tin, một thông tin khác quan trọng hơn trong thỏa thuận trao đổi đang được Hamas đề cao. Hàng trăm tù nhân Palestine đã được phóng thích khỏi nhà tù Israel như một phần của lệnh ngừng bắn, điều mà al-Omari mô tả là "cực kỳ có ý nghĩa" đối với Hamas.
"Không gia đình Palestine nào mà không biết ai đó từng ở trong nhà tù Israel", ông nói. Vì vậy, việc đưa được các tù nhân trở về thực sự đã "tạo ra tiếng vang" với Hamas.
"Mỗi khi ai đó thành công trong nỗ lực giải cứu tù nhân Palestine, uy tín của Hamas lại được nâng lên", al-Omari giải thích. "Hamas đã được ghi nhận công lao trong các cuộc trao đổi tù nhân, điều khiến họ ngày càng nổi tiếng".
Trong các cuộc tuần hành ở Bờ Tây kể từ đầu tháng 10, những lá cờ xanh của Hamas đã trở thành hình ảnh phổ biến.
Israel trong khi đó áp dụng chiến lược truyền thông thận trọng đối với các con tin được thả theo thỏa thuận ngừng bắn. Họ đăng các video về những cuộc đoàn tụ đầy nước mắt, nhưng các con tin đến nay chưa trả lời bất cứ cuộc phỏng vấn nào.
Các nhà phê bình cho rằng nguyên nhân là bởi những cuộc phỏng vấn không được kiểm soát có thể biến thành cơn ác mộng truyền thông đối với chính quyền Thủ tướng Benjamin Netanyahu.
Yochaved Lifshitz, con tin 85 tuổi được thả hồi tháng 10, đã tổ chức một cuộc họp báo và nói với truyền thông rằng Hamas đối xử "tử tế" với bà.
Điều này rõ ràng không giúp ích gì cho Israel, quốc gia luôn muốn khắc họa Hamas là một "tổ chức tàn bạo", theo giới phân tích.
Israel đôi khi cũng gọi những tù nhân Palestine được trả tự do là "phần tử khủng bố", mặc dù thực tế là một số người bị bắt chỉ phạm các tội nhẹ và phải ngồi tù vô thời hạn với chính sách "giam hành chính" được Tel Aviv áp dụng.
Các con tin trên xe của Hội Chữ thập Đỏ chuẩn bị rời Dải Gaza hôm 27/11. Ảnh: Hamas
Anh rể Avigdori, Zohar, đã chê trách chính quyền Thủ tướng Netanyahu trong một cuộc thảo luận trực tuyến sau khi người thân của ông được thả.
Ông nói rằng cam kết của Israel về việc giữ an toàn cho người dân "đã bị phá vỡ một cách thô bạo" vào ngày 7/10 và chính quyền sẽ phải mất hàng thập kỷ để xây dựng lại niềm tin trong dư luận.
Hai con tin đầu tiên được thả chỉ vài ngày sau cuộc tấn công. Hamas đã đăng video ghi lại cảnh các con tin được đưa đến gần hàng rào biên giới và cho biết đây là nỗ lực nhằm chứng minh cáo buộc từ phía Israel rằng họ làm hại phụ nữ và trẻ sơ sinh là sai sự thật.
"Tôi không nghĩ có câu chuyện nào ở tầm quốc tế có thể tạo ra quan điểm trái ngược như vậy", Rodgers cho biết. "Đôi khi trong câu chuyện này bạn có hai phiên bản trái ngược nhau từ cả hai phía, việc kết hợp chúng lại là điều vô cùng khó khăn".
Theo giáo sư James Gelvin từ khoa Lịch sử, Đại học California, Los Angeles, sau cùng, Hamas vẫn là bên giành được lợi thế chính trị lớn nhất nhờ thỏa thuận trao đổi con tin - tù nhân và gia hạn lệnh ngừng bắn.
Ông lưu ý rằng trong 16 năm nắm quyền ở Gaza, Hamas "không phải tổ chức được lòng dân nhất" khi các cuộc biểu tình phản đối nhóm từng nổ ra vào năm 2018, 2019 và gần đây nhất là vào tháng 8. Tình trạng tồi tệ của nền kinh tế khu vực khiến người dân cảm thấy bất mãn với Hamas.
Nhưng với thỏa thuận trao đổi con tin vừa qua, Hamas đã cho thấy tính toán của họ có tiềm năng mang lại lợi ích lớn hơn so với những gì Chính quyền Palestine đang làm với Israel, giáo sư Gelvin nhận định.
Vũ Hoàng (Theo ABC News, CNA)