Trong bài phát biểu dài khoảng một giờ trước các giảng viên, sinh viên và khách mời tại Đại học Georgetown, Washington sáng 19/9 (tối cùng ngày giờ Hà Nội), Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ ra những thách thức thế giới đang đối mặt. Hòa bình hợp tác và phát triển vẫn là xu thế chủ đạo, nhiều cơ hội phát triển mới đang được mở ra nhưng nhân loại cũng đứng trước thời điểm khó khăn nhất kể từ sau Chiến tranh lạnh.
Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, cạnh tranh địa chính trị, địa kinh tế, gia tăng vũ trang, sử dụng vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế, chủ nghĩa dân tộc cực đoan đang nổi lên. "Có thể nói thế giới tổng thể là hòa bình - cục bộ có chiến tranh; tổng thể là hòa hoãn - cục bộ có xung đột; tổng thể là ổn định - cục bộ có căng thẳng", Thủ tướng nhấn mạnh.
Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu chính sách tại Đại học Georgetown. Ảnh: Nhật Bắc
Theo ông, ranh giới giữa chiến tranh và hòa bình, giữa phát triển và tụt hậu, giữa độc lập và phụ thuộc trở nên mong manh. Các thách thức già hóa dân số, an ninh phi truyền thống như biến đổi khí hậu, dịch bệnh, lương thực, nguồn nước, năng lượng và tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm mạng diễn biến ngày càng gay gắt. Kinh tế toàn cầu đang chứng kiến nhiều cơn gió ngược. Ngân hàng Thế giới đã phát đi cảnh báo về một "thập kỷ mất mát". Nhiều mục tiêu phát triển bền vững bị đẩy lùi, khó có thể hoàn thành vào năm 2030.
Với hơn 60% dân số thế giới và chiếm 60% GDP toàn cầu, khu vực châu Á - Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương được kỳ vọng là khu vực phát triển năng động hàng đầu, là tâm điểm hội tụ hợp tác và liên kết, với những khu vực thương mại tự do lớn hàng đầu thế giới như RCEP, CPTPP. Tuy nhiên, đây cũng là khu vực có cạnh tranh chiến lược, tiềm ẩn tranh chấp chủ quyền, lãnh thổ, các vấn đề thu hút quan tâm của dư luận quốc tế và nhiều thách thức an ninh phi truyền thống, không loại trừ dẫn đến căng thẳng, mất kiểm soát.
"Trong bối cảnh đó, Việt Nam đứng trước hai lựa chọn: bị động chống đỡ hoặc chủ động thích nghi. Chỉ có chủ động thích nghi, linh hoạt ứng phó thì mới giải quyết được vấn đề toàn cầu hiện nay", Thủ tướng nói, cho biết Việt Nam lấy Hiến chương Liên Hợp Quốc và luật pháp quốc tế làm nền tảng, lấy đối thoại và hợp tác làm công cụ.
Theo ông, bài học của Việt Nam là kiên định con đường độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; phát triển nền kinh tế độc lập, tự chủ, hội nhập; lấy nguồn lực bên trong là chiến lược, nguồn lực bên ngoài là đột phá. Việt Nam cũng kiên trì chính sách quốc phòng "bốn không" và xây dựng Đảng cầm quyền trong sạch, vững mạnh.
"Kết quả thực tiễn đạt được cho thấy các chính sách của Việt Nam hoàn toàn đúng đắn. Từ một nước nghèo nàn, lạc hậu, bị chiến tranh tàn phá, Việt Nam đến nay đã thuộc top 40 nền kinh tế có quy mô GDP lớn nhất thế giới và top 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại, thu hút FDI", Thủ tướng Phạm Minh Chính cho hay.
Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu chính sách tại Thư viện Đại học Georgetown. Ảnh: Nhật Bắc
Để hiện thực hóa quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện Việt - Mỹ, Thủ tướng cho rằng hai bên cần có kế hoạch hành động, dự án, hoạt động hợp tác kinh doanh cụ thể, ưu tiên dành nguồn lực để hiện thực hóa các cam kết trong Tuyên bố chung. Việt Nam mong muốn Mỹ hỗ trợ để góp phần xây dựng "một Việt Nam mạnh, độc lập, tự cường và thịnh vượng" như hai bên mong muốn.
Bên cạnh đó, hai bên cần tăng cường hiểu biết, xây dựng và củng cố tin cậy chính trị giữa lãnh đạo, chính giới và nhân dân hai nước; tiếp tục coi hợp tác kinh tế - thương mại - đầu tư là động lực chủ yếu và là "động cơ vĩnh cửu" thúc đẩy quan hệ song phương. Mỹ cần hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận công nghệ tiên tiến, quản trị hiện đại; tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp Mỹ đầu tư các dự án lớn, nhất là công nghiệp chế tạo và mở rộng chuỗi cung ứng tại Việt Nam.
Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng hai nước phải sớm hoàn thiện các khuôn khổ hợp tác mới, trong đó, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo sẽ là lĩnh vực mang tính đột phá, không giới hạn. Các lĩnh vực ưu tiên, trọng tâm là nền tảng công nghệ số, hệ sinh thái bán dẫn, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi năng lượng, công nghệ sinh học, y tế, dược phẩm; đào tạo sinh viên và nguồn nhân lực chất lượng cao.
Ông cũng mong muốn hai bên tiếp tục hợp tác hiệu quả về quốc phòng, an ninh, nhất là trên các lĩnh vực thực thi pháp luật, chống khủng bố, đào tạo quân y, cứu trợ cứu nạn, nâng cao năng lực hàng hải và hàng không, tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc. Thủ tướng cũng nhấn mạnh cần tiếp tục thúc đẩy khắc phục hậu quả chiến tranh, nhất là khắc phục hậu quả chất độc da cam/dioxin, rà phá bom mìn và tìm kiếm người mất tích.
Thủ tướng khẳng định Việt Nam sẵn sàng đóng vai trò cầu nối trong thúc đẩy hợp tác nhiều mặt giữa ASEAN, giữa các nước tiểu vùng Mekong với Mỹ và các đối tác khác; phối hợp chặt chẽ trong ASEAN, APEC, Liên Hợp Quốc để xử lý các thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng, lương thực, nguồn nước, y tế.
"Tôi xin được kết thúc bài phát biểu hôm nay với câu nói của Tổng thống Mỹ Abraham Lincoln: Luôn nhớ rằng quyết tâm thành công của chính bạn quan trọng hơn bất cứ điều gì khác. Tôi xin bổ sung thêm là thành công của các bạn cũng là thành công của chúng tôi và ngược lại", lãnh đạo chính phủ Việt Nam nói.
Thủ tướng Phạm Minh Chính đang trong chuyến công tác tại Mỹ ngày 17-23/9, qua ba thành phố San Francisco, Washington và New York để dự họp tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, kết hợp hoạt động song phương. Tối 19/9 (sáng 20/9 giờ Hà Nội), sau khi kết thúc hoạt động tại Washington, Thủ tướng đến New York.