Các tay súng Hamas đã thu được nhiều chiến lợi phẩm trong cuộc tấn công bất ngờ vào căn cứ Nahal Oz của Israel hôm 7/10. Ngoài 12 xe thiết giáp Achzarit nằm trong bãi đỗ, video được Hamas đăng trên mạng xã hội cho thấy lực lượng này còn chiếm được một xe thiết giáp chở quân hạng nặng Namer triển khai ở con đường bên ngoài căn cứ.
Namer (Báo đốm) là thiết giáp chở quân được Cục quân khí Bộ Quốc phòng Israel phát triển trên khung gầm xe tăng chiến đấu chủ lực Merkava Mark 4. Mỗi chiếc có giá xuất xưởng khoảng 3 triệu USD.
Nó ra đời sau những bài học rút ra trong cuộc chiến tại Lebanon năm 1982, khi các lữ đoàn thiết giáp Israel hứng chịu tổn thất nặng khi tiến vào thành phố Tyre. Các tổ diệt tăng Palestine được trang bị tên lửa dẫn đường đã phục kích, phá hủy hàng loạt thiết giáp chở quân hạng nhẹ M113.
Khoảnh khắc Hamas bắt tù binh, phá hủy thiết giáp Israel. Video: Twitter/ClashReport
"Bộ binh Israel sau đó phải tự di chuyển trong đô thị, xe thiết giáp chở quân chỉ đóng vai trò yểm trợ hỏa lực", bài viết trên Armor, tạp chí chuyên ngành của lực lượng tăng thiết giáp Mỹ, có đoạn.
Quân đội Israel sau đó ra mắt thiết giáp chở quân Achzarit được hoán cải từ xe tăng chủ lực T-54/55, với vỏ giáp kiên cố nhằm đối phó với nhiều loại hỏa lực của đối phương. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tình thế trong lúc Tel Aviv tìm kiếm mẫu thiết giáp hoàn toàn mới.
Quá trình phát triển dòng xe mới bị đình trệ trong thập niên 1990 do thiếu ngân sách, buộc quân đội Israel tiếp tục dựa vào thiết giáp M113 ra đời từ thập niên 1960. Tuy nhiên, xung đột Gaza năm 2004 cho thấy những điểm yếu chí tử của dòng M113, trong đó nổi bật là lớp giáp hợp kim nhôm không thể chặn được vũ khí chống tăng và mìn tự chế của đối phương.
Bộ Quốc phòng Israel quyết định tái khởi động dự án chế tạo thiết giáp chở quân hạng nặng thế hệ mới, đồng thời từ chối đề xuất bán xe chở quân Stryker do Mỹ đưa ra. Thiết giáp Namer ra đời, bắt đầu được biên chế với số lượng giới hạn từ năm 2008, với tổng cộng 290 xe được phân bổ cho các đơn vị cơ giới Israel tính đến năm 2022.
Thiết kế của Namer ưu tiên bảo vệ binh sĩ và đề cao khả năng sửa chữa nhanh chóng, sử dụng các khối giáp dạng mô-đun dễ dàng tháo lắp và thay thế, giáp bụng hình chữ V để hạn chế thiệt hại do mìn. Nó cũng được trang bị hệ thống phòng vệ đối phó tác nhân hóa học, sinh học, phóng xạ và hạt nhân.
Xe được lắp giáp phức hợp bí mật gồm nhiều lớp gốm và hợp kim thép - nickel, kết hợp giáp phản ứng nổ ở mặt ngoài. Các khối giáp có độ nghiêng lớn, tăng khả năng làm chệch hướng đạn xuyên giáp hoặc nổ lõm của đối phương. Với khối lượng hơn 63 tấn, thiết giáp Namer nặng hơn nhiều mẫu xe tăng chiến đấu chủ lực hiện đại.
Tướng Yaron Livnat, lãnh đạo Cục quản lý Dự án xe tăng của Bộ Quốc phòng Israel, hồi năm 2009 tuyên bố Namer có khả năng phòng vệ tốt hơn cả xe tăng Merkava Mark 4. "Loại bỏ tháp pháo đã cắt giảm khối lượng xe, cho phép tăng cường đáng kể vỏ giáp", ông nói.
Xe thiết giáp Namer với bệ súng máy điều khiển từ xa và hệ thống phòng vệ Trophy. Ảnh: Wikimedia
Những chiếc Namer cũng được lắp hệ thống phòng thủ chủ động Trophy từ năm 2016, giúp chúng đối phó tốt hơn với tên lửa dẫn đường và hỏa lực chống tăng.
Bộ Quốc phòng Israel từng tuyên bố Namer là "xe thiết giáp kiên cố và được bảo vệ tốt nhất thế giới", nhấn mạnh năng lực của nó đã được chứng minh qua nhiều chiến dịch trong những năm qua.
Với vai trò thiết giáp chở quân, Namer được vũ trang tương đối nhẹ, gồm bệ điều khiển từ xa Samson với súng máy 12,7 mm hoặc súng phóng lựu tự động Mark 19, cùng súng máy 7,62 mm và súng cối 60 mm. Israel hồi năm 2017 ra mắt phiên bản xe chiến đấu bộ binh với tháp pháo 30 mm điều khiển từ xa, tăng cường khả năng yểm trợ hỏa lực và phản ứng trong tác chiến đô thị.
Mỗi xe Namer có thể chở 3 thành viên kíp lái cùng 9 lính bộ binh trang bị đầy đủ, kèm theo một cáng cứu thương. Cửa thoát sau đuôi của dòng Merkava Mark 4 cũng được điều chỉnh, tăng chiều rộng để binh sĩ ra vào xe dễ dàng hơn, kèm lỗ bắn tỉa để chế áp đối phương.
"Chiếc Namer bị Hamas tịch thu hôm 7/10 đánh dấu lần đầu quân đội Israel mất loại xe này trong chiến đấu. Namer từng chống đỡ hàng loạt đòn đánh bằng tên lửa và súng chống tăng trong xung đột Gaza năm 2014, nhưng lại thất thủ trước cuộc tấn công bất ngờ của nhóm vũ trang Palestine", chuyên gia quân sự Mỹ David Axe nhận xét.
Vũ Anh (Theo Forbes)