Thống đốc bang Florida Ron DeSantis được cho là đã có quãng thời gian tuyệt vời nhất so với bất kỳ ai trong ngày bầu cử giữa kỳ 8/11, khi ông giành chiến thắng áp đảo trước đối thủ đảng Dân chủ và khẳng định mình là ngôi sao đang lên hàng đầu của đảng Cộng hòa.
Điều gì xảy ra tiếp theo được cho là khá phức tạp. Với việc cựu tổng thống Donald Trump dự kiến tuyên bố tranh cử tổng thống năm 2024 vào ngày 15/11, DeSantis sẽ phải quyết định xem liệu ông đã sẵn sàng cho cuộc chiến chính trị quan trọng nhất đời mình hay chưa bằng cách thách thức ông Trump trong cuộc đua giành đề cử của đảng Cộng hòa.
Thống đốc đảng Cộng hòa bang Florida Ron DeSantis ăn mừng trên sân khấu trong bữa tiệc đêm bầu cử giữa kỳ ở Tampa, Florida, hôm 8/11. Ảnh: Reuters.
Tính toán của DeSantis chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng khi cựu tổng thống Trump ngày càng bị xem là nhân tố gây bất ổn đối với một số đảng viên Cộng hòa, những người đổ lỗi cho ông về kết quả không như mong đợi mà đảng này đạt được trong bầu cử giữa kỳ.
Họ cho rằng Trump và các ứng viên mà ông hậu thuẫn không nhận được ủng hộ đủ lớn để giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử và họ sợ rằng với thất bại hai năm trước, Trump có thể lại đi vào vết xe đổ của mình trên đường đua vào Nhà Trắng năm 2024.
Tổng thống Mỹ Joe Biden, người đánh bại ông Trump vào năm 2020, tuần qua cho biết ông dự định tái tranh cử và sẽ ra quyết định cuối cùng vào đầu năm sau. Ông Biden là tổng thống già nhất trong lịch sử Mỹ và sẽ bước sang tuổi 80 vào cuối tháng này.
Trước cuộc bầu cử giữa kỳ, Trump được coi là người được yêu thích hơn nếu đối đầu với Thống đốc DeSantis hay bất kỳ đảng viên Cộng hòa nào khác trong các vòng bầu cử sơ bộ. Trên thực tế, ông vẫn có ảnh hưởng lớn đối với nền tảng ủng hộ của đảng và có tiềm lực kinh tế vững vàng cho một chiến dịch tranh cử quy mô.
Nhưng sau bầu cử giữa kỳ, dấu hiệu bất mãn đang lớn dần lên bên trong đảng Cộng hòa. Hôm 10/11, tờ New York Post, thuộc sở hữu của tỷ phú truyền thông bảo thủ Rupert Murdoch, người lâu nay vẫn là đồng minh với cựu tổng thống Trump, đã chế nhạo ông trên trang nhất, gọi ông là "Trumpty Dumpty" (Trump ngốc nghếch) và kêu gọi những đảng viên Cộng hòa khác "đoàn kết với nhau".
Một ngày trước đó, tờ Wall Street Journal cũng thuộc sở hữu của Murdoch đăng một bài xã luận gọi Trump là "kẻ thất bại lớn nhất" của đảng Cộng hòa.
Trump cũng cho thấy dấu hiệu lo lắng về DeSantis vào ngày 10/11, khi ông ra một tuyên bố dài, chỉ trích Thống đốc Florida đang "che giấu tham vọng tranh cử".
"Ron DeSantis đang lập lờ, các hãng tin giả hỏi ông ấy có định chạy đua không nếu tổng thống Trump tranh cử và ông ấy nói rằng 'tôi chủ yếu tập trung vào cuộc đua ghế Thống đốc, tôi không nhìn vào tương lai'", cựu tổng thống Mỹ nói. "Xét về phương diện trung thành, đó thật sự không phải câu trả lời đúng".
Một số đảng viên Cộng hòa còn đang lo ngại ông Trump có thể làm mất cơ hội của Herschel Walker, ứng viên Cộng hòa được ông hậu thuẫn để tranh cử vào Thượng viện bang Georgia, trong cuộc đối đầu vòng hai với thượng nghị sĩ Dân chủ Raphael Warnock vào tháng tới. Hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa bang Alabama Mo Brooks đã phải lên tiếng cầu xin ông Trump đứng ngoài cuộc đua ở Georgia.
Một nguồn tin thân cận với đội ngũ cố vấn của Trump cho hay cựu tổng thống dường như vẫn có ý định thông báo về quyết định chạy đua vào Nhà Trắng ngày 15/11 vì ông cho rằng nếu làm khác đi, đây sẽ là "biểu hiện của yếu đuối". Một số đồng minh đã cố gắng thuyết phục ông trì hoãn công bố này cho tới sau cuộc bầu cử vòng hai ở Georgia.
Ngược lại với cựu tổng thống Trump, Thống đốc DeSantis liên tục xuất hiện với những thông tin tích cực trên truyền thông sau khi đánh bại dễ dàng đối thủ đảng Dân chủ Charlie Crist hôm 8/11. Dù ông tỏ ra không quan tâm đến cuộc đua vào Nhà Trắng, những người ủng hộ ông trong bữa tiệc mừng chiến thắng đêm đó vẫn hô vang "hai năm nữa!".
Ở tuổi 44, Thống đốc Florida trẻ hơn cựu tổng thống Trump, 76 tuổi, và cũng hoàn toàn có thể là hình ảnh của sức trẻ khi đứng cạnh Tổng thống đương nhiệm Joe Biden.
DeSantis đặc biệt nổi tiếng với những người bảo thủ vì đã đi đầu trong các vấn đề liên quan đến chủng tộc và giới tính. Là một nhà gây quỹ năng động, ông đã quyên được hơn 200 triệu USD kể từ đầu năm 2021, phá vỡ những kỷ lục gây quỹ trước đó trong các cuộc chạy đua cho ghế thống đốc. Trump đã huy động được hơn 170 triệu USD trong cùng thời gian thông qua một số nhóm gây quỹ.
DeSantis năm nay không dành nhiều thời gian ở Florida, khi ông tham gia các cuộc vận động cho những ứng viên khác của đảng Cộng hòa và nỗ lực xây dựng hình ảnh cá nhân đối với cử tri cả nước.
Ông tránh chỉ trích Trump vì lo ngại làm phật lòng nền tảng ủng hộ của đảng Cộng hòa. Trong khi đó, cựu tổng thống Mỹ lại trở nên gay gắt hơn với Thống đốc Florida, gọi ông bằng biệt danh "Ron Giả dối" và khoe rằng ông đã nhận được nhiều phiếu bầu hơn DeSantis vào năm 2020.
Ông DeSantis (trái) trao đổi với ông Trump trong một cuộc thảo luận bàn tròn về Covid-19 ở Belleair, Florida, hồi tháng 6/2020. Ảnh: AP.
"Những thành viên bình thường trong đảng Cộng hòa ắt hẳn rất muốn Ron DeSantis tranh cử tổng thống", Sarah Longwell, chuyên gia thăm dò dư luận đảng Cộng hòa, người thường xuyên chỉ trích cựu tổng thống Trump, dự đoán.
Ngay cả khi Trump tuyên bố tranh cử tổng thống, ông vẫn sẽ phải đối mặt với hàng loạt rắc rối pháp lý, trong đó có các cuộc điều tra về nỗ lực thay đổi kết quả bầu cử năm 2020 và việc ông đưa tài liệu mật từ Nhà Trắng về tư dinh ở khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, Florida.
Một số người từng ủng hộ Trump nói rằng họ sẽ không đứng về phía ông thêm lần nữa. "Ông ấy gây chia rẽ. Tôi không thích ông ấy", Gordon Nelson, 77 tuổi, cử tri từng hai lần bầu cho Trump, chia sẻ.
Tại một cuộc họp báo hôm 9/11, Tổng thống Biden có vẻ vui mừng trước viễn cảnh ông Trump và DeSantis đối đầu nhau.
"Sẽ rất vui khi xem họ đấu với nhau", ông nói.
Các cử tri hiện không tỏ ra hào hứng với khả năng ông Biden tái tranh cử nhiệm kỳ thứ hai. Theo kết quả một cuộc thăm dò được Edison Research công bố hôm 8/11, khoảng 2/3 số cử tri tham gia khảo sát nói họ không muốn ông Biden tiếp tục chạy đua vào Nhà Trắng.
Song Jesse Ferguson, chiến lược gia đảng Dân chủ, người từng là trợ lý hàng đầu trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016 của cựu ngoại trưởng Hillary Clinton, vẫn tin ông Biden sẽ tiếp tục chạy đua năm 2024.
"Mỗi khi Joe Biden được bảo rằng ông không thể hay không nên làm gì, ông ấy đều sẽ cố gắng thành công và hoàn thành nó", Ferguson nói.
Vũ Hoàng (Theo Reuters)