Ngày 1/7, Gavin Newsom, thống đốc bang California, Mỹ, công bố một loạt biện pháp hạn chế mới, bao gồm lệnh đóng cửa bắt buộc với nhiều quán bar và nhà hàng, chỉ một thời gian ngắn sau khi ban hành kế hoạch tái mở cửa. Ông đồng thời thừa nhận rằng trong những tháng đầu của dịch bệnh, California đã kiểm soát tốt tình hình, nhưng lại tiến hành mở cửa trở lại quá vội vàng.
Một cuộc biểu tình chống lệnh phong tỏa ngăn nCoV lây lan ở thành phố Sacramento, bang California, hồi tháng 4. Ảnh: AFP.
Gần 6.000 người ở California dương tính với nCoV hôm 30/6 và hơn 7.000 người hôm 29/6, con số cao nhất ở bang này kể từ thời điểm dịch bùng phát đến nay, tăng 45% so với tuần trước. Số người nhập viện tăng hơn 50% so với hai tuần trước. Số ca dương tính nCoV chiếm 6% tổng số trường hợp được xét nghiệm ngày 30/6, tăng 1% so với hai tuần trước.
Hạt Los Angeles với dân số 10 triệu người báo cáo gần 2.800 ca nhiễm mới ngày 30/6 và hơn 2.900 ca ngày 29/6. Ngày 1/7, hạt Sacramento gần như không còn giường chăm sóc đặc biệt (ICU) nào. Tại hạt Imperial, phía đông nam bang, bệnh nhân được chuyển đi nơi khác vì hệ thống y tế địa phương đã quá tải.
Thống đốc Newsom còn ra lệnh đóng cửa rạp chiếu phim, sở thú, bảo tàng tại 19 hạt, chiếm 70% dân số toàn bang. Trước đó, hồi đầu tuần, ông cũng ra lệnh đóng cửa các quán bar ở 7 hạt của bang.
Tại một buổi họp báo, Thống đốc Newsom bày tỏ tự tin rằng California lại có thể kiểm soát virus thành công. "Chúng ta đã làm phẳng được đường cong ở California và chúng sẽ sẽ làm phẳng đường cong này một lần nữa", ông nói.
Tuy nhiên, giới chuyên gia y tế công cộng cho rằng California đã lãng phí những nỗ lực họ thực hiện để ngăn chặn dịch bệnh trong suốt tháng 3 và tháng 4, khi quá sốt sắng mở cửa trở lại.
"Không có căn cứ về y tế nào cho việc mở cửa trở lại quá nhanh như vậy", Ashish Jha, giáo sư về chính sách y tế tại Trường Y tế Công cộng T.H. Chan, Đại học Harvard, cho hay. "Tôi rất bất ngờ. Thống đốc Newsom có vẻ là người hiểu về dữ liệu và khoa học cơ bản".
Trong các cuộc họp báo gần đây, Thống đốc Newsom vẫn bảo vệ chính sách tái mở cửa của bang mình, nhấn mạnh bang có thể phải trả cái giá rất đắt nếu tiếp tục đóng cửa bởi tỷ lệ thất nghiệp tháng 5 của California đã lên đến 16,3%, cao thứ 6 cả nước. "Bang không thể ổn định nếu người dân bị nhốt trong nhà", ông tuyên bố ngày 15/6.
"Khi mở cửa lại nền kinh tế... chúng ta sẽ chứng kiến dịch bệnh lây lan", Newsom hôm 1/7 nói nhưng thêm rằng những thành quả California đạt được trước đây sẽ giúp bang có thêm thời gian để củng cố năng lực ứng phó với đợt sóng bùng phát thứ hai hiện nay.
Trong những tháng đầu dịch bệnh mới bùng phát, California có cách tiếp cận tương đối thận trọng. Newsom là thống đốc đầu tiên ban bố lệnh cấm ra khỏi nhà trên toàn bang. Đầu tháng 5, khi các bang khác đang mở cửa, ông vẫn yêu cầu người dân California chờ đợi.
Tuy nhiên, với số ca nhiễm ổn định, Newsom không tránh khỏi việc phải đối mặt với áp lực sớm mở cửa trở lại. Một số hạt bắt đầu cho phép các cơ sở kinh doanh nối lại hoạt động, bất chấp quy định của bang. Các cảnh sát trưởng ở hạt Riverside và quận Cam cho hay họ sẽ không ép buộc người dân thực thi cách biệt cộng đồng. Nhiều đơn kiện đã được nộp lên tòa án yêu cầu bang bãi bỏ lệnh cấm tổ chức lễ nhà thờ.
Theo các chuyên gia y tế công cộng, chính thành công bước đầu của California đã khiến người dân lơ là cảnh giác.
"Mọi người bắt đầu thả lỏng", Peter Chin-Hong, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học California và Trung tâm Y tế San Francisco, nhận xét. "Họ viện cớ rằng 'chúng tôi không thể chịu đựng được nữa. Chúng tôi không thấy bất kỳ ai nhiễm nCoV. Chúng tôi sẽ ra ngoài'".
Ngày 7/5, Newsom công bố một hệ thống tiêu chí cho các hạt áp dụng nhằm tiến tới mở cửa dần dần, từng bước, bao gồm các chỉ tiêu về số ca nhiễm mới hay số lượng bệnh nhân nhập viện vì nCoV.
Trong vài tuần, hầu hết các hạt đều tái mở cửa, cùng lúc, phong trào biểu tình Mạng người Da màu cũng Quan trọng (Black Lives Matter) nổ ra, thu hút hàng trăm nghìn người tham gia.
Mỗi hạt của bang California lại áp dụng quy tắc mở cửa riêng. San Francisco, nơi tỷ lệ lây nhiễm còn tương đối thấp, chưa cho phép phòng gym và quán bar nối lại hoạt động và mới đây đã quyết định hoãn kế hoạch mở cửa trở lại hiệu cắt tóc cùng tiệm làm móng. Trong khi đó, hạt Los Angeles đã mở cửa quán bar và đang chứng kiến số ca nhiễm tăng mạnh. Khoảng 500.000 người đã tới các quán bar trong hạt hôm 20/6, một ngày sau khi chúng hoạt động trở lại.
Barbara Ferrer, giám đốc cơ quan y tế công cộng Los Angeles, cho biết khi đánh giá lại, bà nhận thấy hạt đã mở cửa quán bar quá sớm. Tuy nhiên, các khu vực lân cận cũng làm điều tương tự. Mặt khác, chính sách của bang cho phép các hạt tự lên lịch trình tái mở cửa còn gây áp lực lên những hạt muốn thận trọng, buộc họ phải đẩy nhanh tốc độ để bắt kịp các hạt khác.
"Tất cả mọi người xung quanh chúng tôi đều sẵn sàng mở cửa", Ferrer nói. "Việc bạn tuyên bố rằng một hoạt động nào đó an toàn ở hạt này nhưng lại không an toàn ở hạt khác sẽ gây bối rối, hoang mang cho người dân".
Một cuộc biểu tình chống phong tỏa ở Huntington Beach, California, ngày 1/5. Ảnh: Orange County Register.
Tính đến 30/6, 8,2% số người được xét nghiệm nCoV được thực hiện trong 7 ngày trước đó ở hạt Los Angeles cho kết quả dương tính. Thống đốc Newsom đã ra lệnh đóng cửa quán bar tại hạt này. Nhưng tại hạt Riverside lân cận, quan chức bang chỉ khuyến nghị đóng cửa quán bar dù tỷ lệ xét nghiệm nCoV dương tính là 11,7%. Giới chức Riverside đã ra lệnh đóng cửa quán bar một ngày sau khi Thống đốc Newsom ra khuyến nghị.
Giới chức bang cho hay khi một hạt bắt đầu báo cáo số liệu không đáp ứng tiêu chí, họ sẽ được xếp vào danh sách theo dõi và có 14 ngày để cải thiện tình hình trước khi phải áp dụng trở lại các biện pháp hạn chế.
Thời điểm dịch mới bùng phát, Newsom và các thống đốc thuộc đảng Dân chủ bang Washington, Oregon, Colorado và Nevada đã thống nhất sẽ phối hợp phản ứng với Covid-19.
Chánh văn phòng các thống đốc này tuần trước tổ chức một cuộc họp nhằm thảo luận về các số liệu liên quan đến dịch bệnh cũng như chiến lược ứng phó. 4 trong 5 bang áp dụng mở cửa trở lại theo từng quận và 4 bang giờ đây bắt buộc người dân đeo khẩu trang.
"Đây là một cách tiếp cận chung nhưng có những con đường riêng để tiến về phía trước", Thống đốc Oregon Kate Brown nói.
Nhưng khi số ca nhiễm tăng mạnh, một số trong 5 bang trên đã phản ứng kịp thời hơn. Oregon, nơi có tỷ lệ lây nhiễm thấp hơn California, đã ngừng mở cửa trở lại vào ngày 12/6, cùng ngày California cho phép các hạt bước vào giai đoạn tái mở cửa.
Với những quan chức địa phương có quan điểm thận trọng, phương pháp mở cửa theo từng hạt khiến họ thất vọng. Sara Cody, quan chức y tế công cộng ở hạt Santa Clara, phía nam San Francisco, từng liên tục cảnh báo giới chức bang rằng họ đang hành động quá nhanh. Theo dữ liệu cập nhật ngày 1/7, trong ba ngày trước đó, tỷ lệ nhập viện vì nCoV ở Santa Clara đã tăng 24%.
"Virus không chịu ở yên trong bất kỳ khu vực nào", Jeff Smith, người đứng đầu hạt Santa Clara, tuyên bố.
Vũ Hoàng (Theo Wall Street Journal)