Elon Musk - bộ óc điên rồ của những dự án không tưởng
Ảnh: The Atlantic
Tôi kỳ vọng có thể đưa con người tới sao Hỏa trong khoảng 10-20 năm tới.
Elon Musk trả lời một cuộc phỏng vấn năm 2011. Đó không phải là một câu nói cho qua chuyện, mà khẳng định tham vọng của ông chủ SpaceX và Tesla trong giấc mơ chinh phục những giới hạn mới của thế giới.
Musk giải thích khám phá vũ trụ là một bước quan trọng trong việc bảo vệ và mở rộng cuộc sống của nhân loại. Theo ông, việc sống ở nhiều hành tinh có thể chống lại những mối đe dọa gây nguy hiểm đến sự tồn vong của loài người.
Có nhiều người nói Elon Musk điên với những ý tưởng phi thực tế. Ông cũng không ngại nhận mình là một fan của các lý thuyết khoa học viễn tưởng. CEO cho biết được truyền cảm hứng từ loạt sách khoa học viễn tưởng Foudation của nhà văn Mỹ Isaac Asimov. Tuy nhiên, Musk hiểu ông đang làm gì.
Năm 2016, doanh nhân người Mỹ xếp vị trí 21 trong danh sách những người quyền lực nhất thế giới do Forbes bầu chọn. Năm 2017, ông xếp thứ 54 trong nhóm người giàu nhất thế giới của tạp chí này với tổng tài sản 19,9 tỷ USD.
Nếu là một người điên, Musk đã không thể lọt vào danh sách những người ảnh hưởng trên thế giới và càng không thể trở thành tỷ phú chỉ với bộ óc ảo tưởng. Người đàn ông này giữ đôi chân mình đứng vững trên mặt đất, dù giấc mơ ngày càng đi xa hơn tưởng tượng của nhân loại.
Musk lần lượt tạo ra những công ty khiến thế giới kinh ngạc như dịch vụ vũ trụ SpaceX, xe điện Tesla, năng lượng SolarCity, tàu siêu tốc Hyperloop, công nghệ kết nối máy tính vào não bộ Neuralink hay The Boring Company với những ý tưởng táo bạo.
Elon Musk thời còn bé. Ảnh: Bloomberg News.
Không như hình dung về những chuyện thần kỳ gây kinh ngạc cho thế giới, thuở nhỏ Musk được đánh giá là một người hướng nội. Ông sinh ngày 28/6/1971 tại Pretoria, Nam Phi.
Musk nghiện sách, có thể ngồi hàng giờ lật từng trang giấy và nghiền ngẫm mà không thấy chán. Khác với nhiều bạn bè thích tụ tập ăn chơi, ông thường dành thời gian nghiên cứu và sống với những ý tưởng điên rồ trong mình. Chính vì vậy, Musk từng bị bạn đánh ở trường đến mức phải nhập viện.
Trong khi mọi người đến những buổi tiệc, tận hưởng và trò chuyện về mọi thứ như bóng bầu dục hay thể thao, bạn có thể sẽ thấy Elon ở thư viện và nghiền ngẫm một quyển sách nào đó.
Bố Elon Musk cho biết
Sau khi bố mẹ ly dị vào năm 1979, cậu bé 9 tuổi Elon và em trai Kimbal quyết định sống cùng với bố. Năm 1983, ở tuổi 12, Musk bán trò chơi đơn giản có tên là “Blastar” cho một tạp chí máy tính với giá 500 USD.
Sau khi tốt nghiệp phổ thông, ông chuyển đến Canada cùng mẹ và học hai năm tại Đại học Queen’s ở Kingston, Ontario. Maye Musk - mẹ ông, mang quốc tịch Canada, là bác sĩ dinh dưỡng và người mẫu chuyên nghiệp. Sau đó, cậu sinh viên tiếp tục chuyển đến Mỹ lấy bằng vật lý và kinh tế tại Đại học Pennsylvania.
Thời đại học, một trong những trải nghiệm kinh doanh đầu tiên trong cuộc đời Musk là cùng bạn học thuê một căn nhà 10 phòng và biến nó thành một hộp đêm. Sau khi tốt nghiệp, ông đến Standford lấy bằng tiến sĩ nhưng hoãn nhập học và quyết định thử vận may trong thời điểm bùng nổ kỷ nguyên dot-com. Kể từ đó, Musk không quay lại Standford nữa, quyết định dấn thân vào con đường kinh doanh.
Elon Musk và em trai Kimbal. Ảnh: Bloomberg News.
Năm 1995, ông cùng em trai Kimbal ra mắt Zip2 với số vốn 28.000 USD của bố cho. Dự án cung cấp những chỉ dẫn du lịch trong thành phố cho các tờ báo như New York Times và Chicago Tribune.
Trong lúc làm Zip2, Musk sống trong văn phòng và thường đi tắm nhờ. Sự chăm chỉ của hai anh em nhanh chóng được đền đáp khi Compaq mua Zip2 vào năm 1999 trong thương vụ có giá trị 341 triệu USD, bao gồm tiền mặt và cổ phiếu, qua đó Musk kiếm được 22 triệu USD.
Ông tiếp tục với X.com - công ty ngân hàng online ra mắt năm 1999 với số tiền 10 triệu USD kiếm được từ Zip2. Một năm sau, công ty sáp nhập với Confinity, một startup tài chính đồng sáng lập bởi Peter Thiel và đặt tên là PayPal.
Musk trở thành CEO của công ty nhưng tại vị không lâu. Vào tháng 10/2000, ông khởi sự một cuộc chiến lớn giữa các nhà đồng sáng lập khi đề nghị chuyển máy chủ từ hệ thống miễn phí Unix sang Microsoft Windows. Đồng sáng lập và sau này là giám đốc công nghệ PayPal Max Levchin không đồng tình với ý tưởng. Trong lúc Musk lên đường đến Australia nghỉ mát, hội đồng quản trị PayPal đã sa thải ông và đưa Peter Thiel lên nắm vị trí CEO.
Tuy nhiên, mọi thứ không hoàn toàn quay lưng với Musk. Ông tiếp tục kiếm bộn tiền sau khi eBay mua PayPal vào cuối năm 2002. Là cá nhân nắm giữ nhiều cổ phiếu PayPal nhất, Musk bỏ túi 165 triệu USD từ thương vụ trị giá 1,5 tỷ USD.
Elon Musk và Peter Thiel - CEO Paypal lúc còn hợp tác. Ảnh: AP.
Ngay trước khi PayPal được bán, người đàn ông này đã thực hiện một giấc mơ mới, trong đó có kế hoạch điên rồ là đưa chuột hoặc thực vật lên sao Hỏa. Là một người hâm mộ cuồng nhiệt của khoa học viễn tưởng, Musk thậm chí còn cố gắng mua các tên lửa ngừng hoạt động của Nga để hiện thực hóa trí tưởng tượng. Tuy nhiên, mức giá đưa ra cho mỗi chiếc là trên 8 triệu USD và ông nghĩ mình hoàn toàn có thể tự làm với mức giá rẻ hơn.
Đầu năm 2002, Musk chi 100 triệu USD sáng lập công ty Space Exploration Technologies hay còn gọi là SpaceX với mục tiêu đưa giá thành vào vũ trụ giảm xuống gấp 10 lần. Những phương tiện đầu tiên của SpaceX được đặt tên theo tàu vũ trụ Millennium Falcon trong phim “Star Wars”, với các dòng tên lửa Falcon 1 và 9.
Một phương tiện khác được đặt tên dựa theo bài hát “Puff the Magic Dragon” là tàu vũ trụ Dragon. Sản phẩm là lời đáp trả cho hoài nghi của những ai từng giễu cợt ông rằng SpaceX không bao giờ có thể làm nên một phương tiện có thể bay vào vũ trụ.
Mục tiêu dài hạn của công ty là biến sao Hỏa trở thành nơi con người có thể sống được với mức giá trong tầm tay. Musk cho biết SpaceX sẽ không chào bán vé công khai cho đến khi dự án mà ông gọi là “phương tiện chuyên chở đến sao Hỏa” có thể bay thường xuyên.
Ảnh: Fortune.
Dù ấp ủ nhiều ý tưởng ngoài không trung nhưng Musk vẫn giữ đôi chân mình tại trái đất với Tesla Motors. Năm 2004, ông tiếp tục dự án mới có tổng đầu tư là 70 triệu USD với công ty xe hơi điện đồng sáng lập bởi cựu chiến binh Martin Eberhard.
Năm 2006, chiếc Roadster chạy hoàn toàn bằng điện ra mắt, thời điểm đó Musk là Chủ tịch hội đồng quản trị.
Tuy nhiên, Musk nhận thấy CEO lúc bấy giờ là Eberhard đã tiêu phung phí rất nhiều tiền của công ty so với dự định. Năm 2007, ông tổ chức cuộc đảo chính trong phòng họp hội đồng quản trị, lật đổ Eberhard cũng như ban quản trị và giám đốc công ty.
Năm 2008, khủng hoảng kinh tế trầm trọng tại Mỹ đẩy Tesla đến nguy cơ phá sản. Musk dùng tiền cá nhân đầu tư 40 triệu USD và cho công ty mượn thêm 40 triệu USD nữa. Không phải ngẫu nhiên mà trong năm đó ông trở thành CEO của Tesla, khi là người đã cứu vớt sống còn của công ty này.
Tuy nhiên, phải vật lộn với SpaceX, Tesla và SolarCity (công ty năng lượng thành lập năm 2006) khiến Musk gần như kiệt quệ.
2008 là năm kinh khủng nhất cuộc đời tôi.
Lúc đó, Tesla tiếp tục suy kiệt tài chính và SpaceX gặp vấn đề khi ra mắt tên lửa Falcon 1. Khó khăn không chỉ đến về mặt kinh doanh mà đời sống cá nhân của Musk cũng gặp nhiều sóng gió khi trải qua cuộc ly dị với nhà văn Canada Justine Musk, người đã sinh cho ông 6 cậu con trai.
Nhưng đến Giáng sinh 2008, mọi thứ dần trở nên khởi sắc trở lại. SpaceX ký hợp đồng trị giá 1,5 tỷ USD với NASA để cung cấp vật tư vào không gian. Tesla đồng thời cũng tìm thêm các nhà đầu tư mới. Đến 2009, Musk sống sót qua những khoản nợ cá nhân.
Tháng 6/2010, Telsa lên sàn thành công với số tiền 226 triệu USD, trở thành công ty xe đầu tiên IPO kể từ sự kiện của Ford vào 1956. Dịp đó Musk cũng bán cổ phiếu với giá trị 15 triệu USD.
Cuối năm 2015, SpaceX đã có 24 lần ra mắt các chuỗi hoạt động và đánh dấu nhiều kỷ lục. Vào 2016, Falcon 9 có đợt hạ cánh xuống nước đầu tiên thành công với một tên lửa quỹ đạo có thể tái sử dụng. Công ty của Musk hiện là nhà sản xuất động cơ tên lửa lớn nhất thế giới và giữ kỷ lục lực đẩy lớn nhất cho một động cơ tên lửa.
Không dừng lại ở đó, ông liên tiếp cho ra đời những công ty mới với giấc mơ tạo ra những kỷ nguyên mới trong đời sống.
Những ý tưởng điên rồ của Musk
Ảnh: Wired.
Định cư ở sao Hỏa
SpaceX là công ty sản xuất thiết bị không gian và dịch vụ vận chuyển vũ trụ, được sáng lập với ý tưởng đưa việc du hành sao hỏa trở nên vừa túi tiền. Musk từng phát biểu rằng ông hy vọng loài người một ngày nào đó sẽ sống ở đa hành tinh.
CEO cho biết công ty dự định sẽ gửi các tàu chở hàng đến hành tinh đỏ trong vòng 5 năm tới và đến 2024 con người có thể trú ngụ tại đây.
Ảnh: Tesla.
Xe chạy bằng điện
Tesla tạo ra các dòng xe chạy hoàn toàn bằng điện. Musk cũng tham vọng đưa khả năng tự lái vào tất cả các dòng xe của Tesla, trong đó bao gồm cả Model 3 - dòng giá rẻ ra mắt đầu năm ngoái với giá khởi điểm 35.000 USD, đưa công ty đến gần hơn với mục tiêu làm xe điện giá vừa túi tiền cho đại chúng.
Ảnh: Tesla Motors.
Di chuyển 700 dặm một giờ dưới lòng đất
Hệ thống tàu siêu tốc Hyperloop được mô tả là sự kết hợp của siêu máy bay Concorde, súng điện từ railgun và bàn khúc côn cầu, cho phép hành khách chỉ mất một giờ cho chặng đường 700 dặm.
Musk kỳ vọng hai tuyến đường từ Los Angeles đến San Francisco và New York đến Washington DC chỉ mất 30 phút di chuyển bằng Hyperloop. Doanh nhân cũng đang mở rộng để các công ty khác xây dựng phương tiện tương tự ở những phiên bản khác nhau.
Ảnh: Teslarati.
Gia tăng năng lượng
Gigafactory 1 của Tesla là một nhà máy pin khổng lồ nằm giữa sa mạc Nevada ở Mỹ, được xây dựng với tham vọng trở thành tòa nhà lớn nhất thế giới, rộng 540.000 km2, cũng như là nơi sản xuất tương đương lượng pin hiện tại trên thế giới.
Ảnh: Medium.
Tăng áp động cơ cho não bộ
Neuralink có ý định hợp nhất trí thông minh sinh học và máy móc trong phát triển công nghệ kết nối máy tính vào não bộ. Công nghệ trung gian giữa não và máy tính (BCI) có thể được sử dụng để nâng cao nhận thức, bao gồm cải thiện trí nhớ, khả năng đưa ra quyết định để ngăn ngừa triệu chứng của bệnh Alzheimer.
Ảnh: Techspot.
"Công ty nhàm chán"
Trái với cái tên nghe có vẻ nhàm chán, sứ mệnh của The Boring Company là thiết lập những mạng lưới đường hầm phía dưới và khắp thành phố cho phương tiện tốc độ cao mà không vướng phải xe cộ khác.
Bất chấp bị lên án, công ty này hồi đầu năm đã bán 20.000 súng phun lửa được đặt trước với giá 500 USD mỗi chiếc. Sáng kiến mang đến cho Musk doanh số 10 triệu USD nhưng một số khách hàng có thể sẽ không nhận được sản phẩm vì hải quan ngăn cấm buôn bán vũ khí tấn công.
Nghiên cứu trí tuệ nhân tạo
Cuối năm 2015, Musk đồng sáng lập OpenAI, một tổ chức phi lợi nhuận chuyên nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo và đảm bảo công nghệ không phá hủy nhân loại. Musk từng mô tả việc xây dựng hệ thống trí tuệ nhân tạo tốt hơn sẽ có thể giúp tránh được nguy cơ chiến tranh thế giới thứ ba.
Không chỉ gây chú ý với những ý tưởng độc đáo, đời tư của Musk cũng tiêu tốn khá nhiều giấy mực của báo chí. Sau khi ly dị người vợ đầu, Musk bắt đầu hẹn hò với diễn viên Talulah Riley năm 2008 và kết hôn vào 2010. Tuy nhiên, họ ly dị hai năm sau đó và tái hợp vào tháng 7/2013. Đến tháng 12/2014, Musk nộp đơn ly dị nhưng sau đó rút lại. Cuối cùng, tháng 3/2016 đánh dấu chính thức khép lại cuộc hôn nhân nhiều sóng gió.
Sau đó, Musk công khai qua lại với cô đào Amber Heard. Mối quan hệ này tiếp tục nhiều lần hợp tan và CEO từng chia sẻ rất đau lòng khi tan vỡ mối tình với người đẹp. Tuy nhiên, mới đây cặp đôi tiếp tục chia tay sau vài tháng quay lại với nhau.
Ảnh: Techcrunch
Dù cuộc sống riêng phức tạp nhưng Musk luôn là người kiên định với con đường và giấc mơ của mình. Đầu óc ông luôn bùng nổ với nhiều ý tưởng khác người và mang tầm vĩ mô. Musk từng nói mục tiêu của SpaceX, Tesla và SolarCity đều hướng đến tầm nhìn thay đổi thế giới và nhân loại.
Ông cũng muốn góp phần chống lại biến đổi khí hậu và sự ấm dần lên của trái đất thông qua sản xuất và tiêu thụ năng lượng bền vững. Musk nói muốn tạo nên nơi cư trú cho con người ở sao Hỏa để tránh nguy cơ tuyệt chủng của loài người.
Niềm tin của Musk có thể bị cho là điên rồ, nhưng cũng có rất nhiều người ủng hộ ông. Nhà đồng sáng lập Google Larry Page từng nói thay vì đưa tiền cho các tổ chức phi lợi nhuận và từ thiện, ông muốn dành những khoản đó cho các doanh nhân như Elon Musk, hướng đến những công nghệ mới thay đổi thế giới.
Musk không hề điên như người ta nghĩ, mà ngược lại, rất tỉnh táo với những ý tưởng điên rồ đậm bản sắc của mình.
Trương Sanh (theo Business Insider, Guardian)
