Đại bồi thẩm đoàn ở New York ngày 30/3 bỏ phiếu truy tố cựu tổng thống Mỹ Donald Trump, người đang tái tranh cử tổng thống. Hiện chưa rõ các cáo buộc cụ thể vì quyết định truy tố vẫn bị niêm phong. Tuy nhiên, chúng liên quan đến cuộc điều tra của công tố viên quận Manhattan Alvin Bragg về việc ông Trump trả 130.000 USD thông qua luật sư thân tín Michael Cohen, để ém nhẹm mối quan hệ cùng diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels trong giai đoạn tranh cử tổng thống năm 2016.
Các nhà quan sát ở Washington đang tập trung vào tác động từ lệnh truy tố đối với nỗ lực chạy đua vào Nhà Trắng mà ông Trump theo đuổi. Việc truy tố một cựu tổng thống là chưa từng có trong lịch sử Mỹ. Những người đứng về phía ông Trump luôn cho rằng nó bắt nguồn từ động cơ chính trị và động thái này có khả năng thúc đẩy họ ủng hộ ông quyết liệt hơn ở các vòng bầu cử sơ bộ.
Mặt khác, nếu ông Trump bị truy tố và được chứng minh là không có tội, điều này sẽ khiến bất kỳ bản cáo trạng nào chống lại ông trong tương lai đều sẽ trông giống như một "cuộc săn phù thủy".
"Săn phù thủy" chỉ hành động cố tình bới lông tìm vết để bôi nhọ đối thủ chính trị. Ông Trump đã nhiều lần sử dụng cụm từ này để chỉ trích các cuộc điều tra nhằm vào mình.
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump trên máy bay riêng tại sân bay Waco, Texas, hôm 25/3. Ảnh: AP
"Tất cả những gì họ làm là quấy rối ông ấy", Gregg Hough, chủ tịch đảng Cộng hòa ở hạt Belknap, bang New Hampshire, tuyên bố. Ông thêm rằng nếu tòa cuối cùng không đưa ra được lời kết tội thuyết phục, việc truy tố sẽ chỉ khiến nhóm cử tri ủng hộ cựu tổng thống Mỹ mở rộng "như vũ bão".
Cựu tổng thống Trump đã tiết lộ về khả năng ông bị truy tố hôm 18/3 và kể từ đó gây quỹ tranh cử được thêm hai triệu USD. Trong tuyên bố ngày 30/3, ông gọi bản cáo trạng là bằng chứng về hành vi "bức hại chính trị và can thiệp bầu cử ở cấp độ cao nhất trong lịch sử Mỹ".
Chưa đầy hai giờ sau khi tin tức Trump bị truy tố được công bố, một nhóm gây quỹ cho ông Trump đã gửi email đến những người ủng hộ với nội dung: "Hãy đóng góp, dù ít hay nhiều, để bảo vệ phong trào của chúng ta khỏi những cuộc săn phù thủy không hồi kết và giành được Nhà Trắng vào năm 2024".
"Theo lẽ thông thường, việc bị truy tố phải hủy hoại tham vọng làm tổng thống của Trump. Nhưng nhìn vào sức mạnh của lực lượng ủng hộ ông ấy, tôi không tin điều đó sẽ xảy ra", Amani Wells-Onyioha, chiến lược gia bầu cử đảng Dân chủ, nói. "Trên thực tế, tôi nghĩ rằng nó sẽ giúp tỷ lệ ủng hộ của Trump tăng vọt trong các cuộc thăm dò và khiến các cử tri hỗ trợ ông ấy nhiệt tình hơn".
Thượng nghị sĩ Ted Cruz thuộc đảng Cộng hòa đánh giá lệnh truy tố "có thể là món quà lớn nhất cho chiến dịch tranh cử của ông Trump".
Chiến lược gia đảng Cộng hòa John Feehery mô tả cuộc điều tra "tiền bịt miệng" là "ngớ ngẩn" nếu so sánh với các cuộc điều tra khác nhằm vào ông Trump, trong đó có cáo buộc ông tìm cách lật ngược kết quả bầu cử năm 2020. "Trong số tất cả những thứ có thể khiến ông Trump bị truy tố, vụ này quá xoàng", Feehery nói.
Những người thân cận với cựu tổng thống Mỹ cho biết trong thời gian tới, đội ngũ tranh cử của Trump sẽ liên tục lập luận rằng tất cả cáo buộc chống lại ông đều nằm trong nỗ lực của phe đối thủ nhằm làm suy yếu ông cũng như nhóm cử tri ủng hộ ông.
Sam DeMarco, chủ tịch đảng Cộng hòa tại hạt Allegheny, bang Pennsylvania, cho hay họ sẽ coi bản cáo trạng ở Manhattan là mang động cơ chính trị, vì các công tố viên liên bang từng xem xét vụ kiện của sao khiêu dâm Stormy Daniels vào năm 2018 và ra quyết định không truy tố ông Trump.
Ba chủ tịch của các ủy ban Hạ viện, nơi đảng Cộng hòa chiếm thế đa số, đã kêu gọi Alvin Bragg ra điều trần trước quốc hội, cho rằng công tố viên quận Manhattan theo đuổi những cáo buộc "giả" chỉ vì ông Trump đang tranh cử tổng thống.
Trump đã nhiều lần thoát khỏi các thách thức pháp lý kể từ khi ông công bố chạy đua vào Nhà Trắng năm 2015. Nhà tài phiệt đánh bại đối thủ đảng Dân chủ Hillary Clinton vào năm 2016 bất chấp lùm xùm liên quan đến đoạn ghi âm ông có bình luận thô tục về phụ nữ.
Năm 2018, Trump cũng không phải đối mặt bất kỳ rắc rối pháp lý nào khi nữ diễn viên Daniels đâm đơn kiện đòi hủy một thỏa thuận giữ im lặng về mối quan hệ với ông, dù luật sư của ông phải ngồi tù vì dàn xếp các khoản thanh toán.
Trong một cuộc thăm dò do Reuters/Ipsos thực hiện vào tháng ba, Trump vẫn là ứng viên được ủng hộ mạnh mẽ nhất của phe Cộng hòa với 44% cử tri tán thành ông đại diện đảng tranh cử tổng thống.
Stormy Daniels tham gia một buổi công chiếu phim tại Los Angeles hồi tháng 5/2022. Ảnh: AFP
Dù vậy, một vài dấu hiệu đáng lo ngại đối với ông Trump đã xuất hiện, khi một số người trong đảng Cộng hòa nêu quan điểm không ủng hộ ông. Tuần trước, Chip Roy, một trong những nhà lập pháp cánh hữu gần đây lên tiếng ủng hộ Thống đốc Florida Ron DeSantis chạy đua vào Nhà Trắng, đã trò chuyện với nhà bình luận bảo thủ Glenn Beck trên sóng phát thanh về khả năng cựu tổng thống Mỹ bị truy tố.
"Cuối cùng, bạn không thể bỏ qua sự thật rằng cựu tổng thống rõ ràng đã trả tiền cho một sao khiêu dâm để bịt miệng cô ấy ngay trước cuộc bầu cử", Roy nói và nhận được lời đồng tình từ Beck.
Larry Sabato, giám đốc Trung tâm Chính trị Đại học Virginia, nhận định sau quyết định truy tố, một số đảng viên Cộng hòa có thể thay đổi quan điểm và chuyển sang ủng hộ Thống đốc DeSantis, ngôi sao đang lên của đảng này, hay những ứng viên khác không phải đối diện với các thách thức pháp lý.
"Điều này không tốt cho ông Trump và câu hỏi tiếp theo là liệu tình hình sẽ tệ đến đâu", Sabato nói. "Có thể còn nhiều lệnh truy tố khác, tạo thành một vấn đề lớn hơn".
Vũ Hoàng (Theo AFP, Reuters)