"Tôi sắp sụp đổ rồi. Tôi đang tự cách ly nhưng tôi không nghĩ mình sẽ vượt qua được", Kunlasub 'Up' Wattanaphon, 34 tuổi, huyền thoại làng thể thao điện tử Thái Lan, hồi tháng 4 nói khi phát sóng trực tiếp trên Facebook.
Wattanaphon khi đó đã tìm kiếm hỗ trợ y tế điều trị Covid-19 trong vô vọng suốt hơn một tuần và tình trạng của anh ngày càng xấu đi. Họ nhiều và khó thở, Wattanaphon kể lại những gì mình trải qua với nỗi tuyệt vọng.
"Bệnh viện không nhận tôi. Các đường dây nóng đều không hoạt động. Tôi phát trực tiếp như thế này mong bạn bè có thể giúp tôi. Làm ơn giúp tôi", anh cầu xin trong video.
Tình nguyện viên đi xe máy chở bình oxy cho một bệnh nhân Covid-19 ở thủ đô Bangkok, Thái Lan, ngày 5/8. Ảnh: Reuters.
Wattanaphon được nhập viện vào ngày hôm sau. Lúc bấy giờ, chức năng phổi của anh chỉ còn 20%. Anh qua đời sau đó hai ngày.
Buổi phát trực tiếp trên Facebook cuối cùng không chỉ ghi lại những khoảnh khắc đau đớn của Wattanaphon mà còn khiến hệ thống y tế Thái Lan bị đưa vào tâm điểm chú ý.
Khi ấy, Thái Lan đang chứng kiến khởi đầu của sóng Covid-19 tồi tệ nhất mà nước này từng phải đối mặt. Virus lây lan nhanh chóng từ những khu phố ăn chơi sầm uất nhất thủ đô Bangkok tới các cộng đồng dân cư nghèo, những nhà tù chật chội hay các khu nhà ở cho công nhân, biến thủ đô thành tâm dịch, đồng thời gây áp lực chưa từng có lên hạ tầng y tế công cộng của đất nước.
Trong bối cảnh đó, các nhóm tình nguyện do những người dân bình thường lập nên đã bắt tay vào hành động, chia sẻ gánh nặng với hệ thống y tế, giúp đỡ những người dễ bị tổn thương nhất.
Với đa phần người dân Bangkok, mỗi ngày bắt đầu bằng những thống kê về hàng nghìn ca nhiễm mới. Nhưng với Kamonlak 'Mahmud' Anusornweeracheewin, một cựu tử tù, một ngày của ông bắt đầu bằng cuộc chạy đua với thời gian nhằm cứu sống càng nhiều sinh mạng càng tốt.
Mahmud ra tù sau 15 năm 10 tháng thụ án với các tội danh liên quan đến ma túy. Ông ban đầu bị tuyên tử hình nhưng sau đó giảm xuống chung thân và nỗ lực cải tạo tốt đã giúp Mahmud được thả.
Hiện tại, ông tham gia tình nguyện với một nhóm phản ứng Covid-19 mang tên Zendai, chuyên giải cứu những bệnh nhân trong tình trạng nguy kịch. Nhiều người trong số họ đã lớn tuổi, suy nhược và sống một mình, không có người thân chăm sóc.
Mahmud, 41 tuổi, hiểu rõ bị bỏ rơi và khổ sở là như thế nào. Ông cũng biết cảm giác khi được trao thêm một cơ hội trong cuộc đời giữa lúc không còn hy vọng.
"Bất cứ khi nào gặp một trường hợp nghiêm trọng, tôi đều cảm thấy thương cảm cho họ", ông nói. "Vì thế, nếu có cơ hội giúp đỡ họ, tôi sẽ làm".
Zendai đã cung cấp hỗ trợ y tế cho hàng chục nghìn người tại Bangkok và các tỉnh lân cận. Trang Facebok của nhóm nhận khoảng 1.000 yêu cầu trợ giúp mỗi ngày, với đủ loại vấn đề từ nhờ chuyển viện tới tìm giường bệnh, chưa kể đến khoảng 1.000 yêu cầu khác từ đường dây nóng.
Kamonlak ‘Mahmud’ Anusornweeracheewin mặc đồ bảo hộ, chuẩn bị tham gia hỗ trợ bệnh nhân Covid-19 cùng các tình nguyện viên khác của Zendai. Ảnh: Zendai.
Zendai có chức năng như một cầu nối giữa bệnh nhân và nhà cung cấp dịch vụ y tế. Nhóm được thành lập vào tháng 4, không lâu sau khi Wattanaphon chết, bởi họ không muốn câu chuyện của anh lặp lại.
Nhóm giúp di chuyển khẩn cấp bệnh nhân Covid-19 không thể tự đi lại. Họ hỗ trợ những người cần chăm sóc y tế cơ bản và giúp xét nghiệm nhanh trong các cộng đồng địa phương vì xét nghiệm RT-PCR còn hạn chế ở các bệnh viện công. Các tình nguyện viên của Zendai cũng chăm sóc người cao tuổi và những người kém may mắn ở các vùng khó khăn.
Cả ngày lẫn đêm, các tình nguyện viên đi khắp Bangkok thăm những bệnh nhân mắc kẹt tại nhà, mang cho họ thực phẩm, thuốc men và bình oxy.
"Hệ thống y tế công cộng đã thực sự quá tải. Các chương trình của chính phủ, từ hệ thống cách ly tại nhà hay đăng ký bệnh nhân tại vùng đỏ và vùng vàng để nhập viện, đều chưa hiệu quả. Chương trình xét nghiệm Covid-19 cũng chưa hoạt động tốt. Có thể do chúng chưa được tính toán hợp lý", người đồng sáng lập Zendai Chris Potranandana nhận xét.
"Sứ mệnh của Zendai không chỉ là giúp đỡ mọi người. Chúng tôi còn muốn khuyến khích giới chức quản lý hệ thống một cách đúng đắn", ông nói thêm.
Với 130 tình nguyện viên, Zendai đã cứu sống được không ít bệnh nhân khi hệ thống y tế của Bangkok bị quá tải.
Chiến dịch mới nhất của họ là thiết lập các điểm xét nghiệm miễn phí ở những khu vực khác nhau của thủ đô. Nếu bất kỳ ai nhận kết quả dương tính, họ có thể chọn tự cách ly tại nhà và được hỗ trợ từ xa do Zendai và Hiệp hội Chữ thập Đỏ Thái Lan phối hợp thực hiện. Nếu không, Zendai sẽ giới thiệu họ tới các bệnh viện phù hợp.
"Chúng tôi là bên trung gian, kết nối bệnh nhân với bệnh viện, cả viện công lẫn viện tư", Chris cho hay.
Thủ tướng Prayut Chan-o-cha tháng trước thừa nhận hệ thống y tế Thái Lan đã quá tải và xin lỗi vì những mất mát về người do dịch bệnh.
Phát biểu trước quốc hội ngày 31/8, ông cũng thừa nhận một số bệnh nhân không thể nhập viện bởi tất cả giường bệnh đều kín chỗ. "Tôi đã xây dựng các bệnh viện dã chiến và cải tiến chúng. Tình hình đang được cải thiện những tuần gần đây", ông nói. "Chúng ta phải cố gắng hết sức. Tôi xin lỗi. Xin lỗi vì những mất mát và đau khổ. Không ai muốn chuyện này xảy ra".
Một bệnh nhân Covid-19 nằm trên giường khi các tình nguyện viên đến hỗ trợ bà ở Bangkok ngày 3/8. Ảnh: Reuters.
Dữ liệu từ Cục Kiểm soát Dịch bệnh Thái Lan cho thấy tình hình Covid-19 tại Bangkok nghiêm trọng hơn so với các tỉnh khác. Kể từ khi đại dịch bùng phát, Thái Lan đã báo cáo hơn 1,3 triệu ca nhiễm và 25% trong số này được ghi nhận tại thủ đô. Bangkok cũng báo cáo hơn 5.400 ca tử vong, chiếm 39% cả nước.
Nhiều tháng đối phó với dịch bệnh đã khiến Bangkok cạn kiệt các nguồn lực y tế. Hành lang bệnh viện luôn chật kín bệnh nhân Covid-19 và vẫn còn nhiều người khác đang xếp hàng để được vào.
Bệnh nhân phải có kết quả xét nghiệm RT-PCR dương tính mới được nhập viện nhưng hoạt động xét nghiệm còn hạn chế, tốn nhiều thời gian và vượt quá khả năng chi trả của không ít người.
Dù tình hình tại Bangkok đã cải thiện với số ca nhiễm đang có chiều hướng giảm, vẫn còn vô số bệnh nhân trong cộng đồng cần đến hỗ trợ khẩn cấp từ các tình nguyện viên.
Với Mahmud, mỗi phút đều có ý nghĩa sống còn. Ông lái một chiếc xe cấp cứu chở bệnh nhân vào các buổi sáng và túc trực hàng đêm, sẵn sàng phản ứng khi có ca bệnh nặng.
"Nếu tôi chậm trễ, dù chỉ một chút, tình trạng bệnh của họ có thể trở nên nghiêm trọng và không thể cứu chữa được nữa", ông nói. "Đôi khi, họ tử vong ngay sau khi chúng tôi đến nhà".
Vũ Hoàng (Theo Channel News Asia)