Trước khi bước lên tàu lặn Titan thực hiện chuyến tham quan xác Titanic với chi phí 250.000 USD, mỗi hành khách đều phải ký cam kết miễn trừ trách nhiệm với OceanGate, công ty cung cấp dịch vụ, trong đó nguy cơ tử vong được đề cập ít nhất ba lần ngay trang đầu tiên. Theo đó, họ phải tự chịu trách nhiệm nếu thiệt mạng khi con tàu gặp sự cố dưới đáy biển.
"Hoạt động này sẽ diễn ra bên trong một tàu lặn thử nghiệm chưa được phê duyệt hoặc chứng nhận bởi bất kỳ cơ quan quản lý nào", cam kết miễn trừ có đoạn. "Việc di chuyển trong và xung quanh phương tiện có thể dẫn đến thương tích về thể chất, tàn tật, chấn thương tinh thần, hoặc tử vong".
Khi họ lặn sâu xuống đại dương, ánh sáng tắt dần. Giữa vùng nước tối đen như mực, họ chỉ có thể nhìn thấy các sinh vật phát quang qua một ô cửa sổ nhỏ. Cái lạnh thấu xương dần tỏa ra.
Mike Reiss, hành khách tham gia chuyến tham quan mùa hè năm ngoái, đã mang theo giấy bút để ghi lại trải nghiệm của mình trong hành trình lặn biển trên tàu Titan. Reiss cho hay nếu con tàu bị hỏng, ông sẽ viết những câu chuyện cười từ đáy đại dương như "món quà cuối cùng tới thế giới".
Stockton Rush (trái), chủ sở hữu công ty OceanGate, trong một cuộc lặn biển ngoài khơi Florida năm 2013. Ảnh: AP
Joseph Wortman, 53 tuổi, người đã thực hiện chuyến thám hiểm lòng biển trên tàu Titan năm 2021, mô tả chuyến đi là trải nghiệm "thực sự căng não" và khó quên.
"Nếu xảy ra sự cố, sẽ không có ai ngoài kia giúp đỡ bạn. Bạn không thể gọi 911. Bạn phải tự mình xoay xở", Wortman, giám đốc điều hành một công ty sản xuất lò sưởi ở Detroit, Mỹ, nói.
Hôm 18/6, tàu lặn Titan của công ty OceanGate mất tích trong lúc đang chở 5 người thực hiện chuyến tham quan xác tàu Titanic dưới đáy Đại Tây Dương, cách Newfoundland của Canada khoảng 600 km. Giới chức Mỹ, Canada đã triển khai hàng loạt máy bay, tàu và thiết bị để tìm kiếm và cứu hộ tàu Titan.
Lực lượng cứu nạn đã phát hiện có tiếng động lớn trong khu vực sau mỗi 30 phút, làm dấy lên hy vọng cho nỗ lực cứu nạn. Tuy nhiên, họ đến nay chưa tìm thấy dấu vết của Titan.
Những người từng tham gia các hành trình tương tự cho biết rủi ro của chuyến đi là rõ ràng, nhưng cảm giác hồi hộp, phấn khích khi chạm tới đáy sâu đại dương khiến cuộc thám hiểm trở nên hấp dẫn và xứng đáng để họ đặt cược cả mạng sống của chính mình.
Họ gọi trải nghiệm này là đáng sợ và căng thẳng nhưng vô cùng kích thích và chắc chắn là độc nhất vô nhị. Theo trang web của công ty OceanGate, trụ sở ở Washington, khách hàng được dạy lặn trước chuyến đi, nhưng khóa đào tạo chỉ diễn ra trong vài tiếng.
Theo lời Wortman, con tàu sẽ được thả chìm dần xuống lòng đại dương trong vài giờ. Trong lúc đó, thủy thủ đoàn giết thời gian bằng cách nghe nhạc, ngắm nhìn những sinh vật biển bên ngoài cửa sổ. Ông cũng tham gia vào việc liên lạc, trao đổi thông tin giữa tàu lặn và đội hỗ trợ trên mặt biển.
Tàu lặn của họ đã tiếp cận thành công xác tàu Titanic và đến gần phần đuôi tàu. Wortman cho hay ông cảm thấy thú vị khi trở thành một trong số ít người trên thế giới được chứng kiến cận cảnh con tàu đắm, dù hành trình đến với nó thực sự đáng ngại.
Một trong những điều đầu tiên ông làm khi lên mặt nước là gọi điện cho gia đình để nói với họ rằng mình đã trở về an toàn.
Phóng viên David Pogue của CBS (trái) trên tàu Titan hồi năm ngoái. Ảnh: WSJ
Reiss, 63 tuổi, đã tham gia một chuyến thám hiểm khác trên tàu Titan vào tháng 7 năm ngoái. Biên kịch của bộ phim hoạt hình nổi tiếng Gia đình Simpson cho biết nguy cơ tử vong luôn là điều được quan tâm hàng đầu. Reiss nói rằng ông đã đến 134 quốc gia và không có con. Trong trường hợp xấu nhất, ông có thể tự an ủi rằng mình đã sống một cuộc đời không hoài phí.
Reiss mô tả tàu Titan có kích thước bằng một chiếc xe tải nhỏ không có ghế ngồi, nhưng ông chưa bao giờ cảm thấy ngột ngạt. Để làm cho con tàu chúi mũi xuống, tất cả hành khách sẽ dồn về phía trước. Để nó ngóc lên lên, họ tập trung ở phía sau. "Nghe có vẻ kỳ cục, nhưng trên thực tế, nó rất đơn giản và cơ bản", ông nói.
Cuối cùng, sau vài tiếng, tàu Titan dừng lại cách xác tàu Titanic hơn 450 m. La bàn trên tàu không hoạt động, nên họ phải mò mẫm dò đường trong bóng tối hơn 90 phút mới tìm thấy tàu Titanic và chỉ có khoảng 20-30 phút khám phá.
Colin Taylor, 60 tuổi, đã tham gia chuyến thám hiểm của OceanGate cùng với con trai ông cũng vào tháng 7/2022. Nhà quản lý quỹ đã nghỉ hưu cho biết vào ngày hạ thủy tàu Titan, ông đã được hướng dẫn về an toàn trong khoảng vài giờ.
"Càng xuống sâu, các sinh vật càng trở nên kỳ lạ hơn", ông nhớ lại, gọi đó là một "thế giới xa lạ".
Taylor nói rằng chuyến đi khác biệt hoàn toàn với những gì ông đã được trải nghiệm trước đây. "Đó là một hành trình đáng kinh ngạc, từ mặt trí tuệ đến khoa học, từ quan điểm kỹ thuật đến phiêu lưu", ông nhấn mạnh.
"Bạn ngồi trên sàn, lưng dựa vào bức tường cong. Không có máy sưởi hay điều hòa. Ở gần mặt biển thì nóng nhưng càng xuống sâu, nhiệt độ càng giảm", David Pogue, phóng viên kênh truyền hình CBS, kể về hành trình hồi năm ngoái.
Joseph Wortman (trái) và những người còn lại trong đội lặn của ông sau khi trở về từ cuộc thám hiểm bằng tàu Titan vào năm 2021. Ảnh: WSJ
Chuyến đi của Pogue bị hủy khi tàu mới lặn được xuống khoảng 11 m do một trục trặc kỹ thuật của bệ phóng tàu. Ông đã ký cam kết miễn trừ trách nhiệm trước khi lên tàu bởi cảm thấy yên tâm với hồ sơ an toàn của công ty OceanGate.
"Họ liệt kê theo đúng nghĩa đen 8 cách mà bạn có thể thiệt mạng hoặc tàn tật vĩnh viễn", ông nói, đồng thời cho biết thêm rằng trước vụ mất tích, OceanGate chưa bao giờ có bất kỳ hành khách nào bị thương.
"Đó là điều bình thường trong ngành này", ông cho hay. "Đây là Bắc Đại Tây Dương và rủi ro đó là một phần của thỏa thuận mà bạn đã ký".
Vũ Hoàng (Theo WSJ)