Bác sĩ đa khoa 73 tuổi Ahmad Al-Jamal là một hình mẫu lý tưởng trong cộng đồng. Buổi sáng, ông làm việc tại phòng khám công ở trại tị nạn Nuseirat bên trong Dải Gaza. Đến chiều, Al-Jamal trở về phòng khám tư nhỏ, nơi người dân tìm đến để làm các thủ tục y khoa đơn giản. Ông cũng là giáo sĩ nổi tiếng tại một nhà thờ Hồi giáo địa phương, với giọng nói truyền cảm khi đọc kinh Koran.
Nhưng hầu như không ai trong khu phố biết được rằng trong nhiều tháng qua, sau khi hoàn thành nhiệm vụ mỗi ngày, Al-Jamal trở về căn hộ mà ông ở chung với con trai, con dâu cùng các cháu và ba con tin Israel mà họ đang che giấu cho Hamas.
Theo dân chúng địa phương, mọi người ở Nuseirat đều biết nhà Al-Jamal thân thiết với Hamas. Nhưng họ nói rằng rất ít người ở khu vực đông dân cư tại trung tâm Gaza này biết về bí mật được giấu nơi căn phòng nhỏ, tối tăm trong căn hộ của gia đình.
Người phụ nữ đứng nhìn một tòa nhà đổ nát sau cuộc đột kích giải cứu con tin của đặc nhiệm Israel hôm 8/6. Ảnh: AFP
Các con tin và lực lượng an ninh Israel cho hay những người canh giữ họ có con trai của Al-Jamal, Abdullah Al-Jamal, nhà báo 37 tuổi người Palestine. Theo lời ba con tin, từ căn phòng bị khóa, họ có thể nghe thấy Abdullah và vợ anh ta, Fatma, cùng các con nói chuyện về cuộc sống thường ngày.
Tòa nhà trên đường Bisan không còn nữa. Theo người dân địa phương, đòn không kích của Israel đã phá hủy nó hồi đầu tháng, ngay sau khi đặc nhiệm Israel xông vào nhà Al-Jamal giải cứu ba con tin. Abdullah cùng vợ và cha anh ta đã thiệt mạng trong chiến dịch này, nhưng những đứa trẻ nhà Al-Jamal vẫn sống sót.
Cách căn hộ của Al-Jamal vài dãy nhà, gia đình Abu Nar có liên hệ với Hamas cũng giữ Noa Argamani. Vụ bắt cóc Argamani tại lễ hội Nova bên rìa Dải Gaza ngày 7/10 năm ngoái đã được ghi lại trên một video lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội, khiến cô trở thành nạn nhân nổi tiếng nhất trong khoảng 250 con tin bị bắt ngày hôm đó.
Người dân địa phương cho biết gia đình Abu Nar cũng thiệt mạng và tòa nhà của họ bị phá hủy. Nhà Abu Nar ít nổi bật hơn trong khu dân cư so với Al-Jamal.
Chiến dịch đột kích của Israel tại Nuseirat hôm 8/6 đã giải cứu thành công 4 con tin nhưng cũng khiến ít nhất 274 người Palestine thiệt mạng sau các cuộc giao tranh ác liệt, theo cơ quan y tế Dải Gaza.
Quân đội Israel cho hay đặc nhiệm giải cứu con tin đã tiêu diệt các chiến binh Hamas có vũ trang canh gác, nhưng từ chối bình luận về việc liệu họ có giết chết các thành viên gia đình ở cả hai tòa nhà hay không.
Một số người cho biết đống đổ nát nơi gia đình Al-Jamal từng sinh sống đã thu hút lượng lớn người hiếu kỳ đến xem nơi Hamas che giấu con tin giữa cộng đồng của họ.
Chiến dịch giải cứu ngày 8/6 đi kèm với các cuộc không kích dữ dội và biến thành một trận giao tranh ác liệt giữa binh sĩ Israel và Hamas trên đường phố. Kể từ đó, người dân địa phương bắt đầu nói nhiều hơn về việc Hamas giữ con tin giữa khu dân cư gần một khu chợ sầm uất.
Một số người nói họ rất ngạc nhiên trước phát hiện này vì rất khó giữ bí mật trong khu dân cư đông đúc. Họ cho biết ngay cả tiếng ho cũng có thể vang vọng qua những bức tường của các tòa nhà chung cư bằng bê tông và gạch vụn.
Những người khác tức giận vì Hamas đã khiến dân thường gặp nguy hiểm. Một số người cho hay mọi hành động quân sự của Israel trên những con phố chật hẹp tại Nuseirat đều sẽ gây ra thương vong rất lớn.
Số khác cho rằng Hamas đáng lẽ phải giữ con tin trong các đường hầm của họ hay con tin phải được trả về Israel như một phần của thỏa thuận chấm dứt giao tranh. Người dân khắp vùng đất bị xung đột tàn phá nói rằng việc không đạt được lệnh ngừng bắn bất chấp nhiều tháng đàm phán đang gây ra nỗi thất vọng ngày càng tăng ở Gaza.
"Hamas nên cung cấp bản đồ về các khu vực an toàn mà chúng tôi có thể ở, bởi vì nếu biết có con tin ở gần mình, chúng tôi sẽ tìm nơi khác", Mustafa Muhammad, 36 tuổi, người đã chạy trốn từ Gaza City đến Nuseirat cùng vợ con, nói.
Khi cuộc đột kích giải cứu con tin của Israel bắt đầu, Muhammad và gia đình anh rơi vào tình cảnh bị mắc kẹt mà không có nơi nào an toàn để đi.
Người dân trong vùng cho biết Ahmad và Abdullah Al-Jamal là thành viên của một đại gia đình có nhiều mối quan hệ với Hamas. Những nhà thờ Hồi giáo trên khắp Gaza do Hamas kiểm soát và các giáo sĩ phục vụ với sự chấp thuận của nhóm này. Anh trai Ahmad, Abdelrahman Al-Jamal cũng là thành viên Hamas trong hội đồng lập pháp của Gaza.
Abdullah là cộng tác viên tự do cho tờ Palestine Chronicle, trang tin tức có trụ sở tại Mỹ. Anh cũng làm việc cho hãng thông tấn Palestine Now do Hamas điều hành, theo văn phòng truyền thông Hamas, cơ quan đã xác nhận cái chết của Abdullah.
Anh không che giấu quan điểm ủng hộ cuộc đột kích của Hamas vào lãnh thổ Israel hồi năm ngoái.
Bác sĩ Ahmad Al-Jamal trong bức ảnh do một thành viên gia đình đăng lên mạng xã hội. Ảnh: WSJ
"Cầu xin Thượng đế, xin Ngài hãy chỉ lối cho chúng con... dẫn đường... mang chiến thắng đến cho chúng con như Ngài đã hứa", Abdullah viết trong một bài đăng trên mạng xã hội Facebook ngày 7/10/2023.
Gia đình Al-Jamal rất được kính trọng và nổi tiếng ở Nuseirat, khu tị nạn được thành lập sau cuộc chiến Arab - Israel năm 1948 và đã phát triển thành một khu đô thị đông đúc.
Họ xuất thân từ thị trấn Al-Ramla, nơi có đa số người Arab, nay là Ramla ở miền trung Israel, và chạy trốn đến Gaza vào năm 1948.
Ahmad, chủ gia đình, thường xuyên bận rộn trong suốt cuộc xung đột, liên tục có mặt tại phòng khám nơi ông làm việc hay nhà thờ Hồi giáo địa phương. Một người hàng xóm cho biết con trai ông, Abdullah, hiếm khi xuất hiện.
"Bác sĩ Ahmad là người đã cắt bao quy đầu cho ba cậu con trai của tôi", Ali Bkhit, nhà tư vấn truyền thông xã hội sinh ra và lớn lên tại Nuseirat, nói. "Qua tiếp xúc, tôi thấy ông ấy là người có tính cách tốt với nụ cười luôn hiện trên gương mặt".
Bkhit cho biết anh nghe giọng đọc kinh Koran của Ahmad Al-Jamal từ bé tại Nhà thờ Hồi giáo Al-Farouk ở địa phương. "Ông ấy luôn ở đó, giọng đọc của ông ấy rất hay, khiến mọi người ngưỡng mộ", anh cho hay.
Bkhit rất sốc khi biết gia đình Al-Jamal đã giữ con tin tại nhà của họ, không ngờ hàng xóm lại dính líu đến cuộc xung đột Hamas - Israel theo cách như vậy.
Các bài báo gần đây của Abdullah Al-Jamal trên tờ Palestine Chronicle tập trung đưa tin về những cái chết của dân thường ở Gaza, cáo buộc Israel gây ra các vụ thảm sát và diệt chủng.
Một bài viết xuất bản hôm 3/6, vài ngày trước khi anh qua đời, nói về những gia đình ở Gaza đã tiếp nhận người phải di tản vì xung đột. Bài viết có tiêu đề: "Ngôi nhà của tôi sẽ luôn rộng mở".
Người dân Palestine đi lại trên đống đổ nát tại trại tị nạn Nuseirat, miền trung Gaza sau chiến dịch của đặc nhiệm Israel ngày 8/6. Ảnh: AFP
Vũ Hoàng (Theo WSJ, AFP, Reuters)