Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump rời Nhà Trắng hồi tháng 1/2021 sau nỗ lực lật kèo bầu cử bất thành năm 2020. Ông tiếp tục gây ồn ào gần đây khi phải đối mặt với nhiều vụ án hình sự và các vụ kiện dân sự. Những người chỉ trích Trump thậm chí cảnh báo nguy cơ ông trở lại Nhà Trắng và trở thành người "chuyên quyền" ở Mỹ.
Bất chấp những điều đó, ông Trump đang là ứng viên tổng thống hàng đầu của đảng Cộng hòa, cũng như dẫn trước đương kim Tổng thống Joe Biden trong các cuộc thăm dò quốc gia.
Kết quả thăm dò do Morning Consult và Bloomberg News công bố ngày 14/12 cho thấy Tổng thống Biden đang kém ông Trump trung bình 5,28 điểm phần trăm tại 7 bang chiến trường, gồm Bắc Carolina, Georgia, Wisconsin, Nevada, Michigan, Arizona và Pennsylvania.
Giới quan sát cho rằng đây là những chỉ dấu cho sự trở lại mạnh mẽ của cựu tổng thống Mỹ, trong bối cảnh ông có nhiều động lực để có thể giành chiến thắng trong cuộc bầu cử 2024.
Cựu tổng thống Donald Trump tại sự kiện vận động ở Hialeah, bang Florida ngày 8/11. Ảnh: Reuters
Một trong những động lực đầu tiên có thể mang lại chiến thắng cho Trump là việc cử tri Mỹ đang không hài lòng với nền kinh tế đất nước. Chính quyền Tổng thống Biden lập luận rằng kinh tế Mỹ đang ở trạng thái tốt với tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống mức 3,9%, từ mức 6,3% khi ông Trump rời nhiệm sở. Lạm phát cũng giảm từ đỉnh điểm 9% hồi tháng 6/2022 xuống 3,2% vào tháng 10.
Tuy nhiên, phần lớn công chúng Mỹ, gồm nhiều cử tri da màu và người trẻ, lại thấy một thực trạng khác. Họ chỉ ra thu nhập không đủ đáp ứng nhu cầu thiết yếu như nhu yếu phẩm, ôtô, nhà ở, chi phí chăm sóc trẻ em và người già.
Trong khi ông Biden thường xuyên đề cập đến các chỉ số kinh tế vĩ mô, người Mỹ bình thường chỉ nghĩ về khả năng chi trả của chính họ, theo giới quan sát. Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy phần lớn cử tri Mỹ coi đảng Cộng hòa là bên có khả năng điều hành nền kinh tế tốt hơn.
Cử tri Mỹ ngày càng có thêm nhiều mối lo ngoài kinh tế. Trong các cuộc vận động, ông Trump thường nêu bật những lo ngại mà người da trắng Mỹ gặp phải ở một đất nước ngày càng trở nên đa văn hóa.
Những nền tảng cốt lõi của cuộc sống người Mỹ như quyền sở hữu nhà, mức lương xứng đáng để theo kịp tốc độ lạm phát, giáo dục đại học đang ngày càng trở nên xa tầm với.
Các cuộc thăm dò cho thấy cử tri Mỹ cũng lo lắng nhiều hơn về tình trạng tội phạm và làn sóng người di cư vượt biên trái phép vào Mỹ qua biên giới với Mexico.
"Ông Trump tỏ ra rất giỏi trong việc nêu bật những nỗi sợ hãi đó, trong khi vẫn thể hiện bản thân là người ngoại đạo trong hệ thống chính trị Mỹ", James Oliphant, nhà phân tích của Reuters, cho hay, thêm rằng cựu tổng thống luôn cố gắng thể hiện mình như "vị cứu tinh" của nước Mỹ.
Trong khi các thành viên đảng Dân chủ cũng như một số đảng viên Cộng hòa xem Trump là người không phù hợp với vị trí tổng thống hay mối đe dọa của nước Mỹ, ông vẫn nhận được sự ủng hộ nhiệt thành từ hàng triệu cử tri trung thành.
Nhiều người ủng hộ tin rằng ông Trump là nạn nhân của cuộc săn phù thủy chính trị. Ít nhất một nửa số cử tri Cộng hòa nói rằng họ vẫn bỏ phiếu cho ông Trump ngay cả khi ông bị tòa án kết tội, theo khảo sát của Reuters/Ipsos hồi đầu năm nay.
Cựu chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy trong cuộc phỏng vấn với chương trình CBS Sunday Morning tuần trước nói rằng ông hy vọng Trump trở thành ứng viên của đảng Cộng hòa và sẽ ủng hộ cựu tổng thống trong cuộc đua vào Nhà Trắng.
Trump có thể thuyết phục cử tri rằng trong bốn năm ông nắm quyền, bộ máy chính phủ Mỹ phần lớn hoạt động ổn định, dù đôi khi rơi vào hỗn loạn, và Mỹ không tham gia cuộc chiến nào vào thời kỳ đó.
Tổng thống Mỹ Joe Biden cùng phu nhân tưởng niệm nạn nhân vụ xả súng trường tiểu học Robb, Uvalde, Texas, hôm 29/5. Ảnh: AFP
Cựu tổng thống cũng có thể dựa vào màn thể hiện của chính Nhà Trắng hiện tại, khi họ chưa thể thuyết phục được phần lớn công chúng rằng các chính sách tạo việc làm của ông Biden, thông qua đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng, năng lượng sạch và sản xuất chip, tạo ra sự khác biệt cho cuộc sống người dân.
Ông Biden cũng đang chịu gánh nặng và chia rẽ từ hai cuộc chiến bên ngoài nước Mỹ. Thông điệp không can thiệp và "Nước Mỹ trước tiên" của ông Trump có thể gây được tiếng vang lớn đối với cử tri, những người vốn lo ngại về việc Mỹ can thiệp sâu hơn vào cuộc chiến ở Ukraine hay chiến dịch của Israel ở Gaza.
Tổng thống Biden vẫn duy trì chính sách đối ngoại của Mỹ theo chủ nghĩa can thiệp và truyền thống hơn, theo giới quan sát.
Nhà phân tích James Oliphant cho rằng dù thời điểm hiện tại, những lý do này không giúp khẳng định ông Trump sẽ thắng cử năm 2024, cựu tổng thống đang có cơ hội trở lại Nhà Trắng cao hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ khi ông rời nhiệm sở.
Thanh Tâm (Theo Reuters, The Hill)