Tổng thống Mỹ Joe Biden và đối thủ đảng Cộng hòa Donald Trump tối 27/6 có cuộc tranh luận đầu tiên tại thành phố Atlanta, bang Georgia. Cuộc đối đầu được dư luận đặc biệt quan tâm, bởi nó được kỳ vọng phần nào thấy khả năng lãnh đạo cũng như tầm nhìn chính sách của hai ứng viên.
Trước tranh luận, theo một số cuộc thăm dò, công chúng đặt niềm tin vào hai ứng viên ngang ngửa nhau. Tuy nhiên, sau màn đối đầu kéo dài một tiếng rưỡi trên sân khấu, giới quan sát và cả các đồng minh phe Dân chủ đều tỏ ra thất vọng trước những gì Tổng thống Biden đã thể hiện.
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Tổng thống Joe Biden trong cuộc tranh luận tối 27/6. Ảnh: AP
Cuộc tranh luận gồm nhiều chủ đề khác nhau, nhưng bao trùm lên tất cả là cảm giác trái ngược hoàn toàn giữa hai ứng viên, đặc biệt là về vấn đề sức khỏe.
Đối mặt với những lo ngại của cử tri về sức khỏe thể chất và tinh thần, Tổng thống Biden, 81 tuổi, được kỳ vọng sẽ thể hiện hình ảnh một lãnh đạo mạnh mẽ, sôi nổi trong cuộc tranh luận.
Ông Biden đã có bài phát biểu Thông điệp Liên bang tràn đầy năng lượng hồi tháng ba, nhưng nó dường như chưa thể xoa dịu mối lo âu của người Mỹ về tuổi tác và độ nhạy bén của ông, cũng như việc ông không thực sự sẵn sàng cho các cuộc tranh luận trực tiếp với Trump.
Việc phải đấu khẩu với đối thủ trong một cuộc tranh luận, thay vì đưa ra bài phát biểu đã soạn sẵn, là hai việc rất khác nhau. Tổng thống đã cho thấy ông gặp khó khăn như thế nào khi đối mặt với Trump.
Ông liên tục nói nhịu, vấp váp với giọng khàn, thường xuyên hắng giọng và tỏ ra thiếu mạch lạc khi tranh luận. Ông tỏ ra cáu kỉnh và giọng nói tương đối yếu ớt, đôi khi không thể nghe thấy tiếng, làm dấy lên lo ngại trong đảng Dân chủ về người mà họ hy vọng có thể ngăn Donald Trump lên nắm quyền.
Ví dụ nổi bật nhất là khi Tổng thống cố gắng đưa ra quan điểm về vấn đề y tế, nhưng không thể hoàn thành lập luận của mình trước khi hết thời gian cho phép.
"Chúng tôi đảm bảo rằng chúng tôi có thể giúp tất cả mọi người đủ điều kiện cho những gì tôi có thể làm với...", ông nói trước khi dừng lại và nói tiếp. "Covid-19, à không phải, xử lý bằng mọi thứ chúng ta có - à - nếu - cuối cùng chúng ta đã đánh bại Medicare".
Sau đó, khi đề cập đến vấn đề biên giới, Tổng thống Biden nói: "Tôi sẽ tiếp tục hành động cho đến khi chúng ta nhận được lệnh cấm hoàn toàn..., một sáng kiến tổng thể liên quan đến những gì chúng ta có thể làm khi tăng quân số lực lượng Biên phòng và nhân viên xử lý tị nạn".
"Tôi thực sự không hiểu ông ấy nói gì. Tôi không nghĩ ông ấy hiểu điều mình nói", ông Trump lập tức công kích.
Tiếp tục cuộc tranh luận, Biden tỏ ra nóng nảy hơn, gọi Trump là "kẻ hay than vãn" khi cựu tổng thống nói rằng các bị cáo trong vụ bạo loạn Đồi Capitol bị đối xử quá khắc nghiệt. Tổng thống cũng gọi đối thủ là "kẻ thua cuộc" và "trẻ con". Tuy nhiên, những đòn công kích này không có nhiều tác dụng, giống như phần lớn màn thể hiện của ông.
Ngay sau cuộc tranh luận, một số đảng viên Dân chủ bắt đầu lên tiếng hoài nghi về năng lực của Tổng thống Biden. Một cựu trợ lý Nhà Trắng hàng đầu thậm chí gọi những gì ông cho thấy trên sân khấu tranh luận "thực sự đáng thất vọng".
Đảng viên Dân chủ tranh cãi về màn tranh luận của ông Biden
Về phần mình, Trump lặp lại chiến thuật cũ, liên tục đưa ra những tuyên bố thiếu chính xác và mang tính khiêu khích. Nhưng ông có vẻ linh hoạt và sung sức hơn Tổng thống Biden, người chỉ hơn cựu tổng thống đảng Cộng hòa ba tuổi.
Cựu tổng thống cũng tung ra hàng loạt thông tin sai sự thật hoặc gây hiểu lầm, điều ông thường áp dụng với các đối thủ chính trị. Nổi bật trong số này có tuyên bố ông đã áp giá trần với insulin trước khi Tổng thống Biden thực hiện nó, đồng thời chỉ trích sai sự thật rằng chính quyền Biden đã không hạ giá insulin cho người Mỹ.
Ông Trump còn cáo buộc các bang mà phe Dân chủ nắm quyền cho phép tước mạng sống của trẻ sơ sinh sau khi ra đời, cũng như tuyên bố không có cuộc tấn công khủng bố nào khi ông nắm quyền. Trump nói rằng Biden muốn tăng gấp 4 lần thuế lên người dân và Tổng thống đã truy tố ông, nhưng tất cả những điều này đều được xác định là không đúng sự thật.
Bản thân Tổng thống Biden cũng có một số nhầm lẫn, như việc ông nói rằng cựu tổng thống Trump quan hệ ngoài luồng với sao khiêu dâm Stormy Daniels khi vợ ông, bà Melania, đang mang bầu, nhưng thực tế lúc bấy giờ, bà đang nuôi con nhỏ.
Nếu có một khoảnh khắc tốt đẹp nào cho Tổng thống Biden thì đó là lúc cuộc tranh luận chuyển sang chủ đề về nền dân chủ, cuộc bạo loạn Đồi Capitol ngày 6/1/2021 và các vấn đề pháp lý của ông Trump.
Ông chủ Nhà Trắng đã nhấn mạnh vào những cáo buộc pháp lý mà đối thủ đang phải đối mặt, tuyên bố cựu tổng thống Trump "là người duy nhất trên sân khấu bị kết tội".
Tổng thống Biden cũng đề cập đến các vấn đề khác của ông Trump, như việc cựu tổng thống bị cáo buộc chi tiền bịt miệng để che giấu mối quan hệ với sao khiêu dâm hay việc ông bị kết tội quấy rối tình dục nhà văn E. Jean Carroll trong quá khứ.
Biden cũng tìm cách gây sức ép với Trump sau khi cựu tổng thống tuyên bố các bị cáo trong vụ bạo loạn Đồi Capitol đã bị "đàn áp", điều mà đại bộ phận công chúng Mỹ không đồng tình.
"Cho rằng họ là những người yêu nước ư? Thôi nào!", ông nói.
Phản ứng của Trump được cho là khá yếu ớt. Cựu tổng thống chỉ nhắc lại những tuyên bố trước đây rằng các vụ truy tố ông có động cơ chính trị và được đưa ra bởi một hệ thống tư pháp bị "vũ khí hóa", cáo buộc mà đa số người Mỹ cũng không đồng tình.
Màn khẩu chiến trong tranh luận Trump - Biden. Video: CNN, CBS News
Rất nhiều câu hỏi đã được đặt ra trước cuộc tranh luận về việc liệu cách thức tổ chức có thực sự hiệu quả hay không. Ngoài việc diễn ra sớm hơn so với truyền thống, cuộc tranh luận được tổ chức trong trường quay không có khán giả và người dẫn chương trình có thể tắt mic nếu các ứng viên cãi cọ nhau.
Màn tranh luận diễn ra suôn sẻ, song điều đó không biến nó thành một sự kiện đặc biệt, giới quan sát đánh giá.
Cả hai ứng viên dường như đều nhận thức rõ rằng việc cất tiếng khi chưa đến lượt sẽ không mang lại bất kỳ lợi ích nào cho họ. Việc thiếu khán giả cũng có nghĩa họ không cần phải gắng sức thể hiện và không phải chịu tác động tâm lý từ đám đông.
Nhưng ngay cả khi không có tiếng la hét, cuộc tranh luận khó có thể được coi là một màn đối đầu chuyên nghiệp.
Trump phần lớn bị cản trở lên tiếng. Ông liên tục đưa ra những tuyên bố sai sự thật, nhưng cũng không bị đối thủ và hai người điều hành cuộc tranh luận phản bác hay cải chính.
Đây không phải kiểu tranh luận có thể kích thích mối quan tâm của công chúng Mỹ đối với chiến dịch tranh cử của cả hai ứng viên, chuyên gia phân tích Aaron Blake từ Washington Post đánh giá.
Đến cuối cuộc tranh luận, hai ứng viên thậm chí mang đến cảm giác họ đang cự cãi thay vì thể hiện quan điểm chính sách.
"Đừng hành động như trẻ con nữa", ông Trump nói.
"Ông mới là trẻ con", Tổng thống Biden đáp lại.
Vũ Hoàng (Theo Washington Post, AFP, Reuters)