"Không tái chiếm đóng Gaza sau khi xung đột kết thúc. Không phong tỏa hay bao vây Gaza. Không thu hẹp lãnh thổ Gaza", Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken phát biểu tại cuộc họp báo ở Tokyo, Nhật Bản ngày 8/11.
Theo ông Blinken, có thể sẽ cần "một giai đoạn chuyển tiếp" vào cuối cuộc xung đột Israel - Hamas, nhưng việc quản lý Dải Gaza hậu chiến sự cần có tiếng nói từ phía Palestine.
"Kế hoạch phải bao gồm sự quản lý của Palestine và Gaza hợp nhất với Bờ Tây thuộc Nhà nước Palestine", ông Blinken bổ sung. Ông cho rằng việc thảo luận về tương lai khu vực nên bắt đầu từ bây giờ.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken phát biểu tại Tokyo, Nhật Bản ngày 8/11. Ảnh: AFP
Đây là bình luận cụ thể nhất về phương án quản lý Gaza thời hậu chiến, phần nào phản ánh những lằn ranh đỏ và kỳ vọng Mỹ về tương lai khu vực. Hamas, đang kiểm soát Gaza, đối chọi về mặt chính trị và chiến lược với Chính quyền Palestine của Tổng thống Mahmoud Abbas ở Bờ Tây, bên được quốc tế công nhận là chính quyền Palestine chính thức.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngày 6/11 tuyên bố nước này sẽ "chịu trách nhiệm về an ninh ở Dải Gaza vô thời hạn" sau khi xung đột với Hamas kết thúc. Giới chức Israel sau đó làm rõ rằng họ không có ý định tái chiếm đóng Gaza, nhưng chưa nêu cụ thể sẽ đảm bảo an ninh như thế nào nếu không hiện diện quân sự ở đây.
Israel từng kiểm soát Gaza trong Cuộc chiến 6 ngày năm 1967 và trao trả lại khu vực cho người Palestine vào năm 2005. Israel năm 2007 siết phong tỏa Gaza, sau khi Hamas kiểm soát vùng đất này từ tay phong trào Fatah của Tổng thống Abbas.
Nhà nước Palestine cho rằng Gaza là một phần không thể thiếu trong tầm nhìn về một quốc gia Palestine tương lai. Giới chức Palestine nói Gaza trở về với Palestine phải đi kèm một giải pháp chính trị, giúp chấm dứt sự chiếm đóng của Israel.
Khói bốc lên sau vụ pháo kích của Israel vào thành phố Rafah, phía nam Dải Gaza ngày 7/11. Ảnh: AFP
Chiến sự Israel - Hamas bùng phát từ ngày 7/10, sau khi nhóm vũ trang kiểm soát Dải Gaza tập kích miền nam Israel, buộc Tel Aviv mở chiến dịch đáp trả. Quân đội Israel tuyên bố các binh sĩ nước này đã "chia đôi Gaza" và tiến công vào trung tâm Gaza City, thành phố lớn nhất ở miền bắc khu vực.
Giao tranh giữa hai bên đã khiến gần 12.000 người thiệt mạng, hơn 32.000 người bị thương tính đến ngày 8/11.
Sau khi chiến sự bùng phát, chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden tái khẳng định ủng hộ giải pháp hai nhà nước, cho phép Israel và Palestine cùng tồn tại, nhưng chưa vạch lộ trình cụ thể để hồi sinh các cuộc đàm phán. Vòng đàm phán hòa bình gần nhất đã thất bại năm 2014.
Phát ngôn viên Nhà Trắng John Kirby nói Mỹ và các đối tác vẫn đang thảo luận về một cấu trúc quản lý Gaza trong tương lai. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres ngày 8/11 nói "kịch bản lý tưởng nhất" là Nhà nước Palestine khôi phục một phần kiểm soát chính trị với Gaza.
Vị trí Bờ Tây và Dải Gaza. Đồ họa: BBC
Như Tâm (Theo Reuters)