"Tổng thống Vladimir Putin đã đặt hạn chót là ngày 17/7. Đáng tiếc là những điều khoản liên quan đến Nga trong thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen không được thực thi. Vì vậy, thỏa thuận này sẽ chấm dứt hiệu lực từ hôm nay", phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết.
Quan chức Điện Kremlin nhấn mạnh quyết định không gia hạn thỏa thuận không liên quan đến vụ tấn công cầu Kerch nối bán đảo Crimea với lục địa Nga. Đại sứ Nga tại Belarus Boris Gryzlov cùng ngày nói rằng giới chức ngoại giao đã gửi thông báo chính thức đến Ukraine về quyết định rút khỏi thỏa thuận.
Bộ Ngoại giao Nga cho hay Moskva sẵn sàng xem xét quay lại thỏa thuận nếu "thấy những kết quả chắc chắn, thay vì những lời hứa hẹn".
Tàu hàng Thổ Nhĩ Kỳ rời cảng Odessa của Ukraine hôm 16/7. Ảnh: Reuters
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cho rằng người đồng cấp Nga vẫn muốn duy trì thỏa thuận, thêm rằng ông sẽ thảo luận vấn đề này khi gặp mặt Tổng thống Putin vào tháng 8.
Chủ tịch Hội đồng châu Âu Ursula von der Leyen mô tả quyết định của Nga là "bước đi gây hoài nghi", khẳng định Liên minh châu Âu (EU) sẽ tìm cách bảo đảm an ninh lương thực cho các nước nghèo.
Phát ngôn viên chính phủ Đức cho biết nước này sẽ tiếp tục thuyết phục Nga gia hạn thỏa thuận.
Nga và Ukraine là hai trong số các nhà sản xuất nông nghiệp hàng đầu thế giới, cũng là những quốc gia chủ chốt trên thị trường lúa mì, lúa mạch, ngô, hạt cải dầu, hạt hướng dương và dầu hướng dương.
Thỏa thuận mang tên "Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen" được Liên Hợp Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian đàm phán vào tháng 7/2022, cho phép Ukraine tiếp tục xuất khẩu ngũ cốc bằng đường biển và giúp giải quyết khủng hoảng lương thực toàn cầu do ảnh hưởng từ xung đột ở châu Âu.
Gần 33 triệu tấn ngũ cốc đã được Ukraine xuất khẩu trong khuôn khổ thỏa thuận, trước khi chuyến tàu chở hàng cuối cùng rời quốc gia Đông Âu hôm 16/7.
Hành lang an toàn theo Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen. Đồ họa: Guardian
Tổng thống Putin tháng trước nói rằng hầu hết ngũ cốc Ukraine được chuyển đến các quốc gia khá thịnh vượng của EU, trái với thỏa thuận mà họ từng ký. Ông thêm rằng các nước châu Phi hầu như không được nhận nguồn ngũ cốc này, đồng thời chỉ trích phương Tây không thực hiện cam kết nào theo sự điều hành của Liên Hợp Quốc.
"Hành lang dành cho tàu vận chuyển thường xuyên bị đối phương lợi dụng để phát động các cuộc tấn công bằng phương tiện không người lái", Tổng thống Putin nói, đồng thời khẳng định Moskva sẵn sàng cung cấp miễn phí ngũ cốc cho các nước nghèo nhất trên thế giới, thay thế nguồn cung từ Kiev sau khi rút khỏi thỏa thuận.
Vũ Anh (Theo TASS, Reuters)