Bác sĩ Lã Quý Hương - Khoa Nội hô hấp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cho biết, hen suyễn (hen phế quản) là bệnh hô hấp mạn tính. Hiện nay, tuy không thể chữa khỏi bệnh hen hoàn toàn nhưng điều trị có thể giúp kiểm soát các triệu chứng để người bệnh có thể có cuộc sống bình thường. Điều trị phòng ngừa và kiểm soát lâu dài là chìa khóa để ngăn chặn khởi phát cơn hen cấp. Điều trị hen thường bao gồm phòng tránh các yếu tố nguy cơ (các tác nhân gây khởi phát cơn hen), duy trì thường xuyên thuốc kiểm soát triệu chứng và dùng thuốc cắt cơn khi cần.

Các thuốc trị hen suyễn

Các thông tin như thuốc trị hen suyễn (thuốc trị hen phế quản) được chia thành mấy nhóm, liều lượng sử dụng thế nào và tác dụng phụ ra sao là những câu hỏi được nhiều người bệnh quan tâm.

Thuốc điều trị hen được chia thành 3 loại chính:

Thuốc kiểm soát hen (thuốc điều trị dự phòng)

Nhờ công dụng giảm viêm đường thở, các loại thuốc này giúp làm giảm nguy cơ đợt cấp hen và giữ chức năng hô hấp bình thường cho người bệnh hen. Các loại thuốc kiểm soát hen thường là các thuốc phun hít với thành phần là các thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài (LABA) và corticoid dạng hít (ICS), có thể là dạng phối hợp (ICS/LABA) hoặc đơn thuần ICS. Ngoài ra còn có các thuốc đường uống ít được sử dụng vì liều cao, tác dụng toàn thân nên có nhiều tác dụng phụ.

Thuốc cắt cơn hen phế quản

Thuốc cắt cơn hen phế quản được chỉ định dùng khi người bệnh có cơn khó thở đột ngột hoặc đợt cấp hen. Thuốc giúp cắt cơn hen và cải thiện triệu chứng nhanh chóng. Thuốc cắt cơn hen thường được sử dụng cũng là thuốc dạng xịt hít, khí dung.

Thuốc điều trị phối hợp đối với hen nặng

Khi bệnh nhân có triệu chứng hen dai dẳng và/hoặc vẫn còn đợt cấp dù đã tối ưu hóa điều trị bằng liều cao ICS/LABA , bác sĩ sẽ cân nhắc kê toa thuốc này.

Thuốc điều trị hen suyễn không kê đơn không được khuyến khích sử dụng. Chúng không phải phương pháp điều trị lâu dài và không nên dùng hàng ngày để kiểm soát triệu chứng bệnh. Thay vào đó, người bệnh hen nên đến bệnh viện thăm khám và tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ và tuyệt đối không được tự ý dùng thuốc không kê đơn. Thời gian bạn cần dùng thuốc tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và tần suất xuất hiện các triệu chứng. Thuốc chữa bệnh hen suyễn có thể giúp người bệnh ngủ ngon hơn, thở tốt hơn khi tập thể dục.

Điều trị theo mức độ kiểm soát hen

Tùy theo mức độ kiểm soát triệu chứng, bác sĩ sẽ điều chỉnh loại thuốc cũng như liều lượng thuốc cho người bệnh. Chẳng hạn như, nếu bạn đáp ứng thuốc tốt, bác sĩ sẽ giảm liều lượng thuốc. Ngược lại, khi tình trạng bệnh nặng lên, bác sĩ sẽ xem xét tăng liều, đổi thuốc hoặc thay đổi phương pháp điều trị khác cho phù hợp cũng như đánh giá các yếu tố ảnh hưởng như: kỹ năng sử dụng thuốc, sự tuân thủ điều trị, yếu tố môi trường...

Việc đánh giá kiểm soát dựa trên triệu chứng hen trong vòng 4 tuần qua:

- Triệu chứng xảy ra ban ngày > 2 lần/tuần?

- Có bất kỳ đêm nào thức giấc do lên cơn hen?

- Có dùng thuốc cắt cơn hen > 2 lần/tuần?

- Có giảm khả năng vận động, sinh hoạt do hen?

Bệnh được kiểm soát tốt nếu không có bất kỳ triệu chứng nào kể trên; kiểm soát một phần nếu có 1-2 dấu hiệu trên, không kiểm soát nếu không có 3-4 dấu hiệu trên.

Các biện pháp điều trị khác

Cùng với thuốc đặc trị hen suyễn/ hen phế quản/ho hen, bác sĩ sẽ phát hiện và điều trị các bệnh lý đi kèm cũng như điều chỉnh các yếu tố liên quan như:

- Trào ngược dạ dày thực quản (GERD), thừa cân - béo phì, ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ, viêm mũi, viêm mũi xoang, trầm cảm và lo âu...

- Bệnh kèm theo có thể góp phần làm tăng các triệu chứng hô hấp và làm chất lượng cuộc sống kém đi. Điều trị các bệnh này có thể giúp tình trạng hen cải thiện hơn.

Ngoài ra cần thực hiện thêm những biện pháp khác để kiểm soát bệnh như:

- Tập luyện thể lực: bạn nên tham gia tập luyện thể lực để cải thiện tình trạng sức khỏe chung. Bạn cần trao đổi với bác sĩ điều trị về cách xử trí co thắt phế quản do gắng sức trước khi tập luyện.

- Chế độ ăn phù hợp: bạn nên ăn thức ăn chứa nhiều rau và trái cây tươi vì có lợi cho sức khỏe. Tuyệt đối không ăn các loại thực phẩm gây dị ứng hoặc có nguy cơ gây dị ứng.

- Bạn cần có chiến lược đối phó với cảm xúc như tập thư giãn hoặc hít thở phù hợp.

- Tiêm vaccine phòng bệnh: tiêm vaccine cúm hàng năm có tác dụng phòng ngừa nhiễm cúm hoặc giảm mức độ nặng của bệnh cúm. Bạn có thể hỏi bác sĩ lịch tiêm vaccine phòng phế cầu phù hợp giúp phòng các đợt nhiễm trùng phổi do phế cầu, nhờ đó có thể tránh được các đợt cấp hen.

Phòng tránh các yếu tố nguy cơ

Để đảm bảo hen được kiểm soát tốt và phòng tránh các đợt nặng lên của bệnh hen suyễn, bạn cần tuân thủ lối sống lành mạnh, chẳng hạn như:

- Tránh xa thuốc lá (chủ động và thụ động), hạn chế đến những nơi bị ô nhiễm không khí.

- Vệ sinh vật dụng cá nhân như chăn ga gối đệm thường xuyên, hạn chế sử dụng các vật dụng có nguy cơ bám nhiều bụi như rèm cửa, thảm sàn nhà...

- Không nuôi chó, mèo, chim cảnh và các con thú khác trong nhà.

- Khi đã được chẩn đoán mắc bệnh hen suyễn, cần cẩn thận khi sử dụng một số loại thuốc như aspirin và các thuốc chống viêm không steroid, thuốc chẹn bêta giao cảm (như propranolol).

Bác sĩ Lã Quý Hương cho biết thêm, ở nước ta, không chỉ hen suyễn, tỷ lệ mắc bệnh lý hô hấp ngày càng tăng và có nhiều ca bệnh nặng, diễn biến bất thường, nhất là các trường hợp nhiễm trùng phổi nặng, nấm phổi, xơ phổi... Nhiều người bệnh đã lựa chọn thăm khám, điều trị tại Chuyên khoa Nội hô hấp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh - địa chỉ chuyên điều trị các bệnh lý hô hấp - phổi mạn tính.

Bên cạnh đội ngũ chuyên gia, bác sĩ đầu ngành trên cả nước, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh chú trọng đầu tư hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại được nhập khẩu đồng bộ để phục vụ cho công tác khám chữa bệnh của khoa Nội hô hấp như hệ thống nội soi màng phổi, hệ thống nội soi phế quản ống mềm hiện đại dải tần hẹp NBI, máy chụp X quang công nghệ cao, máy chụp CT 128 dãy để phát hiện sớm các bệnh phế quản, phổi. Hệ thống đo đa ký giấc ngủ để chẩn đoán nguyên nhân ngủ ngáy, mất ngủ và căn chỉnh điều trị hội chứng ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ, máy thở không xâm nhập điều trị suy hô hấp...

Ngọc An