"Bất kỳ nhân viên Liên Hợp Quốc nào liên quan hành vi khủng bố đều sẽ phải chịu trách nhiệm, trong đó có truy tố", Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres hôm nay tuyên bố. "Ban thư ký Liên Hợp Quốc sẵn sàng hợp tác với cơ quan có thẩm quyền để truy tố họ".
Tuyên bố của ông Guterres được đưa ra sau khi Israel gửi tài liệu điều tra tới Cơ quan Liên Hợp Quốc về Hỗ trợ và Việc làm cho Người tị nạn Palestine (UNRWA), cáo buộc ít nhất 12 nhân viên tổ chức này tham gia vụ đột kích của Hamas vào lãnh thổ Israel ngày 7/10/2023.
Mỹ, Australia, Canada, Anh, Đức, Italy, Hà Lan, Thụy Sĩ và Phần Lan thông báo tạm dừng tài trợ cho UNRWA, tổ chức cung cấp hỗ trợ quan trọng cho người dân ở Gaza, sau cáo buộc của Israel.
"Tôi hiểu mối lo ngại của họ, bản thân tôi cũng bàng hoàng trước những cáo buộc này, nhưng tôi kêu gọi các chính phủ đã tạm dừng viện trợ rằng ít nhất hãy đảm bảo tính liên tục cho các hoạt động của UNRWA", ông Guterres nói thêm.
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres phát biểu trong cuộc họp tại Kampala, Uganda ngày 20/1. Ảnh: AFP
Ông cho biết hàng chục nghìn người đang làm việc cho UNRWA. "Nhiều người trong số họ đang đối mặt những tình huống nguy hiểm nhất đối với một nhân viên hoạt động nhân đạo. Họ không đáng bị trừng phạt. Phải đáp ứng nhu cầu cấp thiết của những người dân tuyệt vọng mà nhân viên UNRWA đang phục vụ", ông nhấn mạnh.
Người đứng đầu Liên Hợp Quốc cho biết trong số 12 nhân viên UNRWA bị cáo buộc liên quan "các hành vi trái luân thường đạo lý", 9 người bị chấm dứt hợp đồng, một người đã chết và danh tính hai người còn lại đang được làm rõ.
Ngoại trưởng Israel Israel Katz kêu gọi người đứng đầu UNRWA Philippe Lazzarini từ chức, sau khi ông Lazzarini nói việc cắt tài trợ đồng nghĩa hoạt động của UNRWA ở Gaza gần như sụp đổ. Katz trước đó nói UNRWA "phải được thay thế bằng các cơ quan chuyên trách vì hòa bình và phát triển thực sự" trong việc tái thiết Gaza sau chiến sự.
Chính quyền Palestine tại Bờ Tây ngày 27/1 kêu gọi các nước nối lại tài trợ và "hỗ trợ tối đa" cho UNRWA, cảnh báo hệ lụy nghiêm trọng về chính trị và nhân đạo ở khu vực nếu UNRWA không đủ ngân sách hoạt động. Đại diện tổ chức Hamas kêu gọi Liên Hợp Quốc và các tổ chức quốc tế không "cúi đầu trước những đe nẹt và hăm dọa" từ Israel.
Cuộc đột kích ngày 7/10/2023 của Hamas vào Israel đã khiến khoảng 1.140 người thiệt mạng, chủ yếu là dân thường. Chiến dịch đáp trả của Israel ở Dải Gaza đến nay đã khiến ít nhất 26.257 người, hầu hết là phụ nữ và trẻ em, thiệt mạng.
Mối quan hệ căng thẳng kéo dài giữa Israel và UNRWA xấu đi nhanh chóng sau khi cơ quan này lên án vụ xe tăng pháo kích trúng nơi trú ẩn của người sơ tán ở thành phố Khan Yunis, nam Gaza đầu tuần này. UNRWA cho biết ít nhất 13 người chết do vụ pháo kích.
Quân đội Israel cam kết sẽ xem xét kỹ lưỡng cáo buộc, nhưng không loại trừ khả năng vụ tấn công là do "hỏa lực của Hamas".
Trước khi chiến sự nổ ra tại Dải Gaza, UNRWA thường xuyên gặp nhiều khó khăn về ngân sách hoạt động. Mỹ từng cắt ngân sách cho tổ chức vào năm 2018, trong nhiệm kỳ của tổng thống Donald Trump. Đến nhiệm kỳ của Tổng thống Joe Biden, Mỹ nối lại hỗ trợ toàn diện cho UNRWA, cấp 340 triệu USD vào năm 2022 và trở thành nhà tài trợ lớn nhất của cơ quan này.
Huyền Lê (Theo AFP, Reuters)