Đổi mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng môn toán lớp 5

Cá nhân: Nguyễn Hoàng Khanh

Lĩnh vực Giáo dục

Lượt bình chọn:

Bình chọn

Chia sẻ:

Copy link thành công

Giới thiệu sản phẩm:

Thực hiện học tập bồi dưỡng cho bản thân và học sinh có nhận thức đầy đủ về đổi mới dạy học môn Toán 5, chương trình sách giáo khoa mới, dạy theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh để tự giác thay đổi vị trí của người dạy và người học môn Toán lớp 5.
Ngay từ đầu năm học nhà trường tổ chức cho giáo viên học tập các văn bản chỉ đạo của Bộ giáo dục và đào tạo như Luật Giáo dục, chỉ thị nhiệm vụ năm học Điều lệ trường Tiểu học, hướng dẫn điều chỉnh nội dung giảng dạy chương trình Tiểu học …
Nhà trường trang bị đầy đủ các tài liệu bồi dưỡng chuyên môn qua các đợt tập huấn của Sở Giáo dục, Phòng Giáo dục. Mua một số đầu báo, tập san, tạp chí có liên quan đến cách vận dụng đổi mới phương pháp dạy học môn Toán lớp 5 để đội ngũ giáo viên có điều kiện tham khảo nghiên cứu.

Xuất xứ sản phẩm:

Trường Tiểu học Uyên Hưng B, nhóm lớp 4, 5, bộ môn

Tính sáng tạo và đổi mới:

Lý luận dạy học đã khẳng định: “ Bài soạn là công cụ để thực hiện giờ dạy” và “ Nếu bài soạn được chuẩn bị tốt coi như đã thành công một nửa” . Để thực hiện đổi mới phương pháp dạy học Toán 5 thì trước hết phải tiến hành đổi mới ngay từ khâu soạn giáo án. Để có một bài soạn có chất lượng theo yêu cầu đổi mới cần làm tốt các công việc sau:
Không ngừng nghiên cứu để nắm vững chương trình Toán 5 đang giảng dạy. Khi xem xét tìm hiểu nội dung của một mạch kiến thức cần chú ý vào cấu trúc nội dung, cách thể hiện trong sác giáo khoa, mức độ yêu cầu và kỹ năng cơ bản từ đó nghiên cứu lựa chọn phương pháp dạy nội dung đó theo định hướng đổi mới.
Tìm hiểu và nghiên cứu các vấn đề hướng dẫn về nội dung kiến thức, kỹ năng.
Tích cực nghiên cức các tài liệu có liên quan đến đổi mới phương pháp dạy học môn Toán.
Trong thiết kế bài dạy không chỉ đơn thuần là liệt kê hệ thống việc làm của thầy và của trò mà cần phải xây dựng kế hoạch cụ thể cho từng hoạt động với thời lượng và hình thức tổ chức hợp lý. Bài soạn phải xác định được kiến thức trọng tâm của bài, bám sát mục tiêu cần đạt trong tiết học.
Đặc trưng của hình thức dạy học môn Toán là dạy học trong lớp theo thời gian quy định, theo nội dung có sẵn trong sách giáo khoa. Khi sủ dụng hình thức dạy học này tạo ra sự nặng nề đơn điệu, hạn chế sự nhận thức tiếp thu kiến thức của học sinh. Để khắc phục hạn chế đó, tôi đã mạnh dạn thực hiện một số hình thức dạy học môn Toán lớp 5 như sau:
a. Học trong lớp :
Tuỳ theo nội dung và điều kiện học tập, giáo viên có thể tiến hành dạy học ở trong lớp hoặc ngoài hiện trường. Có 3 cách tổ chức sau đây:
Một là : Học cá nhân :
Tổ chức cho học sinh học cá nhân sẽ tạo điều kiện phát huy tối đa năng lực học sinh trong học toán. Viêc học cá nhân chỉ đạt hiệu quả khi mỗi học sinh thực sự làm việc theo gợi ý hướng dẫn của giáo viên trên phiếu học tập. Giáo viên có thể trực tiếp kiểm tra từng em, giúp từng cá nhân thực hiện nhiệm vụ .
Hai là: Học nhóm.
Học nhóm sẽ tạo không khí hợp tác học tập, học tập có tổ chức, có trách nhiệm giữa các thành viên trong một nhóm học sinh. Khi học nhóm mỗi học sinh phải phát biểu ý kiến của mình, phải thực hiện nhiệm vụ cụ thể để hoàn thành nhiệm vụ chung của nhóm.
Tuỳ nội dung của từng bài mà giáo viên quyết định đến số học sinh ở mỗi nhóm. Khi cử nhóm trưởng và thư ký nên luân phiên để em nào cũng có cơ hội tập điều hành công việc trong nhóm. Điều quan trọng khi tổ chức học nhóm là nhiệm vụ của mỗi nhóm phải rõ ràng cụ thể. Trong khi học sinh làm việc, giáo viên theo dõi giúp đỡ các em.
Ba là: Học toàn lớp.
Khi học toàn lớp giáo viên tổ chức cho các em cùng trao đổi ý kiến, tổ chức hướng dẫn để cùng học sinh tham gia giải quyết một bài toán, cách trình bày một lời giải, cùng đặt vấn đề mới nảy sinh ( dưới dạng câu hỏi ) trong quá trình học tập. Khi giáo viên nói nên ngắn gọn, rõ ràng, đủ thông tin với tốc độ vừa phải. Khi sủ dụng đồ dùng dạy học ( hình ảnh, sơ đồ, mẫu vật…) phải thường xuyên gợi ý để thu thập các thông tin ngược từ học sinh để điều chỉnh.
b. Học ngoài lớp :
Dạy ngoài hiện trường giúp học sinh quan sát được trực tiếp, mắt thấy tai nghe một số đối tượng học tập rất sinh động mà không có loại đồ dùng dạy học nào hoặc lời miêu tả củaâối viên có thể so sánh được về mặt trực quan. Học sinh có thể được thực hiện hàng ngày trên thực tế, môi trường học
tập thay đổi giúp cho học sinh có nhận thức nhanh và ghi nhớ sâu hơn, ví dụ ở các bài : Đo độ dài, tỉ lệ xích, tính chu vi diện tích các hình.
c. Trò chơi học tập :
Trò chơi học tập là hình thức tổ chức hấp dẫn học sinh nhất là trong môn Toán. Khi tổ chức chú ý mục tiêu và nội dung phục vụ cho kiến thức và kỹ năng trọng tâm của tiết học đồng thời phải đúng luật chơi, cách chơi gây hứng thú cho học sinh. Thông thường giáo viên tổ chức trò chơi vào phần cuối tiết học hoặc ở thời điểm thích hợp dưới dạng thi đua giải quyết một vấn đề nào đó của nội dung đang học .
d.Phiếu học tập :
Phiếu học tập là một trong những công cụ cho phép cá thể hoá hoạt động học tập của học sinh trong học Toán, tiết kiệm thời gian trong việc tổ chức các hoạt động học tập đồng thời là công cụ hữu ích trong việc thu thập và xử lý thông tin ngược. Phiếu học tập được nhiều ở tất cả các bài, các mạch kiến thức.
Khi soạn thảo và sử dụng phiếu học tập cần lưu ý :
Phiếu học tập một mặt phải cung cấp được những kiến thức, kỹ năng cơ bản, trọng tâm được quy định trong chương trình và sách giáo khoa, trong đó xác định những thành tố đơn vị và trật tự thực hiện chúng mặt khác phải đảm bảo cả việc kiểm tra được kiến thức kỹ năng đó.
Phiếu học tập cần vừa sức với số đông học sinh nhưng cũng phải đảm bảo kích hích được những hoạt động tìm tòi mang đặc tính của dạng hoạt động biến đổi, sáng tạo.
Các yêu cầu nêu tr ong phíếu học tập phải được diễn đạt một cách chặt chẽ, rõ ràng, dễ hiểu chính xác.

Tính ứng dụng:

Đổi mới phương pháp dạy học gắn chặt với việc đổi mới cơ sở vật chất và thiết bị dạy học. Bằng trực quan sinh động giúp học sinh tự phát hiện, tự chiếm lĩnh tri thức, giúp cho người dạy và người học có điều kiện tiết kiệm thời gian, giúp cho lượng kiến thức truyền tải nhiều hơn, hấp dẫn hơn. Vì vậy việc tăng cường cơ sở vật chất thiết bị dạy học là hết sức cần thiết và quan trọng. Nhà trường đã xây dựng được tủ sách trong đó có đầy đủ sách giáo khoa, sách giáo viên và các loại sách tham khảo Toán 5 cho giáo viên và học sinh nghiên cứu học tập. Ngoài đồ dùng thiết bị được cấp, nhà trường còn phát động phong trào tự làm đồ dùng dạy học và tổ chức các cuộc thi triển lãm tự làm đồ dùng dạy học làm cho đồ dùng dạy học càng thêm phong phú. Trường xây dựng hệ thống hồ sơ sổ sách theo dõi và sử dụng đồ dùng dạy học của giáo viên, có đánh giá xếp loại theo tháng, kỳ, năm học.

Tính hiệu quả:

Qua nghiên cứu và thực hiện sáng kiến khoa học về đổi mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng môn Toán lớp 5, kết quả cụ thể như sau :

Năm học Tổng số
học sinh
lớp 5 Kết quả môn Toán
Điểm 9 - 10 Điểm 7 - 8 Điểm 5 - 6 Điểm
dưới 5
SL % SL % SL % SL %
2023 - 2024 39 8 20,5% 10 26,3% 8 20,5% 12 32,7%
2024-2025
(Đã áp dụng sáng kiến) 38 20 52,6% 15 39,5% 3 7,9% 0 0%

Sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm về đổi mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng môn Toán 5, chất lượng môn Toán 5 của học sinh trong trường có chuyển biến tốt đồng thời năng lực chuyên môn của đội ngũ cũng nâng lên rõ rệt. Khảo sát chất lượng học sinh các lớp đạt 90% trung bình trở lên, chất lượng khảo sát môn Toán 5 đạt 100% trung bình trở lên. Thông qua kiểm tra, thanh tra các giờ dạy Ban giám hiệu và tổ chuyên môn đã nhận xét : Giáo viên đã vận dụng soạn, giảng theo tinh thần đổi mới phương pháp dạy học, theo hướng tích cực hoá các hoạt động của học sinh, học sinh hứng thú, tự giác học tập, luyện tập thực hành nhiều. Do vậy kết quả học tập của học sinh được nâng lên.

Tiềm năng phát triển:

a. Đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn :
Tổ chuyên môn phải xây dựng được kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn của tổ chi tiết cụ thể.
Tổ chuyên môn triển khai kế hoạch theo kế hoạch của nhà trường, đảm bảo đúng chu trình, đổi mới chương trình, sách giáo khoa, đổi mới phương pháp dạy học.
Tổ chức dạy học, rút kinh nghiện giờ dạy theo mô hình sinh hoạt chuyên môn mới.
Xây dựng khối đoàn kết trong tổ vì sự phát triển của giáo dục .
Làm tốt công tác thi đua khen thưởng.
Tổ chức hội thảo chuyên môn về dạy môn Toán 5 ở tổ chuyên môn để giáo viên có cơ hội thảo luận, trao đổi, bày tỏ suy nghĩ, ý kiến của mình. Tổ chức cho giáo viên cốt cán của tổ dạy thực nghiệm để đội ngũ dự giờ, sau đó rút kinh nghiệm giờ dạy chỉ ra ưu, nhược điểm của giờ dạy, mỗi giáo viên đều phải viết thu hoạch sau mỗi chuyên đề.
Tích cực xây dựng có hiệu quả chuyên đề : “Đổi mới phương pháp dạy học, phát huy tính tích cực của học sinh trong giờ dạy Toán lớp 5”. Thực hiện chuyên đề được tiến hành theo 3 bước :
Bước 1 : Xây dựng lý thuyết.
Bước 2 : Thực tập giờ dạy.
Bước 3 : Kiểm nghiệm, đánh giá, xếp loại thực hiện chuyên đề.
Ngoài việc vận dụng đổi mới phương pháp Toán 5 cần đề cao việc sử dụng đồ dùng thiết bị dạy học, đó là một trong những điều kiện quan trọng để thực hiện đổi mới phương pháp dạy học.
b. Nâng cao năng lực chuyên môn cho bản thân :
Tôi chủ động đề xuất với Ban giám hiệu nhà trường cho tham gia học tập các lớp dài hạn, ngắn hạn để nâng cao trình độ đào tạo cũng như năng lực chuyên môn.
Thực hiện tốt chế độ đọc báo, tài liệu tham khảo môn Toán có trong thư viện nhà trường . Tích cực mua và sưu tầm các tài liệu tham khảo môn Toán.
c.Tham gia tích cực các cuộc thi giáo viên giỏi :
Đây là việc làm rất quan trọng góp phần đổi mới phương pháp dạy học. Vào đầu năm học, tôi mạnh dạn đăng ký dự thi giáo viên giỏi cấp trường, cấp huyện, cấp tỉnh. Qua mỗi cuộc thi sẽ là điều kiện tốt để giáo viên học hỏi những kinh ngiệm của đồng nghiệp (chủ yếu môn Toán) đồng thời bỗi dưỡng chuyên môn cho bản thân.
d. Đổi mới thiết kế bài soạn- đổi mới phương pháp dạy học.
Lý luận dạy học đã khẳng định: “ Bài soạn là công cụ để thực hiện giờ dạy” và “ Nếu bài soạn được chuẩn bị tốt coi như đã thành công một nửa” . Để thực hiện đổi mới phương pháp dạy học Toán 5 thì trước hết phải tiến hành đổi mới ngay từ khâu soạn giáo án. Để có một bài soạn có chất lượng theo yêu cầu đổi mới cần làm tốt các công việc sau:
Không ngừng nghiên cứu để nắm vững chương trình Toán 5 đang giảng dạy. Khi xem xét tìm hiểu nội dung của một mạch kiến thức cần chú ý vào cấu trúc nội dung, cách thể hiện trong sác giáo khoa, mức độ yêu cầu và kỹ năng cơ bản từ đó nghiên cứu lựa chọn phương pháp dạy nội dung đó theo định hướng đổi mới.
Tìm hiểu và nghiên cứu các vấn đề hướng dẫn về nội dung kiến thức, kỹ năng.
Tích cực nghiên cức các tài liệu có liên quan đến đổi mới phương pháp dạy học môn Toán.
Trong thiết kế bài dạy không chỉ đơn thuần là liệt kê hệ thống việc làm của thầy và của trò mà cần phải xây dựng kế hoạch cụ thể cho từng hoạt động với thời lượng và hình thức tổ chức hợp lý. Bài soạn phải xác định được kiến thức trọng tâm của bài, bám sát mục tiêu cần đạt trong tiết học.

Tiêu chí về cộng đồng:

Cơ sở hạ tầng:

Cơ sở vật chất khang trang và bàn ghế đầy đủ về số lượng đảm bảo cho việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày. Có các phòng chức năng phục vụ cho hoạt động dạy –học tương đối hiệu quả. Khung cảnh trường xanh - sạch – đẹp.

Khoảng thời gian triển khai: 6 tháng

Số người tham gia: 21