Đài Loan ngày 14/5 báo cáo 29 ca nhiễm mới trong cộng đồng, 180 ca vào 15/5, 206 ca vào 16/5 và hôm nay là 333 ca. Những con số này tương đối nhỏ so với nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ khác nhưng lại là một đòn giáng mạnh đối với vị thế quốc tế của hòn đảo, vốn từng được nâng hạng mạnh mẽ nhờ khả năng kiểm soát dịch bệnh một cách khéo léo.
Bloomberg xếp Đài Loan ở vị trí thứ 5 trên bảng xếp hạng Khả năng Phục hồi Covid-19 của họ, dựa trên số ca tử vong, số ca nhiễm và tỷ lệ tiêm chủng. Đài Loan đứng thứ ba trên bảng xếp hạng khả năng ứng phó đại dịch của Viện Lowy, Australia, chỉ sau Bhutan và New Zealand.
Binh sĩ phun thuốc khử trùng tại một quận ở thành phố Đài Bắc. Ảnh: Reuters.
Năm ngoái, hòn đảo trải qua 250 ngày không ghi nhận ca nhiễm trong cộng đồng nào. Thành công của Đài Loan một phần là nhờ các quy định kiểm soát biên giới nghiêm ngặt, cấm hầu như tất cả những người không cư trú đến hòn đảo kể từ tháng ba năm ngoái.
Đài Loan đến nay chỉ ghi nhận tổng cộng hơn 2.000 ca nhiễm và 12 trường hợp tử vong vì Covid-19. Ít nhất vài ổ dịch hiện nay liên quan đến đợt bùng phát hồi tháng 4 tại khách sạn Novotel ở sân bay quốc tế Đào Viên. Các ca nhiễm mới chủ yếu phân bố tại khu vực Đại Đài Bắc, gần thành phố Đào Viên.
Giữa tháng 4, Đài Loan đã nới lỏng thời gian cách ly bắt buộc với các phi công và phi hành đoàn chưa được tiêm chủng Covid-19 từ 5 ngày xuống còn ba. Cùng lúc, họ thông báo những thành viên phi hành đoàn đã tiêm phòng thuộc các hãng hàng không Đài Loan không còn cần phải cách ly.
Khách sạn Novotel sau đó bị phát hiện đưa một số phi công và tổ bay trong diện cách ly vào lưu trú cùng tòa nhà với khách thông thường. Đài Loan vẫn đóng cửa với khách du lịch nước ngoài song khách sạn đang thực hiện một chương trình khuyến mại cho khách trong nước nhằm nâng tỷ lệ lấp đầy phòng.
Các ca nhiễm đầu tiên liên quan tới ổ dịch khách sạn Novotel được ghi nhận vào ngày 20/4, là hai phi công thuộc hãng hàng không lớn nhất hòn đảo, China Airlines. Hai người này đã cùng điều khiển một chuyến bay chở hàng tới Mỹ. Nhiều phi công khác của China Airlines sau đó xét nghiệm dương tính Covid-19. Một số người đã đến quán bar, nhà hàng trước khi nhận kết quả. Một quản lý đội ngũ vệ sinh, dọn phòng của khách sạn Novotel cũng nhiễm virus.
Đến ngày 7/5, số ca nhiễm được ghi nhận là 29, bao gồm 11 phi công, một tiếp viên hàng không, 6 nhân viên khách sạn Novotel cùng 11 thành viên gia đình họ. Cùng ngày, người đứng đầu cơ quan y tế của hòn đảo Chen Shih-chung cho biết nhà chức trách đã phạt China Airlines 35.000 USD vì không tuân thủ những biện pháp ngăn ngừa Covid-19 khi cho phép các thành viên tổ bay lưu trú tại một cơ sở không cách ly.
Dù một tòa nhà của khách sạn Novotel được chỉ định là cơ sở cách ly nhưng họ lại để phi công và tổ bay ở tại tòa nhà khác. Điều này khiến Novotel cũng phải nhận án phạt.
Theo Yang Sen Hong, chuyên gia y tế công cộng tại Đài Loan, China Airlines và Novotel đã không tuân thủ quy định nhưng thực tế thời gian cách ly mà chính quyền quy định đối với phi công cũng "quá ngắn".
Nhà chức trách cho phép phi công được cách ly ngắn ngày mà không yêu cầu họ tiêm chủng, Yang nói. "Nhưng nếu họ chưa tiêm vaccine thì dựa vào cái gì mà họ được trao đặc quyền như vậy?".
"Khách sạn Novotel để các phi công lưu trú tại nơi mà họ có thể hòa nhập với những người khác, đây chính là vấn đề", ông nhấn mạnh. "Sau đó, vì thời gian cách ly ngắn nên các phi công có thể đi khắp nơi. Lỗ hổng được tạo ra từ đó và chúng ta có tình hình như hiện nay".
Sau khi chứng kiến số ca nhiễm tăng mạnh hôm 15/5, Trung tâm Chỉ huy Dịch tễ Đài Loan đã nâng cảnh báo ở thành phố Đài Bắc và Tân Đài Bắc lên mức ba trên thang 4 cấp độ. Điều này đồng nghĩa người dân phải đeo khẩu trang khi ra ngoài, nếu không sẽ bị phạt tiền đến trên 500 USD. Các hoạt động tụ tập ngoài trời trên 10 người hoặc trong nhà quá 5 người cũng bị cấm. Tiền phạt đối với hành vi vi phạm lên tới gần 11.000 USD.
Rạp chiếu phim, trung tâm thể thao, thư viện và các địa điểm giải trí phải đóng cửa, trong khi nhà hàng có thể tiếp tục hoạt động nếu họ đảm bảo được giãn cách và nắm chi tiết thông tin liên lạc của khách hàng.
Đài Loan sẽ nâng cảnh báo lên mức cao nhất và áp dụng phong tỏa nếu có hơn 100 ca nhiễm mới mỗi ngày liên tiếp trong vòng hai tuần.
Các kệ hàng trống trơn tại một siêu thị ở Đài Bắc. Ảnh: Reuters.
Cuối tuần qua, người dân hòn đảo đã hưởng ứng khá tích cực lời kêu gọi ở nhà từ giới chức. Đường phố, quán ăn và công viên đều yên ả. Tàu điện ngầm vốn đông đúc vào cuối tuần cũng còn nhiều ghế trống. Tuy nhiên, siêu thị lại chật cứng khi người dân đua nhau đi mua sắm, tích trữ thực phẩm và giấy vệ sinh.
Đài Loan đã gặp rất nhiều khó khăn trong việc mua vaccine và đến nay, tỷ lệ tiêm chủng vẫn rất thấp.
"Điều quan trọng nhất là phải bình tĩnh", Jason Wang, giám đốc Trung tâm Chính sách, Kết quả và Phòng ngừa thuộc Đại học Stanford, cho hay. Theo ông, nếu người dân chấp hành đeo khẩu trang, rửa tay và hạn chế đi lại thì khả năng lây lan của virus sẽ bị hạn chế và chính quyền có thể "xác định những người nhiễm virus và người tiếp xúc gần để kịp thời cách ly".
"Nếu không, khả năng xét nghiệm và truy vết của Đài Loan sẽ không thể theo kịp tình hình. Chúng ta có thể chứng kiến số ca nhiễm tiếp tục tăng trong tháng tới hoặc lâu hơn, cho tới khi phong tỏa", Wang lưu ý.
Từ hôm 14/5, Đài Loan đã lập các trạm xét nghiệm ở những khu vực bị ảnh hưởng. Yang cho biết các trạm này đang sử dụng bộ xét nghiệm nhanh thay vì xét nghiệm PCR như thông thường, vì thế "có khả năng xuất hiện những trường hợp dương tính giả".
"Nếu vậy, mức độ lây lan của virus chưa hẳn đã quá nghiêm trọng", ông nói. "Vài ngày tới sẽ là giai đoạn đánh giá quan trọng".
Vũ Hoàng (Theo CNN, Nikkei Asia)