Video đăng trên mạng xã hội hồi đầu tuần cho thấy lực lượng Hamas tiến vào căn cứ quân đội Israel ở Nahal Oz, khi phát động chiến dịch tấn công bất ngờ hôm 7/10. Cuộc đột kích khiến lực lượng Israel đồn trú tại đây không kịp trở tay, các tay súng Hamas nhanh chóng chiếm căn cứ và tịch thu nhiều phương tiện cơ giới, trong đó có hơn 12 xe thiết giáp chở quân Achzarit.
Achzarit là một trong những dòng thiết giáp chở quân chủ lực trong biên chế lực lượng vũ trang Israel, được phát triển từ hàng trăm xe tăng chủ lực T-54/55 mà nước này thu được của quân đội các quốc gia Arab sau cuộc chiến năm 1967 và 1973.
Lực lượng Hamas kiểm soát căn cứ Nahal Oz hôm 7/10. Video: Twitter/Archer83Able
Trong Chiến tranh Yom Kippur năm 1973, quân đội Israel mất hàng trăm xe chiến đấu bởi tên lửa dẫn đường 9M14 Malyutka của các tổ chống tăng Arab. Họ rút ra được nhiều bài học, trong đó có yêu cầu triển khai bộ binh đi cùng xe tăng để cảnh giới và đối phó tên lửa chống tăng đối phương.
Tuy nhiên, lực lượng bộ binh cần có thiết giáp chở quân để theo kịp xe tăng và bảo vệ chính họ trên chiến trường. Những xe thiết giáp chở quân cũng cần năng lực phòng vệ mạnh mẽ để sống sót trước những loại vũ khí chống tăng được đối phương triển khai.
Lượng lớn xe tăng T-54/55 thu được của liên quân Arab mang đến giải pháp phù hợp cho Israel. Cục quân khí Bộ Quốc phòng Israel triển khai dự án hoán cải xe tăng T-54/55 từ cuối thập niên 1980, biến chúng thành thiết giáp chở quân Achzarit và đưa vào biên chế năm 1988.
Trong dự án hoán cải, tháp pháo nặng 8,5 tấn và động cơ nằm ngang của xe tăng T-54/55 được tháo bỏ, cấu trúc thân xe cũng thay đổi đáng kể. Mẫu xe mới có cửa ra vào dạng vỏ sò ở phần đuôi bên phải, động cơ diesel 8V-71TTA nhỏ gọn được đặt nằm dọc và lệch về phía trái đuôi xe. Thiết kế mới cho phép Achzarit chở được 7 lính bộ binh, bên cạnh 3 thành viên kíp lái.
Cải tiến lớn nhất là khả năng phòng vệ, với nhiều khối giáp phức hợp và giáp phản ứng không nổ (NERA) được lắp đặt ở mặt trước và sườn xe. Khối lượng giáp bổ sung lên tới 14 tấn, khiến xe Achzarit có trọng lượng khoảng 44 tấn, nặng hơn nhiều so với dòng T-54/55 nguyên bản.
Nhà sản xuất tuyên bố mặt trước xe Achzarit có thể chống chịu nhiều phát đạn thanh xuyên động năng bắn từ pháo nòng trơn cỡ 125 mm của Liên Xô. Đổi lại, tỷ số công suất - trọng lượng của xe khá thấp, khiến khả năng cơ động của nó thua kém đáng kể so với xe tăng T-55.
Một chiếc Achzarit Mark 2 được trưng bày hồi năm 2016. Ảnh: Wikimedia
Israel chế tạo khoảng 300 chiếc Achzarit và liên tục nâng cấp chúng sau các xung đột. Phiên bản Achzarit Mark 2 ra đời sau này được trang bị động cơ 8V-92TA/DDC III công suất 850 mã lực, khắc phục nhược điểm cơ động kém của mẫu Achzarit nguyên bản, cùng cụm súng máy 7,62 mm điều khiển từ trong xe.
Quân đội Israel vận hành khoảng 100 chiếc Achzarit vào đầu năm 2023, tất cả dường như là mẫu Mark 2.
"Số lượng xe Achzarit rơi vào tay Hamas tương đương 12% số xe trong biên chế Israel hiện nay. Đây là thiệt hại nặng nhất trong một ngày với một dòng xe cơ giới của quân đội Israel suốt hàng chục năm qua", chuyên gia quân sự Mỹ David Axe nhận xét.
Vũ Anh (Theo Forbes)