Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) ngày 1/4 thông báo hoàn thành chiến dịch hiệp đồng cùng cơ quan an ninh Shin Bet để truy quét các tay súng Hamas tại bệnh viện Al-Shifa, cơ sở y tế lớn nhất ở Dải Gaza. Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant ca ngợi "hành động quyết đoán và chuyên nghiệp của IDF" khi hạ hơn 200 chiến binh Hamas, thu giữ vũ khí và tài liệu tình báo tại bệnh viện này.
Trong khi đó, Hamas bác bỏ cáo buộc của IDF, khẳng định các thành viên của nhóm không hoạt động tại bệnh viện Al-Shifa hay bất kỳ cơ sở y tế nào khác trên Dải Gaza. Lực lượng này cũng cho rằng những "tay súng" mà IDF tuyên bố hạ thực chất là bệnh nhân và người tị nạn ẩn náu trong bệnh viện.
Ismail al-Thawaba, giám đốc văn phòng truyền thông của Hamas, cho biết IDF đã sát hại 400 người Palestine ở trong và quanh Al-Shifa, khiến bệnh viện không thể tiếp tục hoạt động.
"Họ san phẳng sân bệnh viện, chôn vùi hàng chục thi thể trong đống đổ nát, biến nơi này thành nấm mồ tập thể", al-Thawaba nói. "Đây là tội ác chống lại loài người".
Bệnh viện Al-Shifa hồi tháng 6/2022 và ngày 1/4, sau đợt bao vây hai tuần của quân đội Israel. Ảnh: Maxar
IDF mở chiến dịch tấn công Gaza từ ngày 7/10/2023 để đáp trả cuộc tập kích của Hamas gây thương vong lớn ở miền nam nước này. Binh sĩ Israel đột kích Al-Shifa lần đầu vào tháng 11, cho rằng Hamas và các nhóm vũ trang khác ở Gaza sử dụng bệnh viện này làm "sở chỉ huy" để giữ con tin và cất trữ vũ khí.
Hồi tháng 1, IDF thông báo phá hủy hoàn toàn hạ tầng chỉ huy của Hamas ở miền bắc Gaza và rút lực lượng khỏi Al-Shifa. Tuy nhiên, sau khi có một số thông tin cho rằng Hamas đã trở lại khu vực, IDF ngày 18/3 nối lại chiến dịch tấn công vào Al-Shifa. IDF lần này hành động bất ngờ, thay vì báo trước một tuần như trước.
Giới chức Palestine gọi đợt bao vây của IDF nhằm vào một bệnh viện đang điều trị các bệnh nhân bị thương nặng là "tội ác chiến tranh". Al-Shifa là một trong số ít cơ sở y tế còn duy trì được nguồn điện và nước ở miền bắc Gaza, trở thành nơi ẩn náu của hàng nghìn người mất nhà cửa.
Sau khi lực lượng Israel rút đi, các nhân viên y tế Gaza đã tìm thấy ít nhất 300 thi thể nằm quanh Al-Shifa, theo cơ quan phòng vệ dân sự Gaza. Họ cho biết rất khó xác định con số chính xác, bởi binh sĩ Israel chôn thi thể nạn nhân ở nhiều vị trí. Xe cứu thương không thể nào đến bệnh viện do đường sá tại Gaza City hư hại.
Khader al-Za'anoun, phóng viên hãng tin Wafa của Palestine, mô tả hiện trường tại Al-Shifa sau khi IDF rút quân giống như "trong phim kinh dị". "Máy ủi đã nghiền nát thi thể mọi người khắp nơi quanh bệnh viện", al-Za'noun nói.
CNN cho biết các video họ nhận được có cảnh các thi thể biến dạng, bị vùi một phần trong đống đổ nát.
"Tôi không thể ngừng khóc khi đến đây, những vụ thảm sát kinh hoàng đã xảy ra", Samir Basel, 43 tuổi, nói với Reuters. "Khu vực bị phá hủy, các tòa nhà bị thiêu cháy. Không còn bệnh viện Al-Shifa nữa. Nơi này cần được tái thiết".
Vị trí các tòa nhà trong bệnh viện Al-Shifa. Đồ họa: BBC
Nhiều gia đình trong các ngôi nhà quanh bệnh viện được phát hiện đã chết. Những người sống sót trong bệnh viện đều suy dinh dưỡng. Một số kể rằng họ phải tranh giành nước uống với nhiều người khác, bởi binh sĩ Israel cho phép "rất ít thực phẩm vào bệnh viện". Số khác được đưa đến bệnh viện al-Ahli cách đó khoảng 3 km về phía đông nam.
"Tình hình rất tệ", Mahmoud Bassal, phát ngôn viên cơ quan phòng vệ dân sự Gaza, nói ngày 1/4. "Al-Shifa đã bị phá hủy hoàn toàn".
Theo Taysir al-Tanna, bác sĩ phẫu thuật tại Al-Shifa, nhiều tòa nhà như khoa cấp cứu, khoa sản và khu phẫu thuật bị hư hại nặng nề. Cổng chính bệnh viện đổ sập. "Bệnh viện giờ nhìn như vùng đất hoang", al-Tanna cho biết.
Cư dân khu vực quanh Al-Shifa mô tả giao tranh tại đây rất ác liệt. Hamas cáo buộc Israel tấn công bừa bãi, không quan tâm đến bệnh nhân và nhân viên y tế.
"Các phương tiện quân sự khai hỏa vào cửa sổ các tòa nhà hoặc bất cứ ai bị phát hiện di chuyển ở hành lang", Hamada Abdelhabi, người dân Gaza di tản đến Al-Shifa, trả lời CNN hồi tháng 3.
Phát ngôn viên IDF Daniel Hagari cho biết lực lượng Israel đã bắt 900 người khả nghi tại Al-Shifa. Khoảng 500 trong số này được xác định là thành viên Hamas hoặc tổ chức Hồi giáo Jihad Palestine (PIJ), trong đó có một số người giữ chức vụ chỉ huy.
Hagari nói rằng bệnh nhân nguy kịch đã được sơ tán khỏi bệnh viện trước khi chiến dịch bắt đầu và binh sĩ Israel không làm tổn thương bất kỳ dân thường, bệnh nhân hay nhân viên y tế nào. Ba tòa nhà tại Al-Shifa, gồm khoa cấp cứu, khoa sản và tòa nhà phụ tên Qatar Building, bị phá hủy sau khi các tay súng Hamas không chịu buông súng đầu hàng.
Một số nhà bình luận đánh giá chiến dịch nhằm vào Al-Shifa lần hai cho thấy những lỗ hổng trong chiến lược của Israel và Hamas cùng PIJ có thể tập hợp lại lực lượng ngay khi IDF rút khỏi miền bắc Gaza. Diễn biến cũng cho thấy nhu cầu cấp bách cần có một kế hoạch quản lý khu vực thời hậu chiến.
Người dân Palestine kiểm tra một khu vực ở bệnh viện Al-Shifa sau khi lực lượng Israel rút quân ngày 1/4. Ảnh: AFP
Hàng loạt tổ chức quốc tế đã lên án đợt vây hãm bệnh viện của IDF. Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus cho rằng các bệnh viện không bao giờ được biến thành chiến trường.
WHO cùng nhiều nhóm nhân đạo cảnh báo miền bắc Gaza đang cận kề nạn đói. Tính đến cuối tháng 3, 70% dân số tại khu vực đang chịu đói ở mức thảm khốc, theo một báo cáo được Liên Hợp Quốc hỗ trợ thực hiện. Toàn bộ 2,2 triệu người dân ở Gaza không có đủ thực phẩm và nạn đói dự báo xuất hiện tại miền bắc dải đất "bất kỳ lúc nào, trong khoảng từ giữa tháng 3 đến tháng 5".
Trong khi đó, Israel đang tăng cường chuẩn bị để mở chiến dịch vào Rafah, thành phố lớn ở miền nam Gaza, giáp với Ai Cập, để xóa sổ các tiểu đoàn còn sót lại của Hamas. Nhiều quốc gia, tổ chức quốc tế đã cảnh báo về kế hoạch, bởi đây là nơi hơn một triệu dân thường Gaza đang trú ẩn.
Sau gần 6 tháng, cơ quan y tế ở Gaza cho biết giao tranh đã khiến 32.845 người chết, 75.392 người bị thương tính đến ngày 1/4. Các nạn nhân chủ yếu là phụ nữ và trẻ em.
Vị trí các bệnh viện ở Dải Gaza. Đồ họa: CNN
Như Tâm (Theo CNN, Reuters, BBC)