Trước sức ép từ trong nước liên quan đến những bế tắc về việc đàm phán mua vaccine Covid-19 từ Mỹ, Tổng thống Duterte đang tìm cách biến Thỏa thuận Các lực lượng Thăm viếng (VFA) với quân đội Mỹ thành quân bài mặc cả nhằm thúc đẩy Washington nhanh chóng chuyển giao vaccine.
"Nếu họ không thể chuyển ít nhất 20 triệu liều vaccine, tốt nhất là họ nên đi khỏi đây. Không vaccine, không ở lại", Tổng thống Philippines ngày 26/12 nói trong một cuộc họp được phát sóng trên truyền hình với các thành viên chính phủ và đội chuyên trách chống Covid-19.
Tổng thống Philippines Duterte phát biểu tại Manila hồi tháng 7/2019. Ảnh: Reuters.
Hồi tháng 11, Duterte đồng ý gia hạn thêm 6 tháng thỏa thuận VFA, ký từ năm 1998, vốn cho phép Mỹ duy trì lực lượng quân sự luân phiên tại Philippines. Thỏa thuận còn đóng vai trò quan trọng đối với hiệp ước phòng thủ chung giữa Manila và Washington.
Lời đe dọa từ Tổng thống Duterte được đưa ra giữa lúc chính phủ của ông đang bị chỉ trích vì không thể ký thỏa thuận mua vaccine Covid-19 với hãng dược phẩm Pfizer, trong khi các nước láng giềng Đông Nam Á như Singapore hay Indonesia đã tiến tới bước chuyển giao vaccine.
Hồi đầu tháng, Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin Jr. cho biết Manila đã mua 10 triệu liều vaccine của Pfizer với sự trợ giúp từ Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo. Vaccine đáng lẽ sẽ sẵn sàng chuyển giao vào tháng 1/2021 nhưng thỏa thuận cuối cùng thất bại do Bộ trưởng Y tế Philippines Francisco Duque được cho là đã "mắc sai lầm".
Tuy nhiên, Tổng thống Duterte cho biết Pfizer, gã khổng lồ dược phẩm Mỹ, chưa từng có cam kết chắc chắn nào liên quan đến việc bán vaccine.
Hôm qua, ông thể hiện sự ủng hộ đối với Bộ trưởng Duque, đồng thời tỏ ra giận dữ với phía Mỹ. "Đừng bao giờ tin vào thứ nhảm nhí rằng Mỹ có thể chuyển giao ngay lập tức", ông nói. "Tôi đã thỏa thuận với họ nhiều lần rồi".
Hồi tháng 7, khi người dân Philippines quay cuồng với một trong những cuộc phong tỏa dài nhất thế giới do Covid-19, Tổng thống Duterte kêu gọi cả nước bình tĩnh và bày tỏ hy vọng rằng mọi thứ sẽ "trở lại bình thường" vào tháng 12, lúc mà vaccine đã sẵn sàng.
Tổng thống Philippines từng thể hiện sự ủng hộ đối với vaccine từ Trung Quốc và Nga, chỉ trích "các nước phương Tây" vì "lúc nào cũng chỉ biết đến lợi nhuận".
Đến nay, Manila mới chỉ đảm bảo mua được 2,6 triệu liều vaccine Covid-19 từ hãng dược phẩm AstraZeneca của Anh và số vaccine này sẽ được chuyển giao vào tháng 5, thời điểm chiến dịch tiêm chủng đại trà ở Philippines dự kiến khởi động.
Philippines đã ghi nhận gần 470.000 ca nhiễm Covid-19 với trên 9.000 trường hợp tử vong, là một trong những tâm dịch của Đông Nam Á.
Vũ Hoàng (Theo Nikkei Asia Review)