Theo Đông y, hạt sen (liên nhục) vị ngọt, tính bình, có công dụng an thần, trị sốt, huyết áp cao, mất ngủ, chống suy dinh dưỡng... Vì thế từ xưa, hạt sen được dùng chế biến nhiều món ăn bổ dưỡng, rất tốt cho sức khỏe như: Chè sen long nhãn, xôi đậu xanh hạt sen, mứt sen, thịt gà hầm hạt sen, cơm chiên hạt sen...
Hiện nay, hạt sen tươi đang vào vụ và rẻ. Việc lựa mua hạt sen đúng cách quyết định 80% việc bảo quản lâu không bị thâm, không bị sượng, không bị teo lại. Nên chọn mua hạt sen bánh tẻ với các dấu hiệu: Hạt tròn mẩy, da có màu nâu bóng hoặc trắng vàng, ở giữa hơi nứt và nhú ra tâm sen. Đây là sen tươi ngon, lượng tinh bột đủ đầy, giàu giá trị dinh dưỡng. Còn nếu hạt sen non quá (tâm sen chưa nhú), lượng tinh bột chưa hoàn thiện, hay bị mất nước và sượng khi trữ lâu. Chú ý không mua hạt sen hỏng, bị thâm, nhũn hoặc bị nứt.
Một số cách sau giúp việc bảo quản hạt sen được lâu mà không bị thâm, không sượng, giữ được hương vị bùi thơm vốn có.
Cách 1: Phơi nắng, trữ khô
Hạt sen tươi đem phơi khô giòn. Ảnh: Bùi Thủy
Hạt sen mua về giữ nguyên không rửa, bóc bỏ vỏ giấy (vỏ lụa), dùng xiên tre to thông tâm sen bỏ riêng ra.
Sau đó, đem hạt sen tãi ra trên mẹt tre cho thoáng rồi đem phơi 4-5 nắng to cho hạt sen khô giòn. Hoặc nếu có máy sấy chuyên dụng đem sấy khô.
Cho hạt sen khô vào lọ thủy tinh đậy nắp kín để dùng dần. Thỉnh thoảng, khi có nắng to đem hạt sen ra phơi nắng hoặc sấy khô lại để tránh không khí ẩm lâu ngày dễ làm hạt sen bị mốc.
Cách 2: Trữ tươi trực tiếp
Hạt sen tươi không rửa, chia mẻ trữ vào túi hút chân không. Ảnh: Bùi Thủy
Hạt sen tươi mua về để nguyên vỏ giấy (vỏ lụa), chỉ thông tâm. Chia lượng sen thành các phần tương ứng mỗi lần sử dụng rồi cho vào các túi hút chân không hoặc hộp đựng chuyên dụng.
Sau đó cho vào tủ đông, có thể trữ 5-6 tháng.
Khi dùng lấy ra để nhiệt độ phòng cho rã đông rồi ngâm nước ấm 40 - 45 độ để hạt sen hút nước giúp căng mẩy, tươi tròn trở lại.
Cách 3: Chần sơ hạt sen
Hạt sen chần sơ, ngâm nước đá. Ảnh: Bùi Thủy
Hạt sen tươi mua về bóc vỏ lụa (vỏ giấy), thông tâm rồi rửa sạch.
Ngâm hạt sen vào nước muỗi loãng 10-15 phút rồi rửa sạch.
Đun sôi nồi nước, thêm chút muối hạt để tăng nhiệt độ sôi cho nước. Cho hạt sen vào chần nhanh trong 2-3 phút rồi vớt ra ngâm vào nước đá sạch giúp cho sen tươi, giữ màu vàng đẹp mắt.
Khi hạt sen nguội, vớt ra rổ thưa để ráo nước và chia nhỏ cấp đông.
Cách 3: Hấp hạt sen chín tới
Hạt sen hấp chín tới, trữ dùng quanh năm cho các món chè, cháo, sữa hạt. Ảnh: Bùi Thủy
Hạt sen tươi cũng đem bóc vỏ lụa, thông tâm, rửa sạch.
Đun sôi nồi nước, cho hạt sen vào xửng hấp chín tới.
Nhẹ nhàng đổ hạt sen ra, cũng ngâm vào thau nước đá sạch cho nguội. Việc hãm nhiệt giúp cho hạt sen không bị nhũn hay nát.
Khi hạt sen nguội, vớt ra để cho ráo nước hoàn toàn rồi chia nhỏ cho vào từng túi zip theo mỗi bữa ăn. Hoặc có thể cho vào hộp chuyên dụng đậy kín để ngăn đá tầm 6 tiếng hạt sen sẽ cứng lại, đem ra bóp cho rời rạc không dính vào nhau rồi tiếp tục cấp đông. Việc này giúp cho khi để lâu hạt sen vẫn rời mà không bị đóng tảng, dính vào nhau, dễ lấy hơn.
Khi ăn, lấy lượng vừa đủ rồi dùng nấu cháo, nấu chè, làm sữa hạt... rất tiện lợi.
Đặc biệt, với cách hấp chín tới này, hạt sen để được cả năm vẫn giữ trọn màu vàng mơ, vị ngọt bùi, đặc biệt vẫn thoảng hương sen dịu nhẹ.
Bùi Thủy