Tầm soát ung thư nên bắt đầu thực hiện ở độ tuổi nào hay có những dấu hiệu thế nào thì nội soi tầm soát ung thư. Ung thư đường tiêu hóa có di truyền hay không và nếu trong gia đình, họ hàng xa đã có người ung thư tiêu hóa thì có nên có chỉ định tầm soát cho người ở tuổi trẻ hơn, tần suất nhiều hơn hay không? Bao nhiêu lâu thì cần tầm soát lại thưa bác sĩ? (Thành Nhân, Long An)

Trả lời:

Tầm soát ung thư là thực hiện những xét nghiệm trên người khỏe mạnh, chưa có triệu chứng của bệnh. Chương trình tầm soát tùy theo các cơ quan trong cơ thể. Nhiều quốc gia cũng như Việt Nam chưa có chiến lược tầm soát quốc gia với ung thư dạ dày, trực tràng. Một số quốc gia có tần suất ung thư dạ dày cao như Hàn Quốc, Nhật Bản,... đã có chiến lược tầm soát ung thư dạ dày. Nhật Bản tầm soát ung thư dạ dày ở độ tuổi 50, khuyến cáo nội soi 2-3 năm một lần. Hàn Quốc thực hiện tầm soát cho lứa tuổi 40-75, mỗi 2 năm một lần.

Trước đây, khuyến cáo tầm soát ung thư đại trực tràng ở lứa tuổi 50 tuổi, hiện nay độ tuổi sớm hơn khoảng 40-45 tuổi. Những lứa tuổi này được xếp vào nhóm nguy cơ trung bình. Những người có ba mẹ, anh, chị, em (người thận cận bậc một) mắc ung thư sẽ xếp vào nhóm ung thư cao và chiến lược tầm soát sẽ khác. Việt Nam chưa có chiến lược tầm soát dạ dày, trực tràng quốc gia, tuy nhiên, chúng tôi khuyến cáo lứa tuổi 45 nên bắt đầu tầm soát ung thư. Tỷ lệ nội soi đại tràng, chúng tôi phát hiện polyp rất nhiều đến 60-70% trong các trường hợp.

Các loại phương tiện tầm soát gồm một bước, hai bước. Một bước là nội soi chẩn đoán, thậm chí có thể can thiệp, điều trị. Còn phương tiện tầm soát hai bước như chụp X-quang, test tìm máu ẩn trong phân, nếu nghi ngờ ung thư cũng cần làm thêm một bước nội soi.

Với ung thư dạ dày, phương tiện tầm soát thường là nội soi, chụp X-quang đối quang kép. Tuy nhiên, tỷ lệ sai sót của chụp X-quang đối quang kép gần 50%, tỷ lệ xác định sang thương khoảng 14%. Giá trị chẩn đoán đối quang kép tốt ở ung thư thể thâm nhiễm. Còn ung thư đại trực tràng có nhiều phương pháp, phương pháp nội soi là phương pháp một bước, còn phương pháp khác như tìm máu ẩn trong phân.

Khuyến cáo nội soi đại trực tràng thường 10 năm một lần. Tùy theo kết quả nội soi lần đầu mà thời gian thực hiện sau sẽ khác. Ví dụ, cuộc nội soi chất lượng cao, chuẩn bị ruột kỹ, quan sát thật kỹ nếu kết quả bình thường thì 10 năm sẽ nội soi lại. Nhưng nếu có polyp thì tùy theo kích thước polyp, hình dạng... mà có thể nội soi lại sau 5-7 năm, 3-5 năm, 1 năm hoặc 6 tháng.

Tiến sĩ, bác sĩ Đỗ Minh Hùng
Giám đốc Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh