Thông tin được Phó Giám đốc Sở Y tế TP HCM Nguyễn Anh Dũng chia sẻ tại Hội nghị triển khai các hoạt động trọng tâm của ngành y tế năm 2022, chiều 12/1.
Trong số bệnh nhân mắc di chứng Covid khám tại bệnh viện Gia Định, 510 người bị các triệu chứng hô hấp (chiếm gần 50%),182 người có triệu chứng thần kinh, 134 trường hợp mắc các triệu chứng tim mạch, 180 bệnh nhân có vấn đề về nội tiết, 66 ca mắc bệnh lý tiêu hóa, 49 người gặp triệu chứng cơ xương khớp.
"Đây là những con số đáng quan tâm, đặt ra nhiều vấn đề, thách thức cần tìm lời giải ngay", bác sĩ Dũng nói. Có bệnh nhân nữ 30 tuổi đến khám sau khi khỏi Covid-19 khoảng 6 tuần, khi chụp CT phổi chỉ cần đi khoảng 10 bước là nồng độ oxy máu (SpO2) từ bình thường xuống còn 83-84% - mức độ suy hô hấp. Trước đó, cô mắc Covid-19 mức độ nặng, từng sử dụng máy oxy lưu lượng cao (HFNC) để hỗ trợ hô hấp.
Theo bác sĩ Dũng, hiện gần 2% dân số Việt Nam mắc Covid-19 nhưng chưa có thống kê, ghi nhận một cách đầy đủ về tình hình hậu Covid-19 trong cộng đồng. Tại TP HCM, đến nay hơn nửa triệu người dân mắc Covid-19 với hơn 300.000 người xuất viện. "Những người từng nằm viện hầu hết là bệnh nhân từ mức độ trung bình đến nặng, nguy kịch, đặt ra nhiều nhu cầu chăm sóc sức khỏe hậu Covid", bác sĩ Dũng nói.
Từ tháng 10/2021, thế giới có những định nghĩa về hội chứng hậu Covid-19. Đây là tình trạng bệnh ở những người đã từng mắc nhiễm hoặc nghi ngờ mắc Covid-19, có những triệu chứng dai dẳng kéo dài ít nhất hai tháng đến ba tháng trở lên. Triệu chứng phổ biến là mệt mỏi, khó thở, có cả triệu chứng tâm thần, thậm chí rối loạn nhận thức. Những triệu chứng này có thể mới khởi đầu sau khi hồi phục Covid hoặc dai dẳng kéo dài từ khi mới nhiễm bệnh.
"Một số thống kê ghi nhận khoảng 33-76% người bệnh có thể gặp triệu chứng hậu Covid ít nhất 6 tháng sau đợt cấp tính của bệnh, trong đó 20% người bệnh phải tái nhập viện, 80% người bệnh phải theo dõi chăm sóc trong vòng hai tháng sau xuất viện", bác sĩ Dũng nói.
Các nghiên cứu trên thế giới ghi nhận hậu Covid không chỉ xảy ra ở bệnh nhân nặng cần nhập viện hoặc lớn tuổi, có bệnh nền mà còn gặp ở những người trẻ tuổi, mắc bệnh nhẹ. Trong đó, khoảng 1/5 bệnh nhân độ tuổi 18-34, không nhập viện, không triệu chứng vẫn có triệu chứng hậu Covid. Phân tích gộp trên gần 48.000 bệnh nhân nhiễm Covid-19 lứa tuổi 17 đến 87, thời gian 14 đến 110 ngày sau nhiễm Covid, ghi nhận 55 nhóm tác động lâu dài với nhiều triệu chứng, hậu quả để lại trên cơ thể. Khoảng 80% bệnh nhân từng nhiễm có ít nhất một triệu chứng kéo dài, thậm chí có ghi nhận đến 5 triệu chứng.
Bác sĩ điều trị, chăm sóc người mắc Covid-19 tại Trung tâm hồi sức Covid-19 ở Bệnh viện Ưng Bướu TP HCM (TP Thủ Đức), tháng 9/2021. Ảnh: Quỳnh Trần
Theo bác sĩ Dũng, hậu Covid không chỉ tác động sức khỏe (triệu chứng dai dẳng, tổn thương trên người bệnh, ảnh hưởng xấu sức khỏe, nhu cầu chăm sóc và phục hồi chức năng) mà còn ảnh hưởng công việc (khả năng trở lại làm việc, khả năng đáp ứng yêu cầu công việc), tác động đến xã hội và kinh tế (ảnh hưởng tài chính của cá nhân và xã hội, thái độ của xã hội với người bệnh, hệ thống an sinh xã hội).
"Vấn đề sức khỏe cộng đồng hậu Covid đang là ưu tiên mang tính toàn cầu, cũng là một trong những vấn đề trọng tâm của y tế TP HCM năm 2022", ông nói.
Chiến lược chăm sóc sức khỏe hậu Covid
Ngành y tế TP HCM đề ra mục tiêu quan trọng trong thời gian tới là xác định mô hình của bệnh nhân hậu Covid trên địa bàn, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý chăm sóc sức khỏe hậu Covid, nâng tầm năng lực chăm sóc của ngành y tế, đặc biệt là y tế cơ sở.
Hai chiến lược chăm sóc hậu Covid được Sở Y tế TP HCM triển khai là tiếp cận và can thiệp sớm. Mục đích nhằm quản lý, chăm sóc, điều trị sớm người mắc di chứng, đảm bảo về sức khỏe thể chất, tinh thần và xã hội cho nguời bệnh.
Trong thời gian chờ Bộ Y tế cập nhật, ban hành phác đồ điều trị hậu Covid, thành phố sẽ tập hợp các chuyên gia để có hướng dẫn tạm thời. Ngoài ra, dữ liệu hậu Covid còn thiếu, chứng cứ chưa đầy đủ nên thành phố đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, phân tích các biểu hiện lâm sàng, phương pháp điều trị, đánh giá hiệu quả.
Mô hình quản lý, chăm sóc sức khỏe hậu Covid-19 của thành phố cũng thực hiện theo mô hình tháp 3 tầng. Trong đó, tầng một là cấp y tế cơ sở (tiếp nhận bệnh nhân nhẹ), tầng hai là bệnh viện tuyến quận, huyện (chăm sóc người bệnh mức độ trung bình), tầng ba là bệnh viện chuyên khoa sâu và đa khoa tuyến cuối (tiếp nhận bệnh nhân nặng, nguy kịch). Hai tầng đầu tập trung mục tiêu chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời từ sớm, hạn chế nguy cơ chuyển nặng.
Phó Chủ tịch UBND TP HCM Dương Anh Đức đánh giá cao nỗ lực của ngành y tế thành phố trong cuộc chiến chống Covid-19 năm qua. Năm 2022, bên cạnh phát huy các thành quả chống dịch đã đạt được, thành phố tập trung chăm lo giai đoạn hậu Covid, chắc chắn sẽ dài hơn giai đoạn Covid.