Tổng thống Joe Biden đang tiếp tục chiến đấu cho nỗ lực tái tranh cử. Bất chấp những lời kêu gọi ông dừng cuộc đua và lo ngại về khả năng chiến thắng trước đảng Cộng hòa, ông khẳng định sẽ không lùi bước.
"Nếu tôi trở nên chậm chạp và không thể hoàn thành công việc, đó sẽ là dấu hiệu để tôi dừng lại. Nhưng không có dấu hiệu nào như thế", ông Biden nói trong cuộc họp báo tối 11/7.
Tuy nhiên, đảng Dân chủ đang gặp khủng hoảng khi các thành viên chia rẽ về kế hoạch tiếp theo, khi cuộc bầu cử còn cách chưa đầy 4 tháng.
Đảng Dân chủ vốn muốn biến cuộc bầu cử thành cuộc trưng cầu dân ý về tính khí và phẩm chất của cựu tổng thống Donald Trump. Song sự hỗn loạn trong đảng sẽ có lợi cho ông Trump trước thềm Đại hội Quốc gia đảng Cộng hòa ở Milwaukee vào tuần tới.
"Tôi đã nói chuyện với khoảng 1.000 người theo đảng Dân chủ trong tuần qua và mọi người đều nghĩ giống nhau rằng chúng tôi đang gặp khó khăn. Không có cách nào để ông Biden có thể thắng cử, các vụ truy tố chống lại Trump sẽ không có tác dụng. Nếu nó biến thành cuộc trưng cầu dân ý về ông Biden, chúng tôi sẽ thua. Đó là những gì đang xảy ra", một người thân cận với Nhà Trắng nói.
Tổng thống Mỹ Joe Biden tại sự kiện vận động tranh cử ở Detroit, bang Michigan ngày 12/7. Ảnh: AP
Đối với nhiều thành viên đảng Dân chủ, Nhà Trắng và nhóm cố vấn thân cận của ông Biden đang cố phớt lờ những lời kêu gọi thay thế ứng viên, tiếp tục thúc giục Tổng thống tranh cử.
"Tôi cảm thấy họ không thèm lắng nghe. Chúng tôi sẵn sàng mạo hiểm. Chúng tôi có một nhóm đang xem xét tất cả lựa chọn và quyết định rằng rút lui là cách giải quyết", một chiến lược gia của đảng Dân chủ nói.
Vấn đề lớn nhất đối với đảng Dân chủ trong cuộc khủng hoảng này là nó khiến người dân Mỹ không còn tập trung vào những điểm yếu của Trump.
"Mỗi phút không tấn công Trump, đảng Dân chủ sẽ phải hứng chịu cái giá ngày càng đắt", Paul Begala, chiến lược gia kỳ cựu đảng Dân chủ, nói.
Khi ông Biden công bố chiến dịch tái tranh cử hồi tháng 4/2023, các thành viên đảng Dân chủ ở Đồi Capitol đã lựa chọn tin tưởng vào khả năng đánh bại Trump của ông. Dù đôi chút lo lắng về vấn đề tuổi tác cao, họ đã bị thuyết phục bởi thành tích khi ông tại nhiệm, gồm chính sách kinh tế và cách xử lý vấn đề đối ngoại, đặc biệt là cuộc xung đột Ukraine - Nga.
Song cuộc tranh luận đầu tiên giữa ông Biden với Trump đã khiến họ thất vọng, khi nó không thể đáp ứng kỳ vọng ban đầu là thu hút sự chú ý vào những sai sót của ứng viên Cộng hòa.
Khi các đồng minh NATO nhóm họp tuần này tại Washington, sự bất bình với Tổng thống Biden đã leo thang. Ít nhất 18 nghị sĩ và một thượng nghị sĩ của đảng Dân chủ ở quốc hội công khai yêu cầu thay ứng viên tổng thống.
"Thành tựu của Tổng thống Biden trong công việc vô cùng lớn, không thể chối cãi. Ông ấy để lại những di sản tốt. Song ông ấy không thể mạo hiểm những di sản, thành tựu đó và nền dân chủ Mỹ để tiếp tục chiến đấu với Donald Trump", Jim Himes, nhà lập pháp bang Connecticut kiêm chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện, nói.
Tuy nhiên, ông Biden cũng có những người bảo vệ trung thành, đặc biệt là các nhà lập pháp da màu và gốc Tây Ban Nha.
"Những gì bạn đang chứng kiến là tình huống mọi người đang tự hủy hoại nhau, điều tồi tệ nhất mà tôi từng thấy", Juan Vargas, nhà lập pháp Dân chủ của bang California, nói. "Chúng ta có một ứng viên đã hoàn thành công việc tuyệt vời trên cương vị tổng thống, một ứng viên khác thì đã trở thành tội phạm. Và giờ chúng ta tấn công một người đã nỗ lực làm việc tuyệt vời".
Tuy nhiên, các lãnh đạo đảng Dân chủ, trong đó có thượng nghị sĩ Chuck Schumer và nghị sĩ Hakeem Jeffries đã không mạnh mẽ lên tiếng ủng hộ ông Biden trong tuần qua. Cựu tổng thống Barack Obama cũng chưa lên tiếng trong những ngày gần đây.
Nancy Pelosi, cựu Chủ tịch Hạ viện và là một trong những lãnh đạo có ảnh hưởng nhất trong đảng, tuần này nói với MSNBC rằng ông Biden phải ra quyết định. Giới quan sát nhận xét bà đang nói một cách tinh tế rằng ông Biden có thể phải xem xét lại tham vọng tranh cử.
"Bà ấy không gây áp lực, mà là để ông ấy tự cân nhắc. Rất tinh tế", Begala nói.
Nỗi lo lắng của đảng Dân chủ đối với ông Biden bắt nguồn từ những dữ liệu khảo sát cho thấy con đường chiến thắng của Tổng thống ngày càng hẹp. Kể từ sau cuộc tranh luận, ông Trump đã tăng khoảng cách dẫn trước ông Biden lên 1,9 điểm phần trăm, theo Fivethirtyeight. Ứng viên đảng Cộng hòa cũng dẫn trước ở tất cả các bang chiến trường.
"Đây là tình thế tồi tệ nhất đối với chiến dịch của Tổng thống Biden", David Wasserman, thành viên nhóm phân tích chính trị phi đảng phái Cook Political Report ở Washington, nói.
Nhiều thành viên đảng Dân chủ sợ rằng nếu cử tri cảm thấy đảng của họ không có cơ hội thắng, họ sẽ ở nhà vào ngày bầu cử.
"Đó sẽ là thảm họa đối với đảng Dân chủ. Trump có thể thắng ở những bang mà ông Biden từng dễ dàng chiến thắng năm 2020, như Maine, New Hampshire và New Mexico", Wasserman nói.
Ông Trump và ông Biden trên sân khấu tại Atlanta, bang Georgia ngày 27/6. Ảnh: AFP
Chiến dịch của ông Biden bác bỏ những đánh giá tiêu cực như vậy. "Chúng tôi có nhiều con đường để đạt 270 đại cử tri cần thiết. Hiện tại, giành chiến thắng ở các bang Michigan, Wisconin và Pennsylvania là con đường rõ ràng nhất để đạt mục tiêu đó. Song chúng tôi cũng tin các bang Arizona, Nevada và Georgia không nằm ngoài tầm với", Jen O'Malley Dillon, chủ tịch chiến dịch tranh cử, nói tuần này.
Trong cuộc họp báo ngày 11/7, Tổng thống Biden nói chỉ cân nhắc lại nỗ lực tranh cử nếu được thông báo rằng mình không thể chiến thắng. "Họ không nói như vậy. Không có cuộc thăm dò nào nói như vậy", ông nói.
Nhưng bình luận đó lập tức bị David Axelrod, cựu chiến lược gia chính trị của ông Obama, chỉ trích là hoang đường. "Có vẻ như nhóm của ông Biden không thẳng thắn với ông ấy về những gì dữ liệu chỉ ra. Vấn đề tuổi tác là mối lo ngại lớn và tỷ lệ thắng của ông ấy rất mỏng manh", Axelrod cho hay.
Ngay cả khi ông Biden tiếp tục bám trụ cuộc đua, triển vọng tranh cử vẫn bị đe dọa nếu các nhà tài trợ của đảng Dân chủ quay lưng. Tổng thống Mỹ đã chịu một đòn giáng trong tuần này khi George Clooney, nam diễn viên từng tổ chức gây quỹ cho ông, kêu gọi Tổng thống rút lui.
Ning Mosberger-Tang, lãnh đạo nhóm nhà tài trợ về biến đổi khí hậu, cảnh báo nếu đảng Dân chủ để mất Nhà Trắng, họ có khả năng mất Hạ viện và Thượng viện, nơi có quyền phê duyệt các thẩm phán Tòa án Tối cao.
"Tôi rất lo lắng. Chúng tôi có thể không đồng tình về ứng viên tranh cử. Nhưng tôi nghĩ tất cả đều nhất trí rằng chúng tôi đang ở thời điểm rất quan trọng, có khả năng dẫn tới kết quả không thể đảo ngược trong thời gian dài", Mosberger-Tang nói.
Một trong những câu hỏi lớn nhất đối với đảng Dân chủ nếu ông Biden rời đường đua là liệu người thay thế có thể đánh bại Trump hay không. Phó tổng thống Kamala Harris được nhiều người cho là lựa chọn tiềm năng, song các cuộc thăm dò cho thấy tỷ lệ ủng hộ của bà khó có thể đủ giành chiến thắng.
Sherman, nhà lập pháp California, cho biết "nếu phải thay ngựa giữa dòng", bà Harris là lựa chọn hợp lý. Song ông cảnh báo "bất kỳ quá trình nào sau khi ông Biden rời đi đều rối loạn".
Thùy Lâm (Theo FT, AFP, Reuters)