Lindy Hoppers người ướt đẫm mồ hôi, đang đứng thành vòng tròn, vỗ tay theo nhịp một bài hát sôi động, đổi bạn nhảy và cười vang trên sàn khiêu vũ câu lạc bộ Champlain ở Burlington, thành phố lớn nhất bang Vermont.
Nhóm người nắm chặt tay nhau vừa bước đi vừa xoay vòng theo nhịp điệu những bản nhạc jazz lôi cuối trên một trong những phòng khiêu vũ sàn gỗ cứng cuối cùng còn lại của thành phố. Khi số ca nhiễm Covid-19 đang tăng trở lại ở hầu hết tất cả các bang Mỹ, 30 vũ công ở mọi lứa tuổi, trình độ đang đắm chìm trong điệu nhạc tại câu lạc bộ này dường như không cảm thấy chút lo sợ nào.
David Rose (nam), 73 tuổi, khiêu vũ cùng bạn nhảy Rhiannon Wiley tại câu lạc bộ Champlain. Ảnh: CNN.
"Tôi cứ nghĩ khiêu vũ tập thể là thứ cuối cùng sẽ trở lại sau đại dịch bởi nó có rất nhiều tương tác", vũ công, bác sĩ trị liệu Lorilee Schoenbeck cho biết. "Bạn phải liên tục thay đổi bạn nhảy... Hoạt động này bình thường sẽ bị coi là một sự kiện siêu lây nhiễm".
Tuy nhiên, Schoenbeck cùng những vũ công khác tham gia cùng anh đều đã tiêm vaccine Covid-19. Họ sống ở một trong những bang tiêm chủng nhiều nhất nước Mỹ với 83,7% dân số trên 12 tuổi đều đã tiêm ít nhất một mũi.
Trên khắp Vermont, các phòng chăm sóc bệnh nhân Covid-19 hầu hết đều trống trơn. Quán bar và nhà hàng đã hoạt động nhộn nhịp trở lại. Thậm chí ở những thị trấn nông thôn hẻo lánh, các quán ăn, cửa hàng đồng quê và khu cắm trại cũng đều chật kín.
Khi cuộc khủng hoảng y tế Covid-19 giờ đây trở thành "đại dịch của những người không tiêm chủng", Vermont lại là địa điểm an toàn nhất thế giới, như lời giới chức y tế địa phương.
Người dân Vermont thoải mái ra đường, không đeo khẩu trang và không sợ hãi. Trong lúc đó, Trung tâm Kiểm soát và Ngăn ngừa Dịch bệnh (CDC) hôm 27/7 khuyến cáo người đã tiêm chủng đầy đủ vẫn nên đeo khẩu trang khi ở trong các không gian kín tại những khu vực có tỷ lệ lây nhiễm cao.
"Chúng tôi đang sống. Tiêm vaccine. Trở lại cuộc chơi", Schoenbeck hào hứng nói.
Tại một góc gần khu chợ Phố Nhà thờ nhộn nhịp ở trung tâm Burlington, tiến sĩ Mark Levine, ủy viên y tế bang, ngồi bên chiếc bàn tròn nhỏ tại văn phòng của mình, nghiền ngẫm những số liệu thống kê từng là căn cứ để Thống đốc Phil Scott ra quyết định gỡ bỏ tất cả các biện pháp hạn chế ngăn Covid-19 hồi giữa tháng 6.
Vermont là bang đầu tiên của Mỹ tiêm chủng một phần cho ít nhất 80% dân số trên 12 tuổi. Tỷ lệ người tiêm một mũi vaccine hiện là 83% so với mức trung bình 66,6% của quốc gia, theo CDC.
Hơn 67% trong 624.000 dân Vermont đã tiêm đủ hai mũi, trong khi tỷ lệ này của cả nước là khoảng 49%.
Vermont cũng là một trong những bang có tỷ lệ lây nhiễm thấp nhất nước. Bang đến nay chỉ ghi nhận 259 người chết vì Covid-19. "Đây là con số tử vong thấp nhất trên toàn quốc", tiến sĩ Levine nói.
Người dân dùng bữa bên ngoài một nhà hàng ở khu Phố Nhà thờ, thành phố Burlington, bang Vermont. Ảnh: CNN.
Ca tử vong gần đây nhất liên quan đến Covid-19 được báo cáo vào ngày 10/7. Trong tháng 6 và tháng 7, cả bang ghi nhận tổng cộng 4 trường hợp tử vong và 5 bệnh nhân nhập viện.
Vermont bắt đầu triển khai tiêm chủng từ giữa tháng 12/2020, nhưng chiến dịch vẫn chưa kết thúc.
"Toàn bộ chiến lược là chúng tôi muốn mọi người dân Vermont đều tiêm đủ liều", Levine cho hay. "Nếu bạn đến bất kỳ bãi tắm nào ở hồ Champlain của Burlington hay tới khu Phố Nhà thờ, bạn sẽ không nhìn thấy những chiếc lều tiêm vaccine thường trực, nhưng thỉnh thoảng chúng xuất hiện. Đây là chiến lược của chúng tôi. Chúng tôi đảm bảo rằng chúng luôn ở quanh bạn. Ở hội chợ của bang, chợ nông sản hay chợ đồ cũ, sẽ luôn có điểm tiêm vaccine ở đó".
Dọc theo khu chợ Phố Nhà thờ, người chen chúc chật cứng, hầu hết đều không đeo khẩu trang. Các quán bar, cửa hàng, quán ăn, đa phần đều không còn chỗ trống. Bên ngoài cửa hàng Ben & Jerry's, hàng chục thanh thiếu niên xếp hàng dài chờ mua kem và sữa chua. Họ cũng không đeo khẩu trang và không giữ khoảng cách.
Bờ phía đông hồ Champlain, nơi các biển tuyên truyền về Covid-19 đã được thay thế bằng cảnh báo về vi khuẩn lam có hại trong nước, đông nghịt những cặp vợ chồng, trẻ em và vật nuôi.
Burlington thuộc hạt Chittenden, nơi có tỷ lệ tiêm chủng lên đến 85,4%. "Chúng tôi đang cố gắng nói với mọi người rằng chúng tôi rất lo lắng khi mùa thu và mùa đông sắp đến", Levine cho hay. "Chúng tôi muốn tăng tỷ lệ tiêm vaccine lên ngay bây giờ để đến mùa đông, chúng tôi không phải thay đổi chính sách của mình".
Ngày 14/6, khi Vermont trở thành bang đầu tiên tiêm chủng thành công cho hơn 80% dân số trên 12 tuổi, Thống đốc Scott, một đảng viên Cộng hòa ôn hòa, thông báo tình trạng khẩn cấp của bang sẽ kết thúc vào nửa đêm.
"Vì sao? Vì chúng ta đủ an toàn", ông tuyên bố.
Song cùng lúc đó, biến chủng Delta bắt đầu tạo thành những đợt sóng lây nhiễm mới ở hàng loạt bang, theo điều phối viên phản ứng với dịch bệnh của Nhà Trắng Jeff Zients.
Tuần trước, Florida, Texas và Missouri, ba bang có tỷ lệ tiêm chủng thấp, đã chiếm tới 40% tổng số ca nhiễm cả nước. Bệnh viện lại chật cứng bệnh nhân, lần này có độ tuổi trẻ hơn trước, theo các bác sĩ ở Alabama, Mississippi, Florida và Missouri.
Giới chức y tế cảnh báo cách duy nhất để chặn làn sóng gia tăng ca nhiễm là thuyết phục thêm nhiều người hơn nữa đi tiêm chủng.
"Ngay cả khi có ai đó đến Vermont và họ mang theo biến chủng Delta, họ phát bệnh và lây nhiễm virus ở bang của chúng tôi, nếu trên 83% dân số được tiêm chủng, virus sẽ đâm đầu vào tường", ủy viên y tế bang Levine nhấn mạnh. "Hiện tại, những người đã tiêm vaccine vẫn có thể nhiễm biến chủng Delta. Chúng ta đều nhìn thấy hiện tượng này trên khắp đất nước. Nhưng thực tế là nguy cơ bùng phát dịch rất nhỏ bởi virus sẽ liên tục gặp những người mà nó thực sự không thể lây truyền vì họ đã có miễn dịch".
Tại Trung tâm Y tế Northwestern thuộc thành phố St. Albans, cách Burlington khoảng 45 km về phía đông bắc, vào một buổi trưa ngày làm việc bình thường hồi tuần trước, khu khám chữa Covid-19 vắng bóng người.
Bệnh viện điều trị cho bệnh nhân Covid-19 cuối cùng của mình từ hồi đầu tháng 5, theo bác sĩ, giám đốc chuyên môn John Minadeo.
"Lý do những chiếc giường kia không còn bệnh nhân nữa ư? Đó là bởi khi bạn sống trong một cộng đồng được tiêm chủng, sẽ không có bệnh nhân nhập viện", ông nói.
St. Albans thuộc hạt Franklin, nơi 73,7% dân số trên 12 tuổi đã tiêm ít nhất một liều vaccine. Dù vậy, theo Minadeo, Trung tâm Y tế Northwestern vẫn luôn sẵn sàng kích hoạt khu khám chữa Covid-19 nếu cần thiết.
"Chúng tôi phải đề phòng, mùa thu đang đến và bạn biết rồi đấy, nó có thể quay trở lại", ông lưu ý.
Khu chăm sóc bệnh nhân Covid-19 tại Trung tâm Y tế Northwestern thuộc thành phố St. Albans. Ảnh: CNN.
Giới chuyên gia nhận định thành công của Vermont trong chiến dịch tiêm chủng bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, như khả năng tiếp cận các điểm tiêm vaccine tốt hay người dân tin tưởng khả năng lãnh đạo của chính quyền cả về mặt chính trị lẫn khoa học. Mặt khác, Vermont còn là một cộng đồng có ý thức về sức khỏe nói chung với tinh thần trách nhiệm công dân cao.
"Có rất nhiều rào cản đối với việc chăm sóc sức khỏe ở nông thôn nhưng Vermont đã cho thấy rằng nếu bạn sẵn lòng mang vaccine đến tận nơi mà mọi người sống, làm việc và vui chơi thì bạn sẽ vượt qua được mọi trở ngại để đạt tỷ lệ tiêm chủng cao", Anne Sosin, nhà nghiên cứu chính sách tại Trung tâm Nelson A. Rockefeller thuộc Đại học Dartmouth ở New Hampshire, đánh giá. "Vermont không chỉ tiêm chủng trong hệ thống bệnh viện hay các điểm tiêm chủng lớn mà họ còn mang vaccine đến các trạm cứu hỏa, trường học, trung tâm cộng đồng, phòng khám nhỏ, trạm xăng hay cả bãi biển".
Tại hạt Orleans, một trong những vùng xa xôi và bảo thủ nhất của bang, tỷ lệ tiêm chủng cũng đạt 70,8%. Theo Sosin, tỷ lệ tiêm chủng cao không chỉ là minh chứng về việc chiến dịch của bang đã được vận hành tốt mà còn cho thấy tinh thần hợp tác cao của cộng đồng.
"Một bài học thực sự ý nghĩa được rút ra ở đây đó là về tầm quan trọng của cộng đồng và tinh thần đoàn kết", bà nhận xét. "CDC từng nói rằng 'mọi việc nằm trong tay bạn'. Nhưng đó là một cách tiếp cận đại dịch rất cá nhân. Ở Vermont, người dân lại rất đề cao tầm quan trọng của phản ứng cộng đồng và hành động tập thể".
Tại câu lạc bộ Champlain ở Burlington vào một buổi tối thứ ba giữa tháng 7, bầu không khí náo nhiệt bao trùm khi mọi người say sưa khiêu vũ, giao lưu trong những bản nhạc nhanh, sôi động.
"Một bước, hai bước, các bạn biết phải làm gì rồi đấy", người hướng dẫn Jean Elizabeth Shockley khuấy động đám đông.
Shockley cho biết có ít nhất 20 gương mặt mới trên sàn khiêu vũ và tất cả người tham gia đều phải xuất trình thẻ tiêm chủng Covid-19 mới được phép vào.
"Có một nguồn năng lượng rất khác ở đây", giáo viên hướng dẫn Maria Garrido chia sẻ. "Mọi người đều tự hào và nhận thức rõ về những gì Vermont đã làm được... Cá nhân tôi cũng thấy lo lắng về các biến chủng và những sóng lây nhiễm mới nhưng tôi thực sự tự hào về thành quả mà chúng tôi đã đạt. Tôi cảm thấy chúng tôi đang tiến rất gần đến cuộc sống bình thường và điều đó thực sự gây phấn khích".
Với phong thái tràn đầy tự tin, phóng khoáng ở tuổi 73, David Rose than thở rằng bạn nhảy 8 năm của ông phải vắng mặt tối hôm đó vì từ chối tiêm vaccine.
"Thực tế, trong suốt thời gian dịch, bà ấy luôn miệng bảo tôi rằng 'David à, chúng ta phải khiêu vũ, nhất định phải khiêu vũ'. Một ngày kia, tôi báo với bà ấy rằng sàn nhảy Vermont Swings đã mở cửa trở lại, cùng nhau đi nào. Nhưng bà ấy trả lời rằng 'tôi không thể đi, tôi chưa tiêm vaccine!'", Rose kể.
Theo ông, thách thức lớn nhất của bang lúc này là thuyết phục những người dân còn lại đi tiêm.
"Thật buồn vì bà ấy không thể tới bởi họ không cho bà ấy vào", Rose nói. "Tôi không muốn thúc ép bà ấy... Tôi đã hỏi 'Vì sao bà không muốn tiêm vaccine?' và bà ấy trả lời rằng 'Tôi nghĩ đây là một chiêu trò kiếm tiền của các công ty dược phẩm lớn'".
Natalie Nachtigal, 32 tuổi, từ Florida chuyển đến Burlington hồi tháng 9 năm ngoái. Florida tuần trước báo cáo hơn 10.400 ca nhiễm mới, gấp ba lần mức trung bình của hai tuần trước đó, theo dữ liệu từ Đại học Johns Hopkins.
"Tôi không còn cảm giác sợ phải ra ngoài nữa và phần lớn điều đó là nhờ ý thức cộng đồng đã giúp Vermont tỏa sáng", cô nói.
Mark Jerome Feinstein, 26 tuổi, một tháng trước chuyển đến Vermont từ California, nơi hạt San Diego và Los Angeles đều báo cáo số ca nhiễm cao nhất kể từ tháng hai tới nay và số ca nhập viện ở Los Angeles đã tăng hơn gấp đôi trong hai tuần.
"Tôi cảm thấy như trút bỏ được gánh nặng khi nhận ra rằng mình vừa chuyển đến một nơi mà cuộc sống đang trở lại bình thường", Feinstein, nghiên cứu sinh thạc sĩ ngành tâm lý học Đại học Vermont, cho hay. "Bạn không thể biết liệu biến chủng Delta hay Covid 2021, 2022 nào đó có giảm hay không. Vì thế, bạn sẽ muốn ra ngoài vui chơi một cách an toàn nhất, trách nhiệm nhất có thể".
Vũ Hoàng (Theo CNN)