Ông Gustavo Petro, Tổng thống cánh tả đầu tiên của Colombia và cũng là người chỉ trích gay gắt Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, hôm 8/6 cho biết việc xuất khẩu than sang Israel sẽ bị đình chỉ "cho đến khi nạn diệt chủng chấm dứt".
Chính phủ cũng ra sắc lệnh nói rằng các hạn chế sẽ được duy trì cho đến khi Israel tuân thủ đầy đủ lệnh về các biện pháp tạm thời do Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) ban hành. ICJ cuối tháng trước yêu cầu Israel ngừng cuộc tấn công vào thành phố Rafah ở nam Gaza, tạo điều kiện để viện trợ nhân đạo vào được vùng lãnh thổ, đồng thời yêu cầu Hamas thả con tin.
Chính phủ Colombia cho biết lệnh cấm xuất khẩu than có hiệu lực 5 ngày sau khi sắc lệnh được công bố và sẽ không ảnh hưởng đến hàng hóa đã được phép vận chuyển.
Bogota nhấn mạnh than là "nguồn tài nguyên chiến lược để sản xuất vũ khí, huy động quân đội và sản xuất dự phòng cho các hoạt động quân sự".
Tổng thống Gustavo Petro phát biểu tại một sự kiện ở thủ đô Bogota ngày 31/5. Ảnh: AFP
Theo đại sứ quán Israel tại Bogota, Colombia là nhà cung cấp than chính của Israel với kim ngạch xuất khẩu khoảng 450 triệu USD vào năm 2023.
Hiệp hội khai thác mỏ Colombia hôm 6/6 bày tỏ lo ngại về khả năng xuất khẩu bị đình chỉ, lưu ý rằng hiệp định thương mại giữa hai quốc gia đã có hiệu lực từ năm 2020. "Israel là điểm đến quan trọng cho xuất khẩu than của Colombia. Việc cấm xuất khẩu gây tác hại đối với niềm tin trên thị trường và đầu tư nước ngoài", hiệp hội cho hay.
Colombia có lịch sử quan hệ ngoại giao và quân sự chặt chẽ với Israel và Mỹ. Tuy nhiên, mối quan hệ với Tel Aviv đã xuất hiện nhiều căng thẳng liên quan tới xung đột ở Gaza.
Hồi tháng 10/2023, vài ngày sau khi xung đột ở Gaza bùng phát, Israel tuyên bố tạm dừng xuất khẩu thiết bị an ninh sang Colombia khi ông Petro cáo buộc Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant sử dụng những ngôn từ về người dân ở Gaza giống như cách "Đức Quốc xã từng nói về người Do Thái".
Tel Aviv thời điểm đó cáo buộc ông Petro "bày tỏ ủng hộ đối với hành động bạo tàn của Hamas, thúc đẩy chủ nghĩa bài Do Thái" và triệu đại sứ Colombia. Bogota sau đó yêu cầu đặc phái viên của Israel rời khỏi quốc gia Nam Mỹ.
Lãnh đạo Colombia hồi tháng 2 đình chỉ mua vũ khí của Israel sau khi hơn 100 người thiệt mạng ở Gaza trong lúc tranh giành nguồn viện trợ lương thực, sự kiện mà ông Petro mô tả là "diệt chủng". Israel là một trong những nhà cung cấp vũ khí chính cho lực lượng an ninh của quốc gia Nam Mỹ này.
Tổng thống Petro tháng trước tuyên bố cắt quan hệ ngoại giao với Israel, tố cáo lãnh đạo quốc gia Trung Đông phạm tội ác "diệt chủng" trong chiến dịch Gaza, đồng thời thông báo sẽ mở đại sứ quán tại thành phố Ramallah ở Bờ Tây, trên lãnh thổ Palestine. Israel sau đó cáo buộc lãnh đạo Colombia "bài Do Thái và thù ghét".
Lãnh đạo Colombia hôm 10/5 kêu gọi kêu gọi Tòa Hình sự Quốc tế phát lệnh bắt Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu với cáo buộc "diệt chủng" ở Dải Gaza.
Trước Colombia, ba quốc gia gồm Bolivia, Belize và Nam Phi đã cắt hoặc đình chỉ quan hệ với Israel liên quan tới chiến dịch ở Gaza. Một số quốc gia khác triệu hồi nhà ngoại giao.
Theo cơ quan y tế ở Gaza, chiến dịch quân sự của Israel đã khiến ít nhất 36.801 người thiệt mạng, chủ yếu là dân thường.
Huyền Lê (Theo AFP)