Quân đội Israel ngày 8/6 mở chiến dịch đột kích giữa ban ngày vào hai địa điểm ở trại tị nạn Nuseirat, miền trung Gaza để giải cứu 4 con tin, sau khi tình báo nước này xác định được vị trí họ đang bị giam.
4 con tin gồm Noa Argamani, 26 tuổi, Almog Meir Jan, 22 tuổi, Andrey Kozlov, 27 tuổi và Shlomi Ziv, 41 tuổi. Đây là 4 trong số khoảng 250 người bị Hamas bắt cóc tại lễ hội âm nhạc Nova ở khu định cư Re'im ngày 7/10/2023, khi nhóm vũ trang tập kích bất ngờ vào miền nam Israel.
Trong giai đoạn đầu chiến sự, giới chức Israel cho rằng Hamas giam các con tin dưới hệ thống đường hầm chằng chịt của lực lượng này ở Gaza. Israel đã dùng cảm biến mặt đất để xác định mạng lưới sơ đồ địa đạo Hamas, được cho là có tổng chiều dài hơn 500 km, nhưng rất khó xác định vị trí nơi con tin bị nhốt.
Binh sĩ Israel thực hiện chiến dịch giải cứu 4 con tin ở Gaza trong ảnh được Lực lượng Phòng vệ Israel công bố ngày 9/6. Ảnh: Times of Israel
Khi chiến sự kéo dài hơn 8 tháng, giới chức Mỹ và Israel cho rằng việc sinh sống và hoạt động trong địa đạo sẽ ngày càng khó khăn với các tay súng Hamas cũng như các con tin. Do vậy, nhóm vũ trang nhiều khả năng đã chuyển con tin tới giam tại các căn hộ của những người ủng hộ, điều dễ dàng hơn với họ.
Hamas giờ đây cũng di chuyển con tin thường xuyên hơn so với đầu chiến sự. Nhưng sau nhiều đợt oanh tạc của Israel, các khu vực Hamas có thể che giấu con tin giảm dần, đồng nghĩa cơ hội để Israel xác định vị trí của họ tăng lên. Đây là lúc các máy bay không người lái (UAV) do thám của Israel và đồng minh phát huy tác dụng.
"Hãy tưởng tượng Dải Gaza gồm một lớp cho dân thường sinh sống, tiếp đó là một lớp của Hamas. Chúng tôi đang cố xử lý lớp thứ hai này", phát ngôn viên Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) Jonathan Conricus nói.
IDF thường xuyên triển khai UAV do thám quần thảo trên bầu trời Gaza để rà soát, tìm kiếm mọi dấu hiệu về con tin. Theo các quan chức Mỹ, quân đội nước này cũng triển khai ít nhất 6 UAV MQ-9 Reaper bay giám sát trên Dải Gaza để thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm dấu hiệu sự sống. Quân đội Anh cũng triển khai UAV hỗ trợ Israel.
UAV của Mỹ và Anh đã cung cấp cho Israel những thông tin mà UAV nước này không thể thu thập, theo một quan chức Tel Aviv. Cảm biến trên UAV các nước tương tự nhau, nhưng nhờ số lượng nhiều, UAV Mỹ có thể giám sát thường xuyên hơn, trong thời gian dài hơn.
Thông tin tình báo về các con tin mà tình báo Israel thu thập được thường "vụn vặt", nhưng dần cải thiện, thông qua các tài liệu mà binh sĩ thu giữ được ở Gaza trong các chiến dịch đột kích vào căn cứ của Hamas. Họ cũng khai thác lời khai từ những tay súng Hamas bị bắt để có thêm thông tin về con tin.
Những manh mối họ thu được như dấu hiệu cho thấy con tin còn sống hay tổ chức nào đang giữ không hé lộ vị trí chính xác, nhưng giúp Israel khoanh vùng nơi cần tăng cường tìm kiếm thông tin.
Khi xử lý, nghiên cứu cảnh quay từ UAV, các đơn vị tình báo Israel, với sự giúp đỡ từ các đối tác phương Tây, cũng kết hợp phân tích các manh mối kỹ thuật số, thông tin từ việc nghe lén điện thoại để xác định vị trí con tin ở Dải Gaza.
Sau khi tổng hợp những thông tin này, tình báo Israel xác định được trại tị nạn Nuseirat là địa điểm giam 4 con tin. Từ hình ảnh của UAV, các chuyên gia phân tích tình báo Israel nhận định Argamani bị giam một mình trong căn hộ ở tầng một. Ba con tin nam bị giam ở trên tầng ba của tòa nhà cách đó khoảng 200 m.
Vị trí 4 con tin bị giam giữ trong chiến dịch giải cứu ngày 8/6 của Israel. Đồ họa: WSJ
Xác định đây là thông tin đáng tin cậy có thể giúp giải cứu con tin, tình báo và quân đội Israel lên kế hoạch hành động.
Phát ngôn viên IDF Daniel Hagari ngày 9/6 nói quá trình chuẩn bị cho chiến dịch giải cứu đã bắt đầu từ nhiều tuần trước, nhưng họ phải chờ thời điểm phù hợp, dựa trên quy luật về thời gian di chuyển con tin của Hamas.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngày 6/6 phê chuẩn kế hoạch đột kích và có mặt trong phòng chỉ huy khi chiến dịch diễn ra ngày 8/6. Đặc nhiệm Israel đã cải trang thành người sơ tán, nấp trong chiếc xe tải chở đồ đạc và xe chở hàng để bí mật tiếp cận hai tòa nhà tại trại tị nạn Nuseirat. Chiến dịch được tiến hành vào ban ngày nhằm tạo bất ngờ cho đối phương.
Họ phá cửa, đột nhập tòa nhà đầu tiên, vô hiệu hóa lính canh và giải cứu Argamani. Mũi thứ hai áp sát tòa nhà giam ba con tin nam, nhưng bị Hamas phát hiện và nổ súng, khiến đặc nhiệm Israel phải khai hỏa đáp trả.
Chiến dịch giải cứu bí mật biến thành trận đánh đẫm máu, khi đặc nhiệm Israel gọi không quân yểm trợ. Dưới "màn lửa" do hỏa lực không quân tạo ra, đặc nhiệm Israel đưa ba con tin nam thoát ra bờ biển an toàn và chuyển họ về nước bằng trực thăng.
Đặc nhiệm Israel giải cứu ba con tin trong căn hộ ở Nuseirat, Dải Gaza. Video: Times of Israel
Giới chức Israel ca ngợi chiến dịch vì giải cứu thành công các con tin. Tuy nhiên, cơ quan y tế ở Gaza cho biết chiến dịch của Israel khiến hơn 270 người thiệt mạng, phần lớn là dân thường. IDF thừa nhận có thương vong dân thường, nhưng đổ lỗi cho Hamas vì giam con tin và giao chiến tại nơi đông dân cư.
Đây là chiến dịch giải cứu con tin thành công thứ ba của Israel kể từ khi chiến sự bùng phát. Cuối tháng 10/2023, IDF giải cứu binh sĩ Ori Megidish. Đầu tháng 12, lực lượng Israel tìm cách giải cứu một con tin nhưng người này đã thiệt mạng. Tháng 2, IDF giải cứu hai con tin Fernando Marman và Louis Har ở thành phố Rafah, miền nam Gaza.
Giới chức Israel ước tính còn hơn 110 con tin đang bị giam ở Gaza. IDF xác nhận 41 con tin trong tay Hamas đã thiệt mạng. IDF đã thu hồi thi thể 19 con tin, trong đó có ba con tin bị binh sĩ bắn nhầm hồi tháng 12/2023.
Theo giới quan sát, sau chiến dịch đột kích này, Hamas nhiều khả năng sẽ tiếp tục đưa con tin xuống địa đạo, ngoài tầm quan sát của UAV và hạn chế khả năng tiếp cận của đặc nhiệm Israel.
Như Tâm (Theo Ynet, Times of Israel)