Trong giai đoạn 2 của đại án Vạn Thịnh Phát, Cơ quan Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03, Bộ Công an) vừa đề nghị truy tố bà Trương Mỹ Lan, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, về các tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, Rửa tiền và Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới. Ba người bị cáo buộc là đồng phạm của bà Lan ở nhóm tội này gồm: Nguyễn Phương Anh, Phó tổng giám đốc công ty cổ phần Tập đoàn Sài Gòn Peninsula; Trịnh Quang Công, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn quản lý Acumen; Trương Khánh Hoàng, nguyên quyền Tổng giám đốc Ngân hàng SCB.
Đồng phạm với bà Lan ở hành vi Rửa tiền là Chu Lập Cơ, chồng bà Lan, Chủ tịch Công ty cổ phần Đầu tư Quảng trường thời đại (Việt Nam) - Times Square; Bùi Văn Dũng, lái xe riêng của bà Lan; Trần Thị Hoàng Uyên, thư ký của bà Lan; Trần Xuân Phượng, thư ký của Ngô Thanh Nhã, Chủ tịch Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư Vạn Thịnh Phát (em dâu bà Lan).
Nguyên phó tổng giám đốc SCB Trần Thị Mỹ Dung bị đề nghị truy tố về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và Rửa tiền.
Hai cách "cắt đứt" dòng tiền
Với hành vi Rửa tiền, C03 cáo buộc bà Lan và đồng phạm "rửa" 445.747 tỷ đồng từ nguồn tham ô tài sản 415.666 tỷ đồng của Ngân hàng SCB và lừa đảo chiếm đoạt 30.080 tỷ đồng của các nhà đầu tư trái phiếu mà có.
Cụ thể, trong hai năm 2018-2019, bà Lan và đồng phạm bị cho rằng đã lừa 30.080 tỷ đồng của gần 36.000 nhà đầu tư thông qua phát hành 25 gói trái phiếu của bốn công ty thuộc Vạn Thịnh Phát là An Đông, Quang Thuận, Setra, Sunny World.
Theo cơ quan điều tra, sau khi chiếm đoạt được tiền của bị hại, bà Lan và đồng phạm dùng hai cách để che giấu nguồn gốc và việc sử dụng bất hợp pháp số tiền chiếm đoạt được, cắt đứt dòng tiền.
Cách thứ nhất, bà Lan chỉ đạo rút tiền mặt trực tiếp tại ngân hàng SCB, giao cho Bùi Văn Dũng giao cho các địa chỉ được chỉ định. Cách thứ hai, bà Lan chỉ đạo rút tiền, chuyển tiền cho tổ chức, cá nhân đứng tên, nộp tiền mặt vào các tài khoản theo chỉ định để trả nợ khoản vay, thanh toán thẻ tín dụng (Visa Master Card), chuyển tiền cho công ty, cá nhân cụ thể...
Bà Trương Mỹ Lan tại phiên xét xử tháng 4/2024: Quỳnh Trần
Với số tiền 415.666 tỷ đồng từ nguồn tham ô tài sản của ngân hàng SCB, bà Lan chỉ đạo nhân viên tại Vạn Thịnh Phát và SCB chuyển qua tài khoản của 483 cá nhân và 450 pháp nhân. Những cá nhân, pháp nhận đầu tiên nhận tiền (F1) bằng cách giải ngân theo các phương án vay vốn khống. Số tiền này được chia thành ba khoản chính với mục đích sử dụng khác nhau.
Khoản đầu, bà Lan dùng 255.336 tỷ đồng chi trả các khoản vay của Vạn Thịnh Phát tại SCB 182.302 tỷ đồng; thực hiện dự án 1.841 tỷ đồng; rút tiền chuyển cho các cá nhân 15.143 tỷ đồng; trả các khoản nợ của Vạn Thịnh Phát tại ngân hàng khác ngoài SCB 5.618 tỷ đồng; trả gốc và lãi trái phiếu của các công ty thuộc Vạn Thịnh Phát đã phát hành 1.645 tỷ đồng; chuyển cho ngân hàng SCB Cầu Giấy 356 tỷ đồng (chủ yếu để mua USD); chi trả nợ giữa các công ty thuộc Vạn Thịnh Phát vay mượn nhau, thanh toán khoản trả phí, chuyển vào tài khoản "chờ" khi cần rút ra sử dụng 48.430 tỷ đồng.
Khoản hai, bà Lan cũng chỉ đạo chuyển tiền ra nước ngoài tại SCB 32.094 tỷ đồng của 29 giao dịch liên quan 9 công ty thuộc Vạn Thịnh Phát thông qua các hợp đồng "khống" mua bán cổ phần, góp vốn, hợp đồng vay nợ, hợp đồng tư vấn.
Còn lại 128.234 tỷ đồng, bà Lan chỉ đạo nhân viên sử dụng cho các mục đích khác.
Rút tiền mặt bằng các công ty "ma"
Việc rút tiền mặt chủ yếu được thực hiện tại ngân hàng SCB chi nhánh Sài Gòn. Khi có nhu cầu sử dụng tiền mặt, bà Lan chỉ đạo bị can Bùi Văn Dũng đến chi nhánh nhận tiền. Nguyễn Phương Hồng (thành viên HĐQT, nguyên phó tổng giám đốc SCB), Trương Khánh Hoàng, Trần Thị Mỹ Dung liên hệ với Nguyễn Phương Anh yêu cầu lập danh sách pháp nhân, cá nhân nhận tiền, rút tiền. Đồng thời, Nguyễn Thị Thanh Thảo, Giám đốc Phòng dịch vụ khách Wholesale (SCB chi nhánh Sài Gòn) được giao phối hợp với Phương Anh thực hiện.
Phương Anh chuyển cho Thảo thông tin pháp nhân nhận tiền, cá nhân rút tiền, các chứng từ, thủ tục hoàn tất nghiệp vụ rút tiền mặt. Phương Anh cũng chỉ đạo nhân viên kế toán quản lý các công ty "ma" lập chứng từ ủy nhiệm chi, giấy rút tiền và hẹn các cá nhân được thuê đứng tên đại diện pháp nhân đến ngân hàng để ký chứng từ rút tiền.
Thảo sẽ thông báo cho Trần Thị Thúy Ái (kiểm soát viên ngân quỹ SCB chi nhánh Sài Gòn) để xuất tiền mặt giao cho Dũng ở hầm trụ sở ngân hàng. Sau đó, Dũng vận chuyển tiền về tòa nhà Sherwood số 127 Pasteur, quận 3, TP HCM cho Trương Mỹ Lan. Lan chỉ đạo Trần Thị Hoàng Uyên giao tiền cho người nhận. Dũng cũng có thể sẽ chở tiền về tập đoàn Vạn Thịnh Phát tại 193-203 Trần Hưng Đạo, quận 1 hoặc chuyển tiền trực tiếp cho các cá nhân theo chỉ đạo của bà Lan.
Khi chưa cần sử dụng ngay tiền mặt, bà Lan chỉ đạo Nguyễn Phương Hồng và Trần Thị Mỹ Dung cùng Nguyễn Phương Anh sử dụng pháp nhân hoặc cá nhân mở tài khoản tại SCB để nhận tiền, chuyển tiền từ các công ty được giải ngân đến tài khoản của những người này. Khi cần sử dụng, bà Lan sẽ lập phương án chuyển tiền lòng vòng giữa các tài khoản, để cuối cùng đến tài khoản do bản thân chỉ định để sử dụng.
Loạt đồng phạm giúp bà Lan "rửa tiền"
Theo cơ quan điều tra, giúp sức cho Trương Mỹ Lan rửa 445.747 tỷ đồng là hàng loạt đồng phạm, trong đó có chồng bà Chu Lập Cơ.
Từ đầu năm 2018 đến 10/2022, bà Lan chỉ đạo nhân viên nộp 225 tỷ đồng vào các thẻ tín dụng của ông Cơ mở tại SCB. Số tiền này được ông dùng trả tiền dịch vụ, mua sắm nữ trang, kim khí, đá quý cho bản thân và vợ trong cuộc sống, khi lưu trú, đi lại tại Việt Nam và Hong Kong, Trung Quốc, Pháp, Anh, Italy... Tổng số tiền ông Cơ đã sử dụng là 33 tỷ đồng.
C03 cáo buộc ông Cơ giúp sức vợ "rửa" số tiền này.
Ông Chu Lập Cơ tại tòa, tháng 4/2024. Ảnh: Thanh Tùng
Bà Lan bị cáo buộc chỉ đạo Trương Khánh Hoàng và Nguyễn Phương Anh phối hợp với các chi nhánh SCB sử dụng tiền chiếm đoạt được theo mục đích của bà. Hoàng cũng là người ghi chép theo dõi sử dụng số tiền này.
Từ tháng 9/2019 đến 1/2021, Hoàng chỉ đạo Phương Anh chuyển sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau của bà Lan 104.180 tỷ đồng. Vì vậy, Hoàng bị cáo buộc là đồng phạm của bà Lan "rửa" số tiền này.
Trần Thị Mỹ Dung bị cáo buộc "rửa" 69.085 tỷ đồng vì giao Nguyễn Phương Anh phối hợp với các chi nhánh SCB chuyển số tiền này chi cho các mục đích khác nhau của bà Lan.
Bùi Văn Dũng bị cáo buộc từ tháng 2-8/2019 đã nhận 1.100 tỷ đồng có nguồn từ trái phiếu Công ty An Đông và Setra. Dũng đã chuyển cho Uyên 593 tỷ đồng, giao Trần Xuân Phượng 325 tỷ đồng. Ngoài ra, Dũng còn nhận 5.230 tỷ đồng nguồn từ tham ô tài sản của SCB để giao cho Uyên. Dũng khai, mỗi lần chuyển tiền từ SCB về cho bà Lan, được "chi bồi dưỡng" 1-5 triệu đồng.
Trần Thị Hoàng Uyên cũng bị cáo buộc là đồng phạm giúp bà Lan "rửa" tiền. Uyên được giao quản lý, thanh toán các khoản thẻ tín dụng cho người nhà, thân quen của bà Lan. Uyên cũng chịu trách nhiệm nhận các khoản tiền từ Dũng vận chuyển về. Từ tháng 6/2020 đến 8/2022, Uyên 44 lần nhận tiền từ Dũng tổng 5.230 tỷ đồng nguồn gốc từ bà Lan tham ô tài sản của SCB.
Ngoài ra, Trần Xuân Phượng, thư ký Ngô Thanh Nhã, giám đốc Tập đoàn Đầu tư Vạn Thịnh Phát (em dâu bà Lan), cũng nhận từ Dũng 325 tỷ đồng từ nguồn bán trái phiếu Công ty An Đông. Số tiền này Phượng chi dùng hết vào mục đích cá nhân của bà Lan và Nhã, C03 cáo buộc.
Ở giai đoạn đầu, bà Trương Mỹ Lan bị cáo buộc, trong 10 năm thâu tóm SCB đã chỉ đạo đồng phạm giải ngân cho nhóm công ty trong Hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát tổng cộng hơn 2.500 khoản vay. Đến tháng 10/2022, nhóm bà Lan và Vạn Thịnh Phát còn gần 1.300 khoản vay dư nợ 677.000 tỷ đồng gốc và lãi.
Hôm 11/4, TAND TP HCM tuyên phạt bà Lan 20 năm tù về tội Đưa hối lộ; 20 năm tù về tộiVi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụngvà tử hình về tộiTham ô tài sản. Tổng hợp hình phạt, bị cáo phải chấp hành án tử hình.