"Tôi sẽ không tranh cử vị trí lãnh đạo phe Dân chủ trong quốc hội khóa sau", bà Nancy Pelosi phát biểu tại Hạ viện ngày 17/11, khi nhiệm kỳ chủ tịch Hạ viện của bà sẽ kết thúc đầu năm tới. "Đã đến lúc một thế hệ mới lãnh đạo đảng Dân chủ".
Hiện đứng thứ hai trong danh sách kế nhiệm tổng thống, sau Phó tổng thống Kamala Harris, bà Pelosi, 82 tuổi, tuần trước cho biết quyết định về tương lai của bà sẽ chịu ảnh hưởng bởi vụ tấn công nhằm vào chồng bà trước thềm bầu cử giữa kỳ ngày 8/11. Ông Paul Pelosi, 82 tuổi, nhập viện trong tình trạng bị thương nặng sau khi kẻ đột nhập xông vào nhà của họ ở bang California và tấn công ông bằng búa.
Trong bài phát biểu, bà Pelosi kể lại lần đầu thấy tòa nhà quốc hội khi 6 tuổi và chặng đường từ "bà nội trợ trở thành Chủ tịch Hạ viện". Bà ca ngợi thành tích tốt hơn mong đợi của đảng Dân chủ trong bầu cử giữa kỳ là chiến thắng cho nền dân chủ.
"Tuần trước, người dân Mỹ đã lên tiếng và tiếng nói của họ đã được cất lên để bảo vệ tự do, pháp quyền và chính nền dân chủ", bà nói.
Bà Nancy Pelosi phát biểu tại Hạ viện ngày 17/11. Ảnh: AFP.
Bà Pelosi và hai lãnh đạo hàng đầu khác vài năm qua phải chịu áp lực từ các thành viên trẻ hơn trong đảng Dân chủ tại Hạ viện về việc nhường quyền sau hai thập kỷ lãnh đạo. Lãnh đạo phe đa số tại Hạ viện Steny Hoyer, 83 tuổi, và phó lãnh đạo James Clyburn, 82 tuổi, nhiều khả năng sẽ không tái tranh cử, tương tự bà Pelosi.
Nghị sĩ Hakeem Jeffries, 52 tuổi, người được cho là sẽ trở thành lãnh đạo tiếp theo của phe Dân chủ tại Hạ viện, mô tả bà Pelosi là người vĩ đại nhất mọi thời đại.
Tổng thống Joe Biden ca ngợi bà Pelosi là "người bảo vệ quyết liệt nền dân chủ" và là chủ tịch Hạ viện "có ảnh hưởng nhất" trong lịch sử Mỹ.
"Nhờ có Nancy Pelosi, cuộc sống của hàng triệu người Mỹ đã tốt hơn, ngay cả ở những khu vực bầu cử do đảng Cộng hòa đại diện, những người đã bỏ phiếu chống lại các dự luật của bà ấy và thường xuyên phỉ báng bà ấy", ông Biden cho biết trong một tuyên bố. "Lịch sử cũng sẽ ghi nhận sự quyết liệt và quyết tâm của bà để bảo vệ nền dân chủ của chúng ta khỏi cuộc bạo loạn, chết chóc tại quốc hội ngày 6/1".
Lãnh đạo đảng Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer nhận xét bà Pelosi "đã làm cho đất nước chúng ta trở thành nơi tốt đẹp cho vô số phụ nữ và bé gái". "Nancy Pelosi là người mở đường", ông cho hay.
Nhiều nghị sĩ Cộng hòa không tham dự khi bà Pelosi phát biểu và phản ứng của họ cũng trái ngược đảng Dân chủ. "Thời đại của Pelosi đã kết thúc", nghị sĩ Lauren Boebert đăng Twitter.
Kevin McCarthy, nghị sĩ Cộng hòa 57 tuổi đến từ bang California, đang vận động hành lang để trở thành chủ tịch Hạ viện trong cuộc bỏ phiếu tháng 1/2023, sau khi đảng Cộng hòa giành thế kiểm soát viện này.
Bà Pelosi lần đầu được bầu vào Hạ viện vào năm 1987 và thăng tiến liên tục, đảm nhận các vị trí lãnh đạo trước khi trở thành nữ chủ tịch Hạ viện đầu tiên của Mỹ vào năm 2007. Bà từng hai lần giữ chức chủ tịch Hạ viện, lần đầu từ năm 2007 đến năm 2011 và lần hai từ năm 2019 đến nay.
Huyền Lê (Theo AFP, Reuters)