Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) ngày 14/4 thông báo Iran và các nhóm vũ trang do nước này hậu thuẫn phóng 170 phương tiện bay không người lái (UAV), 120 tên lửa đạn đạo và 30 tên lửa hành trình trong trận tập kích ban đêm. Đây là lần đầu tiên Iran tung đòn tấn công quy mô lớn vào Israel từ lãnh thổ nước này.
IDF tuyên bố họ và các đối tác ngăn chặn khoảng 99% mục tiêu, trong đó có toàn bộ UAV và tên lửa hành trình, khiến chúng không thể xâm nhập không phận Israel.
Ba quan chức Mỹ cho biết trong số 120 tên lửa đạn đạo mà Iran khai hỏa, khoảng một nửa bay được tới gần Israel, phần lớn bị bắn hạ, số còn lại gặp trục trặc và rơi giữa đường, không tới được mục tiêu.
"Tỷ lệ trục trặc này là quá lớn so với năng lực tên lửa đạn đạo vốn được tán dương của Iran", một quan chức Mỹ nói.
Truyền thông nhà nước Iran cho hay nước này đã khai hỏa tên lửa đạn đạo tầm xa Emad và tên lửa hành trình Paveh trong đòn tập kích. Emad chính là loại tên lửa đạn đạo mà Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) sử dụng trong cuộc diễn tập quy mô lớn mô phỏng đòn tấn công căn cứ không quân Palmachim của Israel hồi tháng 2.
Tên lửa bay qua khu vực bên trên thánh đường Al-Aqsa, Jerusalem ngày 13/4. Ảnh: AFP
Giới chức Mỹ cho biết quân đội nước này điều tiêm kích F-15E thuộc phi đoàn số 494 và phi đoàn 355 hạ khoảng 70 drone Iran. Hai khu trục hạm USS Carney và USS Arleigh Burke ở phía đông Địa Trung Hải hạ 4-6 tên lửa đạn đạo. Tổ hợp Patriot của Mỹ tại Erbil, Iraq hạ một tên lửa khác bay vào không phận quốc gia Trung Đông này.
IDF cho hay trong số những tên lửa đạn đạo Iran tới được không phận Israel, họ chỉ bắn hạ những quả đạn được dự báo sẽ rơi xuống khu dân cư. Số còn lại lao xuống những khu vực ít người, trong đó có căn cứ không quân Nevatim ở sa mạc Negev, miền nam Israel.
Theo hai quan chức Mỹ, 5 tên lửa đạn đạo Iran đã xuyên qua lưới phòng không Israel và đánh trúng lãnh thổ nước này, trong đó có 4 quả rơi xuống căn cứ Nevatim, nơi bố trí tiêm kích tàng hình F-35 của Israel.
Tên lửa đạn đạo Iran bị đánh chặn bên ngoài khí quyển. Video: X/RawAlerts
Một tên lửa rơi xuống đường băng, hai quả lao vào khu nhà chứa máy bay bỏ không, một quả không trúng mục tiêu. Tên lửa đạn đạo thứ 5 của Iran dường như nhắm vào trạm radar ở miền bắc Israel, nhưng trượt mục tiêu.
Iran mở đợt tập kích nhằm trả đũa vụ không kích nhằm vào tòa lãnh sự của nước này ở Syria hồi đầu tháng, khiến 7 thành viên IRGC thiệt mạng, trong đó có hai chuẩn tướng. Iran cho rằng Israel là bên thực hiện vụ không kích, nhưng Tel Aviv không nhận trách nhiệm liên quan.
Samuel Bendett, chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu Hải quân (CNA) có trụ sở tại Mỹ, nhận định chiến thuật dùng UAV phối hợp với tên lửa của Iran tương tự cách Nga tập kích Ukraine.
Chiến thuật này buộc đối phương phóng tên lửa đắt tiền để chặn UAV giá rẻ và làm cạn kiệt năng lực phòng không của họ, giúp đợt tấn công kế tiếp bằng tên lửa trở nên dễ dàng hơn.
Theo Bendett, Iran sử dụng một số UAV chậm và kém tinh vi hơn so với những mẫu dùng động cơ phản lực đang có, dường như họ biết chúng sẽ bị phá hủy dễ dàng. Đợt tập kích này có thể đặt ra thách thức mới cho Israel, khi để đạt tỷ lệ đánh chặn 99% cần hệ thống phòng không tốn kém hơn nhiều so với tổng giá trị các mục tiêu.
Tên lửa đạn đạo Kheibar của Iran rời bệ phóng trong cuộc thử nghiệm tháng 5/2023. Ảnh: Reuters
Tom Karako, chuyên gia về phòng thủ tên lửa tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nhận định quy mô chiến dịch phòng không trước đòn tập kích của Iran đặt câu hỏi về nguồn cung đạn dược cho các tổ hợp tham gia đánh chặn UAV và tên lửa, vốn rất hạn chế và đắt đỏ.
"Mối lo ngại ở đây là Israel đã khai hỏa rất nhiều, điều này liên quan đến vấn đề năng lực của họ", Karako nói. "Lưới phòng không Israel có thể bị suy giảm năng lực sau khi khai hỏa rất nhiều để đánh chặn UAV, tên lửa đạn đạo Iran".
Dù vậy, cựu đại tướng Kenneth McKenzie, từng là lãnh đạo Bộ Tư lệnh Trung tâm của quân đội Mỹ (CENTCOM), cũng cho rằng Iran đã tiêu tốn rất nhiều nguồn lực cho đợt tập kích, khiến họ có thể thực hiện hoạt động tương tự trong tương lai gần.
Theo ông McKenzie, Iran bố trí hơn 3.000 tên lửa các loại khắp đất nước, trong đó hơn 100 quả ở miền tây có thể nhắm vào Israel. "Tôi nghĩ Iran đã phóng hết số tên lửa này vào Israel, nhưng gần như tất cả đều bị đánh chặn", ông McKenzie nói. "Tehran sẽ không thể có đủ nguồn lực để tiến hành trận tập kích tương tự trong tương lai gần".
Nguyễn Tiến (Theo AFP, WSJ, Reuters)