Khoảng 10h ngày 28/11/2001, cảnh sát nhận được trình báo về chiếc xe van bị đốt cháy ở khu đất hoang bên ngoài huyện Thẩm Khâu, tỉnh Hà Nam. Bên trong xe có một thi thể cháy đen.
Qua điều tra, xe bị tưới xăng trước khi phóng hỏa, phần đầu của nạn nhân có dấu vết chấn thương nặng.
Trong xe, cảnh sát tìm thấy hai cúc áo khắc chữ "China Police", vốn có trên đồng phục cảnh sát kiểu mới năm 1999, và một cuốn sổ gần như bị đốt thành tro, có dòng chữ nhỏ "báo cáo công tác cho cục trưởng Lưu và đội trưởng Đổng". Họ nhận định nạn nhân rất có thể là cảnh sát.
Xe van bị thiêu rụi. Ảnh: 163
Không lâu sau, cảnh sát huyện Thẩm Khâu nhận được báo cáo từ Cục Công an thành phố Giới Thủ, tỉnh An Huy, cho biết Hầu Phó Lâm, 36 tuổi, đội phó cảnh sát hình sự của cục, biến mất sáng nay. Lâm lái xe van của đội rời cơ quan vào đêm hôm trước, nhưng không xuất hiện trong cuộc họp được lên lịch vào sáng 28/11, điện thoại không liên lạc được.
Sau khi đối chiếu, nạn nhân trong xe được xác định là Lâm. Khẩu súng lục và 12 viên đạn Lâm được trang bị đã biến mất.
Đồng nghiệp của Lâm kể, chiều 27/11, Lâm nhận được nhiều cuộc gọi từ người cung cấp thông tin. Khi tan sở lúc 18h, Lâm nói phải đi gặp một người để tìm hiểu về vụ án tiền giả.
Sau khi điều tra, cuộc gọi đến Lâm được thực hiện từ máy điện thoại công cộng gần nhà máy giấy ở Giới Thủ, khu vực khá hẻo lánh. Do ít khách, chủ cửa hàng vẫn nhớ có hai người đàn ông và một phụ nữ đến gọi điện. Cảnh sát nhận ra người cung cấp thông tin thân thiết của Lâm có dáng vẻ giống chủ cửa hàng mô tả là Chu Kiến Nghiệp.
Một đồng nghiệp nhớ ra tối 26/11 Nghiệp cũng gọi cho Lâm. Sau khi Lâm mất tích vào sáng 28/11, cảnh sát từng gọi cho Nghiệp nhưng không ai nghe máy.
Nhiều manh mối chỉ về phía Nghiệp nên cảnh sát đến nhà trọ của anh ta vào 18h ngày 28/11, dùng vũ lực phá cửa. Trong nhà không người, có những vết xước lớn như dao chém và vài dấu máu bắn lên tường còn sót lại. Đây được cho là hiện trường sát hại Lâm.
Truy dấu Nghiệp, cảnh sát phát hiện anh ta trốn đến quê người tình là Ngưu Ngọc Mai ở huyện Lâm Tuyền, thành phố Phụ Dương. Gần 4h ngày 29/11, hơn 200 cảnh sát bao vây nhà Mai, bắt đồng phạm của Nghiệp là Lưu Bân đang ra ngoài đi vệ sinh. Bân khai nhận tội ác, nói Nghiệp và Mai đang ngủ trong nhà, súng giấu dưới gối.
Động tĩnh của cảnh sát khiến Nghiệp tỉnh giấc, lập tức rút súng bắn ra ngoài, buộc cảnh sát thối lui. Sau hai giờ bị bao vây, kêu gọi đầu hàng, Nghiệp thú nhận tội ác, nhưng sau khi kể lại mọi chuyện, anh ta không chịu đầu hàng.
Lúc 8h, đội đặc nhiệm quyết định tấn công, ném hơn chục quả bom hơi cay vào nhà. Nghiệp vẫn cố thủ. Cảnh sát lần lượt xông vào sân và leo lên mái nhà để đột kích nhưng đều bị Nghiệp bắn lui, may mắn không có thương vong.
Đến khoảng 16h, hai tiếng súng bất ngờ vang lên trong nhà, cảnh sát suy đoán Nghiệp tự tử cùng người tình. Sau khi xông vào, họ phát hiện Mai bị bắn vào sau đầu, đã tử vong, Nghiệp chỉ còn thoi thóp, bên cạnh là khẩu súng lục đánh cắp và hai viên đạn. Anh ta được đưa đến bệnh viện cấp cứu.
Ngày 30/11, Nghiệp tử vong sau một ngày đêm trong bệnh viện.
Tội ác của Nghiệp khiến nhiều người dân thành phố Giới Thủ sửng sốt. Hầu hết dân ở đây đều từng nghe tên Nghiệp, biết đến câu chuyện báo thù cho con đầy cảm động và danh hiệu "người cha anh hùng" của anh ta.
Năm 1998, Nghiệp 40 tuổi, là tài xế taxi ở Giới Thủ. Con trai cả Chu Lỗi, 17 tuổi, vừa tốt nghiệp trung cấp nghề, chủ động giúp bố lái xe.
Ngày 19/8/1998, Lỗi mất tích khi đi làm. Đến hôm sau, cảnh sát mới tìm thấy chiếc Santana Lỗi lái dưới một con mương ở ngoại ô. Thi thể Lỗi bị nhét trong cốp, chết vì nhiều nhát dao.
Cảnh sát điều tra ra Lỗi bị một nhóm cướp cải trang thành hành khách sát hại. Chúng lái xe bỏ trốn nhưng lao xuống mương nên phải bỏ xe chạy. Vài ngày sau, nghi phạm tên Vương Vân Bân bị bắt, thừa nhận tội ác và khai ra hai đồng phạm khác là Lưu Lĩnh Xương và Lưu Cửu Dương. Tuy nhiên sau vụ cướp, ba tên ai đi đường nấy nên Bân không rõ tung tích của hai kẻ còn lại.
Xe Santana của các tài xế taxi Trung Quốc những năm 1990. Ảnh: 163
Chứng kiến thảm trạng của con, Nghiệp thề bắt hai tên cướp đang chạy trốn phải trả giá. Từ tháng 8/1998, Nghiệp bán xe taxi, vừa trợ cấp tiền cho đội cảnh sát hình sự địa phương, vừa sử dụng mối quan hệ với các tài xế để tạo mạng lưới thông tin. Anh ta tiếp xúc với đủ loại người trong thế giới ngầm, không ngần ngại vung tiền để đổi lấy manh mối.
Lâm là một trong những cảnh sát phụ trách chính trong vụ án này. Vì thường xuyên liên lạc, Nghiệp và Lâm trở thành bạn bè thân thiết. Nghiệp giúp đỡ gom tiền khi đội cảnh sát hình sự không đủ kinh phí, thậm chí theo sát đội đến nơi khác để bắt nghi phạm. Dần dần, Nghiệp được coi như một "cảnh sát ngoài biên chế" đặc biệt.
Tháng 3/2000, Nghiệp nhận được tin từ đàn em rằng một tù nhân vừa được thả tên là Lưu Bân có thể biết nơi ở của Xương. Với phần thưởng 3.000 nhân dân tệ, Bân cung cấp tin tức quan trọng: Xương đang làm việc tại một công trường xây dựng ở Urumqi, Tân Cương. Nghiệp hỗ trợ đội cảnh sát hình sự gần 20.000 nhân dân tệ kinh phí để đi bắt Xương, anh ta cũng bám theo.
Ngày 11/3/2000, trong cuộc vây bắt Xương, Nghiệp nhảy từ bậc thang cao hơn 1 m xuống giúp cảnh sát khóa chặt nghi phạm. Sau khi tin tức lan truyền, Nghiệp được ca ngợi như người hùng vừa trả thù cho con trai vừa hỗ trợ cảnh sát phá án. Sau vụ việc, Lâm cũng được thăng chức làm đội phó.
Không lâu sau, hai tên cướp sa lưới đều bị kết án tử hình. Nhưng nghi phạm cuối cùng là Dương vẫn chưa có tung tích. Nghiệp vẫn canh cánh trong lòng chuyện này. Khi say rượu, anh ta còn dọa giết cả nhà những kẻ đã sát hại con trai mình.
Chu Kiến Nghiệp bên mộ con trai. Ảnh: 163
Nhưng trong quá trình trả thù, Nghiệp dần thay đổi vì tiếp xúc với nhiều góc khuất tăm tối của thế giới ngầm. Anh ta bán xe, bán nhà, dốc hết tiền tiết kiệm để moi tin, trợ giúp cảnh sát. Nghiệp còn cặp kè với Mai, kém 20 tuổi, nhân viên quán karaoke, chi nhiều tiền cho người tình. Thấy gia đình tan nát, vợ Nghiệp mang con trai út bỏ đi.
Theo lời khai của Bân, Nghiệp gặp nhiều khó khăn về tài chính sau khi tài trợ cho đội cảnh sát hình sự truy bắt Dương ở các tỉnh khác, nhưng Dương mãi chưa bị bắt khiến anh ta rất bất mãn.
Nghiệp định học theo tên cướp khét tiếng Trương Quân đi cướp ngân hàng, kiếm được nhiều tiền thì dừng lại, nhưng muốn vậy thì phải có súng trong tay.
Không mua được súng từ chợ đen, Nghiệp chuyển hướng sang cảnh sát, những người luôn mang súng bên mình. Sau nhiều lần tìm cớ mượn súng không thành, anh ta nhận ra chỉ đánh lén mới có khả năng cướp được súng từ cảnh sát hình sự. Lâm bị coi là mục tiêu ra tay của Nghiệp vì có mối quan hệ thân thiết, tín nhiệm anh ta nên dễ mắc bẫy.
Nghiệp sắp xếp Mai và Lưu Bân cùng tham gia kế hoạch. Ngày 25/11/2001, ba người phục kích ở dưới lầu nhà Lâm, định lấy cớ cung cấp manh mối để chặn đường, sau đó tấn công bất ngờ. Tuy nhiên, kế hoạch đổ bể vì Lâm phải làm nhiệm vụ không về nhà. Ngày 26/11, Nghiệp mời Lâm đến nhà trọ, nói dối rằng có manh mối về vụ án tiền giả, nhưng Lâm bận việc không thể đến.
Tối 27/11, Nghiệp lại gọi Lâm tới lần nữa. Sau khi được chấp nhận, Nghiệp yêu cầu Mai và Bân quay lại nhà trọ đợi, còn anh ta đi ra cầu đợi Lâm. Bân lấy búa trốn sau cửa phòng tắm, định đợi Nghiệp khống chế Lâm rồi xông ra tấn công theo kế hoạch.
Sau khi tan ca, Lâm lái xe đến chỗ hẹn, được Nghiệp dẫn về nhà. Họ nói chuyện trong phòng khách hơn nửa tiếng đồng hồ. Nghiệp bịa ra vài manh mối giả, lừa Lâm vào phòng ngủ "xem hàng mẫu", sau đó lấy cớ ra ngoài chỉ đạo Bân tấn công.
Tuy nhiên, Bân không dám. Nghiệp giắt búa vào người rồi tự ra tay. Xong việc, anh ta lấy súng và 12 viên đạn. Bân được giao nhiệm vụ dọn dẹp hiện trường. Sau đó, ba người lái xe chở thi thể đi hơn chục km đến tỉnh Hà Nam tìm nơi đốt xe, thiêu hủy xác. Hung khí và công cụ gây án bị vứt vào giếng trên đường.
Nghiệp cho rằng cảnh sát hai tỉnh Hà Nam và An Huy phải mất một khoảng thời gian mới xác định được danh tính nạn nhân nên tính hôm sau mới trốn đi nơi khác cướp của, không ngờ cảnh sát ập đến nhanh như vậy.
Tuệ Anh (Theo CCTV, 163, Zhihu)