Tại chương trình Thủ tướng đối thoại với thanh niên chiều 24/3, TS Hoàng Anh Đức, Đại học RMIT, nêu thực trạng sinh viên và lực lượng có trình độ sau đại học theo học các lĩnh vực toán học, vật lý, sinh học, hóa học, kỹ thuật và công nghệ then chốt chưa nhiều. Trong khi đây là lĩnh vực quan trọng để tham gia phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
"Chính phủ đã và sẽ có những cơ chế, chính sách gì mang tính đột phá để có thể gia tăng nhiều hơn nữa nhóm theo học các lĩnh vực trên?", TS Đức đặt câu hỏi.
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn khẳng định phát triển đất nước cần nhiều nhóm nhân lực và mỗi nhóm có vai trò riêng. Những khối ngành trong lĩnh vực sư phạm, y dược, quốc phòng, an ninh, luật, quản trị kinh doanh, tài chính... đều có vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
Tuy nhiên ở thời điểm Việt Nam mong muốn phát triển nhanh và bền vững, thu hút các doanh nghiệp FDI cũng như doanh nghiệp trong nước lĩnh vực khoa học công nghệ, kỹ thuật, đặc biệt là kỹ thuật cao, thì yêu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học (STEM) sẽ cần số lượng lớn và chất lượng cao hơn.
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn. Ảnh: Hoàng Phong
Hiện nay, tỷ lệ sinh viên tham gia các ngành học STEM bậc đại học bình quân từ 28-30%, tương đương 600.000 người. Trong khi đó, tỷ lệ này ở một số nước phát triển như Hàn Quốc là 35%, Đức 39%, Phần Lan 36%. "Tỷ lệ sinh viên ngành học STEM của Việt Nam không kém quá nhiều so với các nước có công nghiệp và kỹ thuật phát triển, nhất là với đất nước trăm triệu dân, nhưng trước yêu cầu phát triển nhanh và mạnh của đất nước, con số này phải tăng mạnh hơn nữa", ông nói.
Theo Bộ trưởng, chương trình giáo dục phổ thông 2018 đang thúc đẩy học sinh theo học các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM). Việt Nam có thế mạnh về toán học, với đội tuyển Olympic Toán quốc tế thường xuyên nằm trong top 10 thế giới. Do đó, ông tin tưởng rằng với nền tảng giáo dục phổ thông tốt, nguồn nhân lực STEM chất lượng cao, Việt Nam sẽ tăng trưởng mạnh mẽ trong tương lai.
TS Hoàng Anh Đức, Đại học RMIT. Ảnh: Hoàng Phong
Lãnh đạo ngành giáo dục cho biết chiến lược phát triển giáo dục quốc gia cũng đặt mục tiêu đạt một triệu sinh viên STEM vào năm 2030. Hiện Thủ tướng giao ngành giáo dục chuẩn bị đề án đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao để phát triển các lĩnh vực công nghệ cao. Nhiều chính sách sẽ được đưa ra để động viên, khuyến khích người trẻ tham gia học các lĩnh vực này, bao gồm hỗ trợ học bổng cho người học, khuyến khích, thu hút các chuyên gia ở nước ngoài vào làm việc.
Bên cạnh đó, nhiều trường đại học ngoài công lập đã nắm bắt được xu thế phát triển của thế giới, định hướng của Việt Nam để đầu tư phòng thí nghiệm, tăng cường tuyển sinh, mời các chuyên gia. "Chúng ta đang tập trung cao độ, ưu tiên cho lĩnh vực phát triển về nhân lực, có thể nói triển vọng phía trước đầy lạc quan", Bộ trưởng Sơn nói.
Thủ tướng Phạm Minh Chính thẳng thắn nhìn nhận Việt Nam chưa phát triển toàn diện các ngành khoa học, đặc biệt là khoa học cơ bản, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước và xu thế thời đại. Do đó ông yêu cầu có cơ chế, chính sách ưu tiên, như vinh danh và học bổng để khuyến khích sinh viên và nghiên cứu sinh theo đuổi đam mê khoa học.
Lãnh đạo Chính phủ nhấn mạnh tinh thần tạo mọi điều kiện thuận lợi cho người học phát huy đam mê và thế mạnh; đồng thời chú trọng đào tạo đội ngũ giáo viên chất lượng, lấy nhà trường làm nền tảng, thầy cô làm động lực và học sinh, sinh viên làm trung tâm.
"Nếu sinh viên có đam mê khoa học cơ bản nhưng gặp khó khăn, họ có thể dễ dàng chuyển sang các lĩnh vực khác", Thủ tướng nói.
Vũ Tuân