"Các sản phẩm đầu tiên của dự án FrankenSAM đã được triển khai trên chiến trường", Bộ trưởng Công nghiệp Chiến lược Ukraine Oleksandr Kamyshin ngày 27/12 cho biết. "Chúng giúp Ukraine bảo vệ các thành phố và cơ sở hạ tầng quan trọng".
Theo ông Kamyshin, FrankenSam (Tên lửa quái vật Frankenstein) là chương trình ghép nối các bộ phận của hệ thống phòng không phương Tây với tổ hợp cũ thời Liên Xô mà Ukraine có rất nhiều trong kho. Một số dự án chỉ đơn thuần là lắp tên lửa Mỹ lên bệ phóng cũ, số khác có độ phức tạp cao hơn, như tích hợp toàn bộ bệ phóng phương Tây vào tổ hợp phòng không S-300.
"Lợi thế lớn nhất của chương trình này là tốc độ. Thông thường phải mất 3-4 năm mới có thể chế tạo một hệ thống phòng không mới, trong khi chúng tôi hiện đã được bàn giao các sản phẩm đầu tiên của chương trình", ông Kamyshin cho hay.
Bộ trưởng Công nghiệp Chiến lược Ukraine cho biết Washington và Kiev đang phát triển năm dự án FrankenSAM, bao gồm tổ hợp phòng không tầm ngắn, tầm trung và cả tầm xa. Nước này dự kiến nhận thêm nhiều sản phẩm từ chương trình trong thời gian tới.
Tổ hợp phòng không thuộc chương trình FrankenSAM trong bức ảnh đăng ngày 28/12. Ảnh: X/MAKS 23
Thông tin về chương trình FrankenSAM lần đầu xuất hiện hồi tháng 4 năm nay, sau khi một số tài liệu mật của tình báo Mỹ bị rò rỉ trên mạng xã hội Discord. Truyền thông Mỹ hồi tháng 10 cho biết nước này đã thử nghiệm ít nhất hai sản phẩm, bao gồm tên lửa RIM-7 gắn trên tổ hợp phòng không Buk và kết hợp radar thời Liên Xô với tên lửa AIM-9M.
Yuri Ignat, phát ngôn viên không quân Ukraine, hồi tháng 11 cho biết Kiev đã can thiệp thành công vào tổ hợp phòng không Buk-M1 từ thời Liên Xô để có thể sử dụng đạn tên lửa do Mỹ cung cấp. "Chúng tôi ghi nhận kết quả tốt khi thử nghiệm tổ hợp phòng không Buk-M1 trên thao trường tại Mỹ", ông Ignat nói.
Nhà Trắng hồi đầu tháng thông báo Mỹ đã cung cấp cho Ukraine dữ liệu kỹ thuật cần thiết để có thể tự chế tạo các hệ thống phòng không FrankenSAM ở trong nước. "Việc tiến hành sản xuất song song ở cả Mỹ và Ukraine giúp Kiev có thể triển khai chúng ra chiến trường nhanh hơn và nâng cao đáng kể năng lực phòng không", thông báo có đoạn.
Tổ hợp tên lửa phòng không Buk-M1 của Ukraine. Ảnh: BQP Ukraine
Ukraine đang rất cần bổ sung hệ thống phòng không, trong bối cảnh Nga gần đây đẩy mạnh tập kích hạ tầng năng lượng của Kiev bằng máy bay không người lái (UAV) và tên lửa tầm xa, tương tự chiến thuật mà Moskva từng áp dụng mùa đông năm ngoái.
Không quân Ukraine ngày 27/12 thông báo Nga đã triển khai 46 UAV tự sát kiểu Shahed để tập kích nhiều khu vực ở nước này, khiến hai người thiệt mạng. Moskva hôm qua tiếp tục phóng thêm 8 UAV để tấn công Ukraine, trong đó 7 chiếc bị đánh chặn.
Kiev sở hữu nhiều tổ hợp phòng không từ thời Liên Xô như S-300 và Buk, nhưng nguồn đạn dự trữ đang cạn dần do phải đối phó các đợt tập kích dồn dập của Nga.
Mỹ và phương Tây đã cung cấp một số hệ thống chuẩn NATO như Patriot, IRIS-T, NASAM và pháo phòng không tự hành Flakpanzer Gepard cho Kiev, đồng thời chuyển giao tên lửa phòng không RIM-7 Sea Sparrow cùng các loại đạn khác, song số lượng được cho là chưa đủ.
Tổng thống Volodymyr Zelensky hồi tháng 11 khẳng định lưới phòng không Ukraine hiện "mạnh hơn năm ngoái", song thừa nhận quân đội nước này chưa đủ năng lực bảo vệ toàn bộ lãnh thổ và cần tiếp tục được bổ sung thêm khí tài để có thể tự vệ.
Cục diện chiến sự Nga - Ukraine. Đồ họa: RYV
Phạm Giang (Theo Ukrainska Pravda, Business Insider, Reuters)