"Điều quan trọng là phải chứng minh rằng những hành động này sai về mặt pháp lý. Đó là lý do chúng tôi từ ngày mai sẽ bắt đầu các thủ tục pháp lý" để kiện lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), Đại diện Thương mại Ukraine Taras Kachka nói trong cuộc phỏng vấn được Politico đăng ngày 18/9, đề cập đến ba nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) gồm Ba Lan, Hungary và Slovakia.
EU hồi tháng 5 áp lệnh cấm nông sản Ukraine xuất khẩu vào 5 nước láng giềng Ba Lan, Bulgaria, Romania, Hungary và Slovakia để bảo vệ nông dân địa phương. Theo lệnh cấm, 4 loại nông sản xuất khẩu Ukraine gồm lúa mì, ngô, hạt cải dầu và hạt hướng dương chỉ được phép đi qua lãnh thổ các nước láng giềng khi chúng được bán ở nơi khác.
Lệnh hạn chế của EU hết hạn hôm 15/9, nhưng Ba Lan, Slovakia và Hungary lập tức ra tuyên bố duy trì các lệnh cấm đơn phương, bất chấp quyết định của khối. Warsaw, Bratislava và Budapest khẳng định họ hành động vì lợi ích của nền kinh tế và bảo vệ nông dân khỏi tình trạng dư thừa sản phẩm.
Trong khi Slovakia chỉ gia hạn lệnh cấm trước đây của EU, Ba Lan áp lệnh cấm bổ sung đối với bột mì và thức ăn chăn nuôi của Ukraine. Ông Kachka cho biết Hungary thậm chí còn cấm thêm 25 sản phẩm Ukraine chưa được đề cập trước đó, trong đó có thịt.
Đại diện Thương mại Ukraine Taras Kachka tại Kiev năm 2021. Ảnh: Zuma
Ủy ban châu Âu kêu gọi Ba Lan, Hungary và Slovakia không cấm nông sản Ukraine. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cảnh báo sẽ "phản ứng một cách văn minh" nếu các nước EU áp lệnh cấm nông sản Ukraine đơn phương, đi ngược quyết định được đưa ra ở Brussels.
Theo Kachka, lệnh cấm bổ sung của Hungary chủ yếu mang tính biểu tượng do Ukraine không xuất khẩu nhiều thịt bò hoặc thịt lợn sang nước này, nhưng các biện pháp của Ba Lan sẽ ảnh hưởng đáng kể hàng xuất khẩu của Ukraine.
"Trong mắt chúng tôi, những biện pháp này của Hungary và Ba Lan hoàn toàn thể hiện sự ngờ vực đối với Ủy ban châu Âu", Đại diện Thương mại Ukraine cho hay, thêm rằng Ukraine có thể thể áp đặt biện pháp tương ứng với Ba Lan nếu Warsaw không dỡ bỏ lệnh cấm bổ sung. "Chúng tôi sẽ buộc phải trả đũa và sẽ cấm nhập khẩu trái cây, rau quả từ Ba Lan".
Kiev muốn kiện ba nước EU lên WTO để "cả thế giới xem cách các quốc gia thành viên EU cư xử với đối tác thương mại và liên minh của họ", ông Kachka nhấn mạnh.
Trước khi nổ ra chiến sự hồi tháng 2/2022, Ukraine là một trong những nhà xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, sau khi tuyến vận chuyển qua Biển Đen bị hạn chế, Ukraine chủ yếu dựa vào xuất khẩu ngũ cốc qua các nước láng giềng. Làn sóng ngũ cốc Ukraine giá rẻ tràn vào các nước EU đã khiến thị trường nội địa của những quốc gia này lao đao.
Huyền Lê (Theo Reuters, Politico)