Igor Zhovkva, cố vấn của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, hôm 25/6 nói rằng Ukraine đã chấp nhận việc trở thành thành viên NATO sẽ không được bàn đến và sẽ không thực hiện thêm bất kỳ bước nào để gia nhập liên minh quân sự lớn nhất thế giới do Mỹ dẫn đầu. Tuy nhiên, Kiev muốn có tiếng nói trong các chính sách của NATO.
"Chính phủ Ukraine muốn liên minh thừa nhận Ukraine là nền tảng của an ninh châu Âu và tái khẳng định quan hệ đối tác với Kiev, được thiết lập năm 1997", ông Zhovkva cho hay.
Quan chức này nhấn mạnh Ukraine sẽ không theo đuổi các bước để trở thành thành viên NATO.
"Các thành viên NATO đã từ chối nguyện vọng của chúng tôi. Chúng tôi sẽ không làm thêm bất cứ điều gì trong vấn đề này", ông nói.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tham dự cuộc họp báo ở Kiev hôm 31/5. Ảnh: Reuters.
Các lãnh đạo NATO sẽ gặp nhau tại thủ đô Madrid của Tây Ban Nha tuần tới. Trong hai ngày họp và tham vấn, liên minh sẽ công bố Khái niệm Chiến lược, tài liệu phác thảo sứ mệnh và lập trường của liên minh đối với các nước không phải thành viên, bao gồm cả Trung Quốc và Nga.
Việc Ukraine theo đuổi tư cách thành viên NATO là một trong những lý do dẫn đến cuộc xung đột với nước láng giềng Nga hiện nay. Ukraine đã đưa mục tiêu này vào hiến pháp năm 2019, bất chấp những cảnh báo của Nga rằng khả năng NATO triển khai lực lượng và vũ khí ở biên giới sẽ tạo thành mối đe dọa an ninh không thể chấp nhận được.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nhấn mạnh tư cách thành viên của liên minh vẫn để ngỏ cho các quốc gia quan tâm, nhưng không cam kết hay loại trừ khả năng kết nạp Ukraine trong thời gian tới. Theo Tuyên bố Bucharest năm 2008, lập trường chính thức của NATO là Gruzia và Ukraine "sẽ trở thành thành viên NATO" vào một ngày không xác định trong tương lai.
Khái niệm Chiến lược của NATO đã không được cập nhật kể từ năm 2010. Phiên bản hiện nay nói rằng liên minh tìm kiếm "quan hệ đối tác chiến lược thực sự" với Nga.
Theo ông Zhovkva, Ukraine muốn NATO loại bỏ bất kỳ đề cập nào về Nga trong vai trò "đối tác" khỏi bản cập nhật sắp tới.
"Chúng tôi kỳ vọng khái niệm chiến lược của NATO sẽ có những cảnh báo nghiêm khắc và cứng rắn hơn đối với Nga", ông nói, đồng thời kêu gọi liên minh "đừng ngại" chèn văn bản chống Nga và ông muốn xung đột Ukraine được mô tả trong tài liệu chiến lược, lập luận rằng "chỉ gạch bỏ từ 'đối tác' là chưa đủ".
Tổng thống Zelensky hồi tháng 3 thừa nhận Ukraine cần chấp nhận thực tế sẽ không được kết nạp vào NATO, bất chấp những tuyên bố chào đón của liên minh.
NATO không cử lực lượng tới tham chiến tại Ukraine, dù Kiev từng nhiều lần đề xuất liên minh "hành động giống như khi một nước thành viên bị Nga tấn công". Các lãnh đạo NATO đã bác bỏ phương án này, nhấn mạnh Điều 5 chỉ bảo đảm khả năng phòng thủ tập thể giữa các nước thành viên trong khối.
7 thập kỷ NATO đông tiến ở châu Âu. Đồ họa: Statista.
Huyền Lê (Theo RT, Financial Times)