Ngày 8/3, TAND TP HCM xét hỏi bị cáo Chu Lập Cơ, 68 tuổi, chồng bà Trương Mỹ Lan, nhằm làm rõ cáo buộc Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.
Ông Chu Lập Cơ trả lời xét hỏi, ngày 8/3. Video: Quốc Thắng
Tỷ phú Hong Kong Chu Lập Cơ là cổ đông chính (có 99,26% cổ phần), Chủ tịch HĐQT, giữ vai trò quyết định cao nhất tại Công ty cổ phần Times Square Việt Nam - một trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát. Ông này bị cáo buộc giúp vợ Trương Mỹ Lan "rút ruột" SCB, gây thiệt hại hơn 9.116 tỷ đồng.
Nghiêng đầu tập trung nghe phiên dịch câu hỏi đầu tiên của chủ tọa, ông Cơ trông khá căng thẳng. Trả lời bằng tiếng Anh, giọng chậm, rõ, bị cáo nói cáo trạng đã nêu đúng các hành vi mình thực hiện, song còn một số điều còn chưa rõ ràng.
"Quả thật là tôi có ký một số văn bản (tiếng Việt) nhưng thực sự không hiểu những vấn đề nêu trong đó. Tôi chỉ biết rằng, việc tôi ký những văn bản này dùng để thế chấp và giúp SCB vượt qua khó khăn", ông Cơ nói.
Ông Chu Lập Cơ tại tòa ngày 8/3. Ảnh: Quỳnh Trần
Theo cáo trạng, năm 2012, để lập hồ sơ vay vốn tại SCB nhằm cơ cấu các khoản nợ xấu sau khi hợp nhất 3 ngân hàng thành SCB, bà Lan đã thống nhất với chồng và lãnh đạo SCB về việc sử dụng tài sản Dự án Times Square (Quyền sử dụng đất thuê và tài sản hình thành trong tương lai gắn liền với đất thuê là Cao ốc phức hợp Văn phòng - Khách sạn - Căn hộ cao cấp - Trung tâm Thương Mại Times Square để đảm bảo cho các khoản vay. Ông Cơ sau đó ký Biên bản họp Đại hội đồng cổ đông để thế chấp tài sản bảo lãnh nợ vay cho 73 khoản vay của 67 khách hàng, tổng số tiền giải ngân là gần 30.000 tỷ đồng, của các cá nhân, tổ chức do bà Lan chỉ định.
Đến năm 2017, do phương án vay vốn là lập "khống", khoản vay chỉ dùng trả nợ xấu, không có nguồn để thu hồi gốc, lãi nên các khoản nợ đến hạn nhưng không thể trả được. Bà Lan lại thuyết phục chồng ký biên bản họp HĐQT Công ty cổ phần Times Square, sử dụng tài sản để thế chấp đảm bảo nghĩa vụ thanh toán nợ vay cho 54 khách hàng, nhằm gia hạn nợ.
Với các hành vi trên, cơ quan điều tra xác định, ông Chu Lập Cơ đã giúp sức cho vợ rút tiền, gây thiệt hại cho SCB hơn 9.116 tỷ đồng.
Ông Chu Lập Cơ nhận sai, nói ở Việt Nam hay Hong Kong đều tuân theo pháp luật. Video: Quốc Thắng
Trả lời tòa về việc các văn bản thế chấp tài sản đảm bảo cho nhiều cá nhân, doanh nhân Hong Kong nói "không biết một ai, không biết họ vay số tiền bao nhiêu, để làm gì". "Tôi chỉ được xem các văn bản bằng tiếng Anh, không ai trao đổi với tôi văn bản bằng tiếng Việt", ông Cơ nói.
Bị cáo cho rằng, hai lần ký văn bản cách nhau 5 năm (2012 và 2017) đều không thấy sự khác biệt, bởi mục đích cuối cùng của ông là "nhằm cấu trúc lại SCB". "Lúc đó tôi không ý thức được hành vi của mình là gì, nhưng sau này khi làm việc với cơ quan điều tra mới hiểu. Đến nay tôi đã ý thức được hành vi của mình là vi phạm", ông Cơ thừa nhận, đồng thời có nguyện vọng được khắc phục hậu quả.
Bà Trương Mỹ Lan tại tòa hôm nay. Ảnh: Quỳnh Trần
Bà Trương Mỹ Lan bị cáo buộc sử dụng SCB để huy động vốn, sau đó chỉ đạo người tại ngân hàng và Vạn Thịnh Phát lập hồ sơ hợp thức hóa như một khoản vay để rút tiền. VKS xác định số tiền bà Lan chiếm đoạt của SCB đặc biệt lớn, lên đến 304.096 tỷ đồng. Đây là tiền người dân, khách hàng gửi. Hiện, ngân hàng không thể chi trả và còn phát sinh lãi hơn 129.372 tỷ đồng. Như vậy, bà Lan đã gây thiệt hại tổng cộng hơn 498.000 tỷ đồng.
Bà Lan bị truy tố về 3 tội Đưa hối lộ, Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng và Tham ô tài sản. Trong 84 bị cáo còn lại có 45 cựu lãnh đạo, cán bộ SCB; 15 cựu cán bộ Ngân hàng Nhà nước; 3 cựu cán bộ Thanh tra Chính phủ; một cựu cán bộ Kiểm toán Nhà nước bị VKSND Tối cao truy tố về các tội: Tham ô tài sản, Nhận hối lộ, Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng và Vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng. Riêng bị cáo Nguyễn Cao Trí (Chủ tịch HĐQT Công ty Văn Lang và Công ty Capella) bị xét xử tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
Tại phiên xét xử chiều hôm qua, bà Trương Mỹ Lan và chồng Chu Lập Cơ đã nhờ luật sư viết đơn kiến nghị gửi HĐXX, trình bày hiện tại còn nhiều cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước nợ tiền. Các bị cáo có nguyện vọng để con gái Chu Duyệt Phấn đại diện gia đình đi thu hồi số tiền này để dùng khắc phục hậu quả của vụ án.
Bị cáo và luật sư đề nghị HĐXX cho chuyển đơn đến con gái của bị cáo để có cơ sở thông báo ý kiến của vợ chồng bà Lan cho những người có liên quan để thu hồi tiền.
Thay mặt HĐXX, chủ tọa thông báo đây là phiên tòa công khai, nên công bố đầy đủ nội dung đơn đề nghị của vợ chồng bà Lan cho mọi người và các phương tiện thông tin đại chúng được biết về ý kiến, nguyện vọng của họ, và đề nghị gia đình bị cáo, những người có liên quan thực hiện.
Chủ tọa cũng thông báo Chu Duyệt Phấn đã được HĐXX triệu tập nhưng có đơn xin vắng mặt.
Phiên tòa dự kiến kéo dài đến cuối tháng 4.
Quốc Thắng - Hải Duyên