Trong hình ảnh phát trên truyền hình quốc gia Iran ngày 14/10, tướng Esmail Qaani, chỉ huy lực lượng đặc nhiệm Quds thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), mặc áo màu đen và ngồi giữa các quan chức tại tang lễ tướng Abbas Nilforoushan, người thiệt mạng ở Lebanon cuối tháng 9.
Đám tang được tổ chức tại thành phố Karbala ở Iraq, nơi được coi là thánh địa với người Hồi giáo Shia. Đây là lần đầu tiên tướng Qaani xuất hiện kể từ khi có thông tin ông mất liên lạc với Tehran sau loạt tập kích của quân đội Israel nhằm vào thủ đô Beirut của Lebanon hồi đầu tháng.
Tướng Qaani đến Lebanon sau khi thủ lĩnh tối cao Hezbollah Hassan Nasrallah bị Israel hạ sát ngày 27/9, dường như nhằm hỗ trợ nhóm vũ trang này xây dựng lại bộ máy lãnh đạo.
Reuters ngày 6/10 dẫn lời hai quan chức an ninh cấp cao Iran cho hay cả Tehran và Hezbollah đều không thể liên lạc với Esmail Qaani trong vài ngày. Các quan chức giấu tên nói rằng ông Qaani có mặt ở Dahiyeh, thành trì của Hezbollah ở ngoại ô phía nam Beirut, khi xảy ra cuộc tập kích nhắm đến Hashem Safieddine, giáo sĩ nhiều khả năng kế nhiệm Nasrallah.
Một nguồn tin cho hay tướng Qaani không gặp ông Safieddine vào thời điểm đó. Tướng Iraj Masjedi, phó chỉ huy đặc nhiệm Quds, ngày 7/10 khẳng định cấp trên "vẫn khỏe mạnh và làm việc bình thường" và cho rằng truyền thông Israel đang "cố tình lan truyền tin đồn".
Hãng tin Iran Tasnim ngày 9/10 cho biết tướng Qaani sẽ sớm được trao Huân chương Fath, một trong những phần thưởng cao quý nhất của lực lượng vũ trang Iran, được lãnh tụ tối cao Iran tặng thưởng cho các quân nhân "giành được chiến thắng nổi bật".
Ông Qaani được bổ nhiệm làm chỉ huy đặc nhiệm Quds sau khi Mỹ hạ sát người tiền nhiệm của ông là Qassem Soleimani ở thủ đô Baghdad của Iraq năm 2020.
Quds là lực lượng đặc nhiệm thuộc biên chế IRGC và phụ trách toàn bộ hoạt động tác chiến của Tehran ở nước ngoài, từng được mệnh danh là "cánh tay nối dài giúp Iran tăng cường ảnh hưởng ở Trung Đông".
Đặc nhiệm Quds được triển khai lần đầu trong chiến tranh Iran - Iraq (1980-1988) và bắt đầu tài trợ cho hàng loạt nhóm vũ trang trong khu vực. Dưới sự chỉ đạo từ Tehran, đặc nhiệm Quds đã thiết lập, phát triển quan hệ, huấn luyện và cố vấn cho các nhóm dân quân ở Afghanistan, Iraq, Lebanon, Syria và Palestine.
Một số đơn vị Quds chuyên phát triển cơ sở tình báo địa phương, tương tự Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), trong khi số khác đóng vai trò giống đặc nhiệm Mũ nồi Xanh của Mỹ với nhiệm vụ huấn luyện các lực lượng vũ trang nước ngoài.
Huyền Lê (Theo Tasnim, AFP, Reuters)