Tony Fabrizio, nhà thăm dò ý kiến chiến dịch của cựu tổng thống Donald Trump, gọi thời điểm hiện tại là "tuần trăng mật" của Phó tổng thống Kamala Harris, khi sự chú ý của truyền thông và năng lực tích cực đang mang lại động lực lớn cho đảng Dân chủ trong cuộc đua bầu cử.
Hiện tại, chiến dịch của bà Harris và đảng Dân chủ có thể đang vui mừng trước những khởi đầu tích cực và tràn đầy hy vọng về cuộc bầu cử tháng 11. Bà Harris 59 tuổi, trẻ hơn rất nhiều so với ông Trump, tràn đầy năng lượng và nhiệt huyết. Bà cũng từng là công tố viên, tổng chưởng lý bang, đối lập với hình ảnh ông Trump đang vướng vào nhiều rắc rối pháp lý.
Song giới quan sát cho rằng sau những bất ngờ ban đầu về quyết định dừng tranh cử của Tổng thống Joe Biden để nhường lại cơ hội cho bà Harris, đảng Cộng hòa đang nỗ lực tìm điểm yếu của ứng viên thay thế này nhằm tập trung công kích.
Một trong những hướng khai thác chủ yếu của ông Trump và phe Cộng hòa là chiến dịch tranh cử tổng thống không thành công của bà Harris năm 2019. Bà Harris khi đó tuyên bố tranh cử trong vòng sơ bộ của đảng Dân chủ, nhưng nhanh chóng thất bại trước ông Biden.
Chiến dịch của Harris thời điểm đó được cho là truyền đi thông điệp thiếu rõ ràng, bất hòa nội bộ và bản thân bà cũng mắc một số sai sót khi trả lời phỏng vấn. Bà Harris lúc ấy cũng đột ngột chuyển hướng sang cánh tả, nhằm lấy lòng cử tri đảng Dân chủ trong vòng sơ bộ.
"Đội ngũ chiến dịch đó chịu rất nhiều áp lực. Khi bạn cạnh tranh trong cuộc bầu cử sơ bộ, các ưu tiên chính trị rất khác so với cuộc đua nước rút trong vòng bầu cử tổng thống", Matt Bennett, phó chủ tịch phụ trách đối ngoại nhóm nghiên cứu trung dung Third Way của đảng Dân chủ, nói.
Trong các cuộc tranh luận và phỏng vấn năm 2019, bà Harris đã ủng hộ loại bỏ bảo hiểm y tế tư nhân để chuyển sang hệ thống do chính phủ quản lý. Bà ca ngợi cải cách cảnh sát, gồm cả chuyển hướng ngân sách cho lực lượng hành pháp sang các ưu tiên khác.
Bà Harris ủng hộ phi hình sự hóa hành vi vượt biên trái phép vào Mỹ và giải thể Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE). Bà cũng ủng hộ luật môi trường Green New Deal và lệnh cấm khai thác khí đá phiến và khoan dầu ngoài khơi.
4 năm sau, những lập trường này có thể trở thành điểm yếu của bà trước đảng Cộng hòa, theo giới quan sát.
Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris phát biểu tại thành phố Selma, bang Alabama ngày 3/3. Ảnh: AFP
David McCormick, ứng viên đảng Cộng hòa chạy đua vào Thượng viện ở Pennsylvania, đã nhanh chóng sản xuất một quảng cáo truyền hình nhắm vào các quan điểm của bà Harris năm 2019.
Ông Trump cùng đội ngũ chiến dịch cũng đăng video với tựa đề "Gặp gỡ Kamala Harris cực đoan của San Francisco", đề cập tới nhiều chính sách mà bà ủng hộ lúc đó.
Nhà bình luận bảo thủ Matt Walsh gọi đây là "kế hoạch sơ bộ" về cách phe Cộng hòa tăng cường mũi dùi công kích Phó tổng thống Mỹ.
"Bà ấy có thể tranh luận rằng các lãnh đạo giỏi thường xuyên xoay chuyển lập trường về chính sách, nhưng không thay đổi nguyên tắc. Không nguyên tắc nào của bà ấy thay đổi", Bennett, chiến lược gia đảng Dân chủ, nói.
Nếu lập luận này không thể thuyết phục dư luận, bà Harris có thể đánh mất ủng hộ từ những cử tri độc lập chưa quyết định lựa chọn ứng viên nào. Nhóm này được đánh giá là những người có thể định đoạt kết quả bầu cử tại các bang chiến trường quan trọng.
Kết quả thăm dò cho thấy chiến dịch của ông Biden đã đối mặt nhiều vấn đề trong vài tháng qua. Các chính sách nhập cư của ông không được ủng hộ. Mặc dù lạm phát giảm và nền kinh tế đang tăng trưởng, nhiều cử tri vẫn đổ lỗi cho chính quyền của ông vì chi phí sinh hoạt tăng cao. Sự ủng hộ kiên định của ông với Israel trong xung đột ở Gaza cũng làm suy giảm ủng hộ của cử tri trẻ.
Bà Harris, trong vai trò Phó tổng thống, cũng sẽ bị ràng buộc phần nào với những chính sách dù tốt hay xấu của chính quyền Biden, theo các nhà phân tích.
Đảng Cộng hòa đang cố gắng gắn vấn đề nhập cư vào bà Harris, trích dẫn những tuyên bố trước đây của bà trong lĩnh vực này, đặc biệt là phát biểu trong một cuộc phỏng vấn năm 2022 rằng "biên giới Mỹ đã được bảo vệ".
"Kamala Harris hiện chỉ được biết đến là phó tổng thống bất tài không được ủng hộ, người đã đâm sâu lưng sếp của mình để giành đề cử. Nhưng cử tri biết mọi chuyện sẽ tệ hơn", Taylor Budowich, người điều hành ủy ban chính trị liên kết với chiến dịch của ông Trump, nói trong tuyên bố về 32 triệu USD đầu tư cho quảng cáo truyền hình nhắm vào Phó tổng thống Mỹ.
Theo chiến lược gia Bennett, bà Harris sẽ không thể hoàn toàn tách biệt khỏi chính sách của ông Biden, song có thể khiến chúng được nhìn nhận tích cực hơn.
"Những gì bà ấy có thể làm là biến chúng thành tương lai theo những cách lãnh đạo 81 tuổi trước đó chưa thể làm. Bà ấy cũng có thể lập luận rằng ông Trump chỉ tập trung về quá khứ", Bennett nói.
Trong cuộc vận động tranh cử đầu tiên, bà Harris đã tiết lộ hướng công kích nhắm vào cựu tổng thống Trump. Bà cho biết mình từng là công tố viên và tổng chưởng lý California, nên đã đối đầu "với đủ loại tội phạm".
"Do đó, hãy tin tôi khi tôi nói rằng tôi biết Donald Trump là người thế nào", bà nói.
Craig Varoga, cố vấn chiến dịch đảng Dân chủ kiêm trợ giảng tại Đại học Mỹ, mô tả nền tảng về thực thi pháp luật của Phó tổng thống là "siêu năng lực" của bà, điều mà Harris chưa thể sử dụng hiệu quả trong chiến dịch năm 2019.
Song chiến dịch của ông Trump cũng đã tiết lộ cách họ phản ứng. Chris LaCivita, giám đốc chiến dịch của Trump, được coi là người rất giỏi trong cách biến thế mạnh của đối thủ thành vũ khí để phản đòn lại chính người đó.
Các cố vấn của ông Trump dường như đang chuẩn bị cho các cuộc tấn công vào những gì bà Harris đã làm trong thời gian đảm nhận cương vị công tố viên.
Cựu tổng thống Donald Trump (giữa) cùng nhóm trợ lý nòng cốt tại Des Moines, bang Iowa, ngày 15/1. Ảnh: Reuters
Một mặt, họ chỉ trích bà quá cứng rắn trong các quyết định truy tố, đặc biệt đối với những người đàn ông da màu mắc tội liên quan tới ma túy, nhằm làm suy yếu nền tảng ủng hộ của bà trong nhóm cử tri da màu. Mặt khác, họ viện dẫn những trường hợp bà Harris quyết định không truy tố, hoặc những người được bà phê duyệt ân xá nhưng lại tái phạm.
Nhà thăm dò Fabrizio của đảng Cộng hòa nói rằng bà Harris "không thể thay đổi con người của mình hoặc những gì bà đã làm". Ông khẳng định cử tri sẽ sớm coi bà "cơ phó" của Tổng thống Biden và sẽ tìm hiểu về "hồ sơ nguy hiểm" của bà trong thời gian làm công tố viên.
Các quảng cáo chiến dịch, tuyên bố công khai và cuộc tấn công trực tiếp của ông Trump sẽ là mũi nhọn của "ngọn giáo đảng Cộng hòa", theo giới phân tích.
Trong khi đó, bà Harris cùng chiến dịch sẽ nỗ lực cho cử tri thấy bà là ai và đại diện cho điều gì. Theo ông Varoga, cách đặc biệt hiệu quả để thực hiện điều này là lựa chọn phó tướng đồng hành phù hợp.
"Đây là quyết định thực sự đầu tiên mà một ứng viên tổng thống thể hiện trước công chúng. Điều đó sẽ giúp mọi người hiểu tương lai chính sách mà bà ấy theo đuổi", ông nói.
Nếu bà Harris lựa chọn một đối tác ôn hòa, điều đó có thể khiến cử tri tin rằng bà theo đuổi lập trường trung dung, nhằm xóa bỏ hình ảnh "cực tả" mà phe Cộng hòa đang tìm cách gán ghép cho bà.
Trong những tuần tới, cuộc chiến định hình bà Harris, thông qua lời nói và hành động trong các chiến dịch trước đây, sẽ góp phần quyết định cách đánh giá của công chúng với bà khi họ đi bỏ phiếu vào tháng 11.
"Nó sẽ xác định liệu tuần trăng mật của đảng Dân chủ có kết thúc trong đau đớn hay sẽ tiếp tục kéo dài trong 4 năm tới", Anthony Zurcher, nhà phân tích của BBC, nhận định.
Thùy Lâm (Theo BBC, Reuters, AFP)