Trump đình chiến với Fox News

Vài năm trước, điều này hoàn toàn không có gì bất ngờ hay đáng chú ý với cựu ngôi sao truyền hình thực tế và người rất quan tâm tới truyền thông như Donald Trump.

Khi còn là tổng thống, ông Trump đã biến Fox News thành một phần mở rộng của Nhà Trắng. Ông đã yêu cầu lắp đặt chiếc TV màn hình phẳng lớn ở nhà ăn cạnh Phòng Bầu dục để có thể liên tục xem chương trình của Fox News. Những cuộc phỏng vấn trực tiếp hay qua điện thoại trên kênh là một phần công việc hàng ngày của ông.

Nhưng lần này thì khác. Đã gần hai năm kể từ lần cuối ông Trump xuất hiện trên sóng của Fox News. Bất đồng giữa hai bên nảy sinh và leo thang sau cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, khi hãng truyền thông cánh hữu do tỷ phú Rupert Murdoch sở hữu gọi ông Trump là "kẻ thua cuộc", còn cựu tổng thống chế giễu Fox News vì "luôn tìm cách moi móc mặt tiêu cực" của Trump và phong trào MAGA (Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại).

Việc hai bên từ mặt nhau từng làm rung chuyển giới truyền thông bảo thủ ở Mỹ, khiến nhiều người tin rằng Trump sẽ không bao giờ xuất hiện trở lại trong bất kỳ chương trình nào của Fox News.

Nhưng tối 10/1, cựu tổng thống góp mặt trong sự kiện truyền hình trực tiếp của Fox News tại trung tâm hội nghị ở Des Moines, bang Iowa, do Bret Baier và Martha MacCallum dẫn chương trình.

Trong chương trình, khi cử tri hỏi Trump về nỗ lực tái tranh cử, ông đã không thể cưỡng lại việc mỉa mai Fox News. "Tôi rất vui khi bạn bắt đầu bằng cách nói rằng bạn ủng hộ tôi. Tôi nghĩ Fox có lẽ đã viết câu hỏi đó", ông nói. Song vài ngày sau, ông đã khoe về chương trình, nói rằng "họ đã làm rất tốt" và gửi lời cảm ơn Fox News.

Kể từ đó, quan hệ giữa Trump và Fox News, hai thế lực bảo thủ được xem là mạnh nhất ở Mỹ, dường như đã tan băng.

Cựu tổng thống đã tăng cường hiện diện trên Fox News. Ngày càng nhiều đồng minh và thành viên chiến dịch tranh cử của ông xuất hiện trong chương trình hàng đầu của hãng.

Giới quan sát cho rằng Fox News đã quyết định đình chiến với Trump và cung cấp cho khán giả những gì họ muốn, đó là sự xuất hiện nhiều hơn của cựu tổng thống trên sóng của họ.

Hãng từng tìm cách đề cao hình ảnh các đối thủ của ông Trump trong vòng sơ bộ, như Thống đốc Ron DeSantis, nhưng dường như nhận ra rằng họ cuối cùng vẫn phải quay lại với cựu tổng thống để giữ vị thế hãng truyền thông bảo thủ hàng đầu tại Mỹ.

Tuy nhiên, Fox News cũng biết rõ những nguy cơ nếu quá gắn bó với ông Trump. Họ năm ngoái đã phải trả gần 800 triệu USD để giải quyết vụ kiện của công ty công nghệ bầu cử Dominion, cáo buộc Fox News phát sóng những tuyên bố sai lệch về gian lận bầu cử năm 2020. Một vụ kiện khác do công ty công nghệ bầu cử Smartmatic đệ trình đang được thụ lý, trong đó đòi Fox News phải bồi thường 2,7 tỷ USD.

"Fox News bị mắc kẹt giữa việc không thích Trump và cần Trump. Họ chắc chắn sẽ tiếp cận và đón nhận cựu tổng thống như trước đây, nhưng họ cũng không muốn đăng tải những thông tin sai sự thật", Jon Miller, từng là cộng sự hàng đầu của Murdoch và hiện là giám đốc điều hành Integrated Media, nói.

Những người thân cận với Murdoch cho biết quyết định đình chiến với Trump là điều không thể tránh khỏi sau khi cựu tổng thống nắm chắc tấm vé ứng viên đảng Cộng hòa cho cuộc bầu cử tháng 11. Ông Trump cũng đang dẫn trước ứng viên đảng Dân chủ, Tổng thống Joe Biden trong nhiều cuộc khảo sát dư luận.

"Sẽ là thảm họa với Murdoch nếu ông Trump tái đắc cử và Fox News không đứng về phe nào. Đây là thời điểm quan trọng với Fox", một người thân thiết với gia đình Murdoch nói.

Rupert Murdoch đã gây dựng quan hệ với mọi tổng thống Mỹ từ thời John F. Kennedy, song chưa bao giờ được biết đến là người hâm mộ Trump. Khi ông Trump nói với Murdoch về kế hoạch tranh cử tổng thống vào năm 2015, tỷ phú này được cho là đã không quan tâm tới những lời của Trump.

Tuy nhiên, chính quyền Trump đã mang lại cho Murdoch tầm ảnh hưởng lớn vượt xa mong muốn của ông. Năm 2016, khi Trump được bầu làm tổng thống, Fox News trở thành kênh truyền hình cáp được xem nhiều nhất ở Mỹ.

Kênh truyền hình này đã tạo dựng mối quan hệ cùng có lợi với chính quyền Trump. Trump khi đó thậm chí đã tham vấn ý kiến của những người dẫn chương trình nổi tiếng của Fox News như Sean Hannity và Lou Dobbs về chính sách của mình.

Hơn 10 cựu giám đốc và người dẫn chương trình của Fox News đã tham gia chính quyền Trump và chiến dịch tranh cử của ông. Một trong số này là Kimberly Guilfoyle, từng là người dẫn chương trình của Fox và sau đính hôn cùng con trai Donald Trump Jr. của cựu tổng thống. Guilfoyle đã đóng vai trò quan trọng trong chiến dịch tranh cử năm 2020 của Trump.

Chính cuộc bầu cử năm 2020 đã trở thành bước ngoặt trong quan hệ giữa Trump và Fox. Vào đêm bầu cử 3/11/2020, Fox News đã "xướng tên" ông Joe Biden chiến thắng tại bang chiến trường Arizona với 73% số phiếu được kiểm. 9 ngày sau, các hãng tin lớn khác của Mỹ mới công bố dự đoán tương tự, khi 98% số phiếu được kiểm.

Trump lập tức thể hiện nỗi tức giận với Fox News, cho rằng hãng này đã quá hấp tấp. "Tại sao Rupert lại thường xuyên đâm sau lưng tôi như vậy?", ông hỏi bạn bè.

Sau cuộc bạo loạn ở Đồi Capitol ngày 6/1/2021, Murdoch nói rằng ông muốn "biến Trump thành người vô hình" và tỷ phú truyền thông đã thực hiện điều đó.

Năm 2022, tờ New York Post của Murdoch vẽ hình Trump ngã nhào từ bức tường gạch trên trang nhất với tiêu đề "Trumpty Dumpty", mô tả ông như kẻ thua cuộc. Vài ngày sau, khi ông Trump thông báo tranh cử lần thứ ba, tờ này đăng tin ở trang 26 với tiêu đề "Người đàn ông Florida ra thông báo tranh cử".

Tuy nhiên, khi ông Trump chứng minh vị thế trong các cuộc thăm dò dư luận và đánh bại DeSantis trong vòng bầu cử sơ bộ, Murdoch lại muốn thân thiết với ông Trump một lần nữa.

Trong những ngày cuối chiến dịch tranh cử, DeSantis chỉ trích các hãng truyền thông bảo thủ, trong đó có Fox News, vì đã ủng hộ Trump. "Họ không chỉ trích ông ấy vì họ lo ngại mất người xem", DeSantis nói tại bang Iowa. Vài ngày sau, khi Thống đốc Florida thua Trump với cách biệt lớn trong cuộc họp kín ở bang Iowa, đám đông người ủng hộ DeSantis đã hét lên "Fox News chết tiệt".

Dù vậy, quan hệ cá nhân giữa Trump và Murdoch vẫn rất căng thẳng, theo Chris Ruddy, giám đốc điều hành kênh truyền hình cánh hữu Newsmax và bạn lâu năm của Trump.

"Họ sẽ chỉ thỏa hiệp với nhau. Trump chỉ coi họ như hãng truyền thông bình thường và ông ấy muốn kiểm soát tất cả nền tảng", Ruddy nói.

Một số khán giả bảo thủ vẫn hoài nghi về Fox News, trong khi một số người ủng hộ trung thành nhất của cựu tổng thống xem hãng truyền thông này là "kẻ phản bội" người hùng của họ.

Tại một điểm bỏ phiếu ở Windham, New Hampshire hồi tháng 1, một số cử tri ủng hộ Trump nói họ đã ngừng xem Fox News vài năm gần đây. Gabe Toubia, 61 tuổi, nói rằng ông từ bỏ Fox News sau cuộc bầu cử năm 2020 vì nhận thấy họ đã thay đổi.

Murdoch dường như đã tính toán sai không chỉ về sức mạnh của Trump, mà còn về ảnh hưởng của Fox News với người xem, theo giới quan sát. Họ cho rằng giá trị mối quan hệ với Trump không nên bị đánh giá thấp.

Phân tích của công ty MediaQuant ở Mỹ chỉ ra trong cuộc bầu cử năm 2016, tin tức về Trump giúp mang về gần 5 tỷ USD cho các hãng truyền thông, gấp đôi so với bà Hillary Clinton.

Điều này cho phép ông Trump tiêu ít tiền hơn cho quảng cáo so với các đối thủ chính trị. Nhóm tranh cử và các ủy ban hành động chính trị ủng hộ Trump đã chi gần 64 triệu USD cho quảng cáo trong chiến dịch lần này, ít hơn ba lần so với nhóm của ông Biden, theo AdImpact.

Ông Trump cũng đang dựa vào sức mạnh của truyền thông để theo đuổi tham vọng trở lại Nhà Trắng. Bryan Lanza, chiến lược gia kỳ cựu của đảng Cộng hòa, thừa nhận hiện nay có nhiều nền tảng truyền thông bảo thủ hơn so với năm 2016 và 2020, nhưng Fox News vẫn "quan trọng" trong việc tiếp cận cử tri Cộng hòa độc lập.

Trong cuộc bầu cử năm nay, trách nhiệm quản lý mối quan hệ giữa Fox News và Trump không thuộc về Rupert Murdoch, mà là con trai kiêm người thừa kế Lachlan. Người đàn ông 52 tuổi này đã nắm quyền kiểm soát các tài sản truyền thông của công ty từ tháng 9/2023.

Khác với bố, Lachlan tỏ ra ít quan tâm tới chính trường. Ông tập trung nhiều hơn đến tỷ lệ người xem, xếp hạng và xu hướng quảng cáo. Fox News cho biết lượng người xem của họ vượt trội so với các đối thủ như CNN và MSNBC, đạt trung bình khoảng 8 triệu khán giả độc lập đăng ký mỗi tuần.

Cách Fox News điều chỉnh quan hệ với ông Trump trong kỳ bầu cử năm nay sẽ là phép thử lớn đầu tiên đối với Lachlan, một giám đốc truyền thông thân thiết với gia đình Murdoch nói.

"Đây là cuộc bầu cử đầu tiên mà Rupert không phụ trách. Và sự tài giỏi của Rupert là ông luôn chọn đúng và ủng hộ những người chiến thắng", người này nói.

Mối quan hệ mới hàn gắn giữa Trump và Fox đang được duy trì. Tại một đêm bầu cử sơ bộ tháng trước, 4 màn hình lớn đã được thiết lập trong phòng khiêu vũ của cựu tổng thống ở Mar-a-Lago để hiển thị kết quả bỏ phiếu và cho thấy ông Trump nắm chắc tấm vé đề cử của đảng. Tất cả bốn màn hình này đều chiếu kênh của Fox News.

Thanh Tâm (Theo FT, AFP, Reuters)