HLV Park Hang-seo chỉ thay một vị trí khi Thành Chung đá chính ngay từ đầu ở nơi thường được đảm nhiệm bởi Tiến Dũng. Nhưng Việt Nam đã tiếp cận trận đấu với ý đồ mạnh dạn hơn so với trận tiếp Nhật Bản bốn ngày trước. Vẫn với hệ thống chiến thuật 3-5-2, các cầu thủ chủ nhà chủ động đẩy cao hệ thống phòng ngự, và sẵn sàng tạo ra áp lực ngay khu vực một phần ba ở giữa sân.
Bên phía đối diện, Saudi Arabia cũng không có nhiều khác biệt trong cách triển khai bóng. Tiền vệ đội trưởng - số 7 - Al Faraj thường xuyên di chuyển tự do để nhận bóng, trong khi hai tiền vệ biên - gồm số 10 Al-Dawsari và số 19 Al-Harbi - hoạt động chủ yếu ở khu vực trung lộ, tạo không gian cho các hậu vệ biên lên tham gia tấn công. Nhóm ba cầu thủ này trở thành những cầu nối nhận bóng chính cho đội khách.
Định hướng ấy đã vấp phải những sức ép đáng kể từ phía chủ nhà. Việt Nam cố gắng ngăn chặn sớm những nguồn cung cấp bóng cho nhóm ba cầu thủ tấn công của đối phương. Hai tiền vệ trung tâm Quang Hải và Hoàng Đức chủ động đứng cao hơn khi phòng ngự, cho phép các tiền vệ biên là Văn Thanh và Hồng Duy có được sự chủ động để gây áp lực một cách đồng bộ.
Vị trí trung bình của Việt Nam khác biệt lớn so với trận đấu gặp Nhật Bản. Hệ thống phòng ngự được đẩy cao hơn, cự ly đội hình tốt hơn. Ảnh: AFC
Ở phía trên, hai tiền đạo của Việt Nam cố gắng đẩy đối thủ ra biên, cùng lúc nhóm 3-4 cầu thủ ở một hành lang cánh bắt đầu đẩy cao áp lực và gây ra những khó khăn cho đối thủ. Một trong những trận đấu hiếm hoi tại giai đoạn ba vòng loại World Cup 2022 khu vực châu Á, Việt Nam có được khả năng gây áp lực một cách đồng bộ ở phạm vi một phần ba giữa sân thường xuyên đến thế. Đó có thể xem là một điều chỉnh tích cực của HLV Park Hang-seo và các cộng sự, khi yêu cầu hệ thống phòng ngự của Việt Nam chơi cao hơn, cùng với việc tổ chức một hệ thống gây áp lực có tín hiệu, sự đồng bộ rõ ràng hơn các trận đấu trước đó.
Một hệ quả rõ ràng được nhận thấy khi Việt Nam phòng ngự một cách chủ động hơn là việc trong 45 phút đầu, các cầu thủ áo đỏ chỉ phải nhận bốn pha dứt điểm từ Saudi Arabia, đây là con số thấp nhất mà Quế Ngọc Hải và các đồng đội phải nhận trong sáu trận đấu gần nhất tại giai đoạn ba vòng loại World Cup 2022. Một thống kê khác cũng chỉ ra rằng, Việt Nam thu hồi bóng ở phạm vi một phần ba giữa sân và một phần ba cuối sân tới 44,4% trong trận đấu tại Mỹ Đình. Tỷ lệ ấy trước chính Saudi Arabia ở trận lượt đi chỉ là 19,3%. Đó là một sự thay đổi lớn trong lối chơi được HLV Park Hang-seo tạo ra.
Một khi Việt Nam phòng ngự, thu hồi bóng ở gần khung thành đối phương hơn, cơ hội cũng đến một cách rõ ràng hơn.
Một điểm đáng nói ở khả năng thu hồi bóng của các cầu thủ chủ nhà, là việc bộ ba tiền vệ trung tâm Tuấn Anh – Quang Hải – Hoàng Đức đã thực hiện tổng cộng 20 trên tổng số 47 tình huống thu hồi bóng của Việt Nam. Đoạt lại bóng ngay ở khu trung tuyến, đội quân của HLV Park có được thời cơ đưa bóng lên phần sân của đối thủ nhiều hơn.
Những cơ hội đã đến nhiều hơn với Quang Hải và các đồng đội, trong bối cảnh Việt Nam có thể thu hồi bóng ở các vị trí gần khung thành của đối thủ hơn. Đó là khu vực mà những Quang Hải hay Hoàng Đức đủ khả năng để thể hiện những phẩm chất xử lý bóng của bản thân để tìm được mối liên kết với hai tiền đạo, trong khi đối thủ không có đủ nhân sự để gây áp lực nhằm đoạt lại bóng.
Một nền tảng để Việt Nam dám nghĩ nhiều hơn đến việc tấn công đối thủ. Đi cùng với những thời cơ tốt hơn, các học trò của HLV Park vẫn cần phải chắt chiu từng tình huống xử lý, để đặt đối phương vào các trạng thái phòng ngự bối rối. Vẫn còn đó những tình huống ra quyết định có phần vội vàng và chưa chỉn chu nhất có thể, nhưng trận đấu tại Mỹ Đình hôm 16/11 là một ví dụ xác đáng nhất cho việc áp dụng một phong cách chơi bóng chủ động hơn. Khi Việt Nam đủ khả năng phòng ngự ở một phạm vi sân cao hơn, thì những cơ hội tấn công cũng từ đó rộng mở hơn.
Thậm chí, khi Saudi Arabia chấp nhận lùi sâu đội hình ở hiệp hai, Việt Nam đã có những lúc kiểm soát bóng với số lượng nhân sự tốt trên phần sân đối phương. Hai tiền vệ biên có không gian và thời gian để dâng cao tấn công nhiều hơn, và những tình huống dứt điểm trong vòng cấm địa cũng đến nhiều hơn. Trận đấu tại Mỹ Đình là lần đầu tiên tại giai đoạn ba vòng loại World Cup, Việt Nam có tỷ lệ dứt điểm trong cấm địa cao hơn 50%.
Việt Nam đủ khả năng kiểm soát bóng, nếu đẩy hai tiền vệ cánh chơi cao hơn.
Với các quyết định hợp lý hơn khi có bóng, Việt Nam hoàn toàn có thể mở ra các tình huống tấn công tốt.
Những dấu hiệu tích cực đã đến trong những thay đổi nhỏ về định hướng chơi bóng của HLV Park. Việt Nam sẵn sàng tạo ra sự chủ động, sẵn sàng chơi cao hơn, và từ đó, chúng ta cũng có những bài học để sẵn sàng hơn cho các tình huống phòng ngự ngay trên phần sân đối phương.
Nếu bàn duy nhất của trận đấu đến sau một khoảnh khắc đi bóng xuất thần của cá nhân tiền vệ tấn công số 19 Al-Muwallad, pha bóng minh chứng cho sự khác biệt về đẳng cấp giữa hai đội, thì về mặt tổng thể, Saudi Arabia không tạo ra quá nhiều thời cơ nguy hiểm từ các tình huống chủ động triển khai bóng.
Cần nhấn mạnh lại, Việt Nam đã phòng ngự và thực hiện các tình huống hỗ trợ phòng ngự ấn tượng ở trận này, với khối đội hình được duy trì tốt ở một phần ba giữa sân. Tuy nhiên, hai pha bóng nguy hiểm nhất của Saudi Arabia, bên cạnh bàn thắng của Al-Shehri, lại đến trong những pha bóng tấn công của đội khách, khi hàng thủ của Việt Nam đang chủ động dâng rất cao.
Công Phượng để mất bóng trên sân đối phương, ngay lập tức gây áp lực lên cầu thủ cầm bóng của Saudi Arabia.
Đó sẽ là một bài học cho ban huấn luyện Việt Nam, trong sự thích nghi với một khu vực phòng ngự có nhiều rủi ro hơn. Đội đã chơi thấp và tương đối bị động trong các trận đấu trước đó, và đổi lại là một bộ mặt không ấn tượng khi tấn công. Đẩy cao đội hình lên phía trước, cũng đồng nghĩa với những rủi ro có thể có ở sau lưng hàng hậu vệ. Có thêm sự đồng bộ trong việc gây áp lực từ tuyến trên, và kiểm soát trái bóng trong chân thật chắc chắn sẽ là những mục tiêu tiếp theo mà đội tuyển cần làm được, để duy trì hình ảnh bóng đá tích cực này.
Việt Nam, chắc chắn, không muốn trở thành một đối thủ dễ chơi với các đội bóng ở đẳng cấp châu lục. Quang Hải và các đồng đội hoàn toàn đủ khả năng để tạo nên một thứ bóng đá tiềm ẩn sự nguy hiểm cao hơn, và gây ra nhiều khó khăn hơn cho các đối thủ, ngay từ phạm vi giữa sân.
Thành Vũ
