Trong phán quyết đưa ra ngày 26/1, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) của Liên Hợp Quốc cho biết Israel "phải thực hiện ngay lập tức và hiệu quả các biện pháp để cho phép cung cấp nhanh chóng những dịch vụ cơ bản cùng viện trợ nhân đạo nhằm giải quyết những bất lợi mà người dân Palestine đang đối mặt".
ICJ cho cho biết cơ quan này chưa xem xét liệu Israel có thực sự phạm tội diệt chủng tại Dải Gaza hay không, quá trình này dự kiến mất vài năm.
Tuy nhiên, ICJ yêu cầu Israel "thực hiện mọi biện pháp trong khả năng của mình để ngăn ngừa" các hành vi có thể vi phạm Công ước về Ngăn ngừa và Trừng phạt tội diệt chủng của LHQ năm 1948.
Xe tăng, binh sĩ Israel tham chiến tại Dải Gaza ngày 21/1. Ảnh: IDF
Phán quyết của ICJ cho biết Israel nên "ngăn chặn và trừng phạt" bất cứ hành vi kích động diệt chủng nào, đồng thời phải phải báo cáo về những gì đã làm trong một tháng. Cơ quan này không yêu cầu Israel dừng chiến dịch quân sự tại Dải Gaza.
ICJ cũng bày tỏ quan ngại sâu sắc về số phận của các con tin tại Dải Gaza, kêu gọi Hamas cùng những nhóm vũ trang khác lập tức thả họ vô điều kiện. Khoảng 120 con tin vẫn ở Dải Gaza, trong đó 112 người được cho là còn sống.
Nam Phi cuối tháng 12/2023 đệ đơn kiện lên ICJ, cáo buộc Israel vi phạm công ước về ngăn ngừa diệt chủng của LHQ và kêu gọi ra lệnh ngừng bắn lập tức ở Dải Gaza. Israel bác bỏ cáo buộc, gọi đây là "thông tin bị bóp méo một cách trắng trợn" và tuyên bố họ có quyền tự vệ.
Phán quyết của ICJ có tính ràng buộc về pháp lý và không thể bị kháng cáo. Tuy nhiên, không phải lúc nào các quốc gia cũng tuân thủ do ICJ không có phương thức đảm bảo thực thi phán quyết của mình. Một số chuyên gia nhận định phán quyết của ICJ ngoài tính biểu tượng lớn còn có thể dẫn đến tác động thực tế.
"Điều này khiến các quốc gia khác khó tiếp tục hỗ trợ Israel hơn khi một bên thứ ba trung lập nhận thấy nguy cơ xảy ra hành vi diệt chủng", Juliette McIntyre, chuyên gia luật quốc tế tại Đại học Nam Australia, nhận định. "Các quốc gia có thể rút hỗ trợ quân sự hoặc trong lĩnh vực khác cho Israel để tránh điều này".
Giới chức Israel cho biết khoảng 1.140 người nước này thiệt mạng trong vụ tấn công hồi đầu tháng 10/2023 của Hamas. Theo cơ quan y tế ở Dải Gaza, chiến dịch trả đũa của Israel khiến gần 26.100 người tại đây thiệt mạng.
Nguyễn Tiến (Theo AFP, Reuters)