Hơn 20 thử nghiệm đang diễn ra trên thế giới để kiểm chứng công dụng của thuốc kháng HIV Kaletra trong điều trị Covid-19 hoặc phòng bệnh sau khi phơi nhiễm. Bộ Y tế Nga hồi cuối tháng một khuyến cáo đây có thể là phương pháp khả thi đối với Covid-19 sau khi có những báo cáo từ Trung Quốc cho hay Kaletra có tác dụng, nhưng sau đó thêm rằng hiệu quả của nó là chưa chắc chắn.
Tuy nhiên, điều đó không ngăn cản được những kẻ đầu cơ đánh cược vào Kaletra, loại thuốc cũng được sản xuất tại Nga dưới cái tên Kalidavir, khi Covid-19 đang lan rộng. Số ca nhiễm nCoV ở Nga tăng mạnh trong tháng 4 và hôm nay nước này ghi nhận thêm gần 4.300 ca, đưa tổng số ca toàn quốc lên hơn 47.000.
"Ba tháng trước, mọi người mua Kaletra từ chúng tôi rải rác với giá 900 rúp (12 USD) một hộp", một người kinh doanh trên mạng tiết lộ. "Còn bây giờ, lo ngại nguồn cung bị gián đoạn, họ mua từ 100 đến 700 hộp với giá 3.800 rúp (51 USD) mỗi hộp. Chủ yếu mọi người mua Kaletra để bán lại với giá cao".
Các tay buôn có thể hét giá lên 7.000 - 8.000 rúp/hộp (hơn 100 USD), nguồn tin cho hay, và tình trạng này đang khiến một số người dương tính với HIV lo lắng.
Nhân viên y tế tại một bệnh viện điều trị Covid-19 ở ngoại ô Moskva, Nga hôm 23/3. Ảnh: Reuters
Kaletra, như nhiều loại thuốc điều trị HIV chỉ kê theo đơn ở Nga, được chính phủ mua với số lượng lớn và cung cấp miễn phí cho các bệnh nhân HIV trong hồ sơ quản lý. Tuy nhiên, nguồn cung các loại thuốc này thường xuyên biến động, vì thế nhiều người đã tích trữ riêng, từ các hiệu thuốc. Những người không có hộ chiếu Nga và những người vì nhiều lý do không muốn nhập hàng từ hệ thống chính thức cũng dựa vào các nguồn cung tư nhân.
Giám đốc của phòng khám H-Clinic ở St. Petersburg, nơi chuyên khám về các bệnh truyền nhiễm và có một kho thuốc để đáp ứng nhu cầu điều trị, cho hay những tuần gần đây, hiệu thuốc của ông ngập trong các cuộc gọi từ những bệnh nhân HIV.
"Chúng tôi có một xe tải đến từ công ty dược phẩm và mọi thứ trong đó đều đã được đặt hàng", Andrei Skvortsov nói. "Có tới 120 cuộc gọi một ngày".
Skvortsov cho biết nguồn cung của Kalidavir ổn định, nhưng nhà phân phối Kaletra thông báo với ông rằng đây sẽ là đợt hàng cuối cùng vì họ cần phải cung cấp cho các nhà thầu của nhà nước.
Bộ Y tế Nga chưa bình luận gì về việc bán lại Kaletra trên mạng hay tình trạng thiếu hụt thuốc. Cơ quan này ban đầu hướng dẫn các bác sĩ sử dụng những thành phần kết hợp của Kaletra là lopinavir và ritonavir để điều trị Covid-19, dựa trên nghiên cứu về cách điều trị các loại virus corona khác, như Hội chứng Hô hấp Cấp tính Nặng (SARS).
Do R-Pharm sản xuất tại Nga theo một thoả thuận với nhà sản xuất thuốc của Mỹ AbbVie Inc, Kaletra được cung cấp với một lượng nhỏ cho các hiệu thuốc và phòng khám AIDS. Tháng 3 năm ngoái, các hiệu thuốc này bán ra chỉ 34 gói, nhưng năm nay bán hơn 1.500 gói, công ty nghiên cứu thị trường Alpharm cho hay.
Alexei, một nhà hoạt động ở Nga nói rằng những kẻ đầu cơ đang cố mua Kaletra từ các bệnh nhân HIV với giá 3.000 rúp/hộp (hơn 40 USD). Ông đang điều hành một "tủ thuốc dự phòng" cùng mạng lưới bệnh nhân khắp 20 thành phố, dự trữ số thuốc còn sót lại để phân phát cho những người cần khi xảy ra tình trạng thiếu hụt.
"Các tin nhắn và cuộc gọi đổ tới từ những người nói rằng họ sẵn sàng mua lại số thuốc đó", Alexei kể. "Họ là những người bán lại và trung gian. Họ sẵn sàng mua hết, tới hộp cuối cùng. Chúng tôi bảo họ hãy đi đi".
Giám đốc điều hành R-Pharm Alexei Repik cho biết Kaletra đang được buôn bán trái phép ở các hiệu thuốc mà không kê đơn. Cảnh sát cho biết đã tịch thu ít nhất hai lô Kaletra bất hợp pháp.
R-Pharm khẳng định cảnh sát đang truy tìm nguồn gốc của số thuốc được buôn bán trái phép, vì việc đầu cơ thuốc qua chợ đen khiến những bệnh nhân thật sự cần thuốc bị mất đi cơ hội.
Tác dụng phụ phổ biến nhất của Kaletra là bụng khó chịu và buồn nôn, nhưng nó cũng có thể dẫn tới các vấn đề về gan và nhịp tim, gây nguy hiểm khi người dùng tự ý sử dụng thuốc.
Ông Repik cho rằng sẽ không xảy ra tình trạng thiếu hụt Kaletra vì R-Pharm đang tăng cường sản xuất, đáp ứng nhu cầu từ các bác sĩ kê đơn Kaletra để chữa Covid-19 cũng như HIV.
"Nhưng tất nhiên, không ai có thể dự đoán được quy mô đầy đủ của dịch bệnh", ông nói.
Các bác sĩ ở Vũ Hán, Trung Quốc, tuần trước cho hay Kaletra có tác dụng, dù một nghiên cứu khác vẫn hoài nghi về hiệu quả của nó. Kaletra ngăn chặn sự phát triển và nhân lên của virus HIV.
"Quan trọng phải hiểu rằng hiện nay, các loại thuốc chống virus được kiểm chứng 100%, nhất là các thuốc tấn công trực tiếp nCoV, chúng không tồn tại, vì các nghiên cứu vẫn đang diễn ra".
Anh Ngọc (Theo Reuters)