Thủ phủ tôm hùm bị xóa sổ sau lũ lịch sử

"Chưa khi nào như bây giờ, đi ra bè không thấy một con tôm nào còn sống", ông Nguyễn Văn Hạnh, 45 tuổi, phường Sông Cầu (thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên cũ) nói.

Nuôi tôm từ năm 2006, sau khi lập gia đình và tích góp được chút vốn, gần 20 năm kinh nghiệm giúp ông Hạnh vượt qua nhiều đợt thiên tai. Sáng 19/11, dự báo lũ lớn, ông hạ toàn bộ lồng xuống gần đáy vịnh, sâu khoảng 9 m để tránh nước ngọt. Tuy nhiên, lũ đổ về quá mạnh đẩy dòng nước ngọt xuống sát đáy, cuốn theo toàn bộ cơ nghiệp.

Ông Hạnh sở hữu 70 lồng với 11.000 con tôm hùm - tài sản góp vốn cùng một người bạn và là nguồn thu nhập chính của gia đình 5 người. Sau bão Kalmaegi, nhờ chuẩn bị tốt ông gần như không thiệt hại. Ông dự định đầu tháng 12 sẽ thu hoạch 4.000 con, ước thu 4 tỷ đồng. Nhưng lũ lớn đã "cuốn đi công sức cả năm".

"Lồng tôm giờ để đó cho thối chứ mình không vớt lên, cũng không còn tâm trạng ra thăm. Vợ con cứ sợ mình nghĩ quẩn", ông Hạnh nói.

Gần đó, anh Đoàn Văn Bi (38 tuổi, phường Sông Cầu) cũng mất trắng, thiệt hại hơn 2 tỷ đồng. Nuôi tôm 13 năm, từ 7 lồng ban đầu anh gây dựng được 80 lồng, nhưng chưa bao giờ chứng kiến mức thiệt hại diện rộng như năm nay. Gần 5 ngày nay, anh Bi gần như mất ngủ vì lo cho kinh tế gia đình.

Phát hiện nước ngọt xuất hiện sáng 19/11, anh hạ lồng sâu hơn 4 m và túc trực cả đêm, nhưng không cứu được đàn tôm bị sốc nước. Hôm sau, thương lái đến thu mua, anh vội vớt tôm với hy vọng gỡ phần nào vốn, nhưng toàn xã mất điện, không có đá lạnh, tôm chết hàng loạt khiến giá bị ép xuống mức rất thấp.

"Từ 50.000 đồng/kg cứ rớt dần xuống còn 10.000 đồng, nhiều người vứt luôn tôm, không vớt nữa", anh kể.

Tỉnh Phú Yên cũ có khoảng 177.000 lồng nuôi tôm hùm, chiếm hơn 63% cả nước, tập trung chủ yếu tại vịnh Xuân Đài và vịnh Vũng Rô. Trong đó, vịnh Xuân Đài - khu vực kín gió, thuận lợi nuôi lồng bè - là vùng nuôi chủ lực. Ông Hạnh, anh Bi là hai trong khoảng 2.000 hộ nuôi tôm ở địa phương này bị trắng tay sau mưa lũ lịch sử.

Chủ tịch UBND phường Sông Cầu Võ Ngọc Thạch cho biết, tính đến ngày 24/11, mưa lũ đã gây thiệt hại gần 2.500 tỷ đồng cho các hộ nuôi tôm trên địa bàn. Nghề nuôi tôm hùm ở địa phương gần như bị xóa sổ khi thiệt hại lên đến 95%, tương đương 21 triệu con.

Phường Xuân Đài (thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên cũ) cũng thiệt hại nặng với 22.491 lồng, trị giá khoảng 610 tỷ đồng, tương đương 80% sản lượng. Ông Phạm Văn Nguyên, Chủ tịch UBND phường, cho biết dù đã thông báo hạ lồng để tránh lũ, lượng nước từ sông Kỳ Lộ và Tam Giang đổ vào quá nhanh, cộng lượng mưa lớn và thủy triều rút khiến người dân không kịp trở tay.

Bên cạnh đó, ứng phó với bão Kalmaegi, ngư dân đã đưa lồng nuôi vào các khu vực gần bờ hơn để hạn chế thiệt hại. Các khu vực này có độ sâu thấp hơn so với điểm nuôi thông thường, tăng mức độ tác động của nước lũ, mưa lớn. "Người dân chưa kịp đưa lồng ra trở lại vị trí nuôi thì nước ngọt đã đổ vào, gây thiệt hại nặng nề", ông Nguyên nói.

Lãnh đạo phường Xuân Đài cho biết địa phương đã kiến nghị tỉnh phối hợp ngân hàng có chính sách khoanh nợ, giãn nợ, cho vay tái đầu tư để người dân vực dậy sản xuất. "Người dân cũng phải nuôi trở lại chứ lấy đâu sinh kế", ông Nguyên nói.

Trong khi đó, ngư dân nuôi tôm hùm tại vịnh Xuân Đài vẫn đang tìm cách vực dậy sau thiệt hại. Những ngày qua, ông Hạnh cùng người bạn thân đang sửa lại 2 chiếc bè bắt tôm giống. Nếu thuận lợi, số tôm giống này có thể giúp họ cải thiện phần nào kinh tế cho gia đình cũng như chuẩn bị để khôi phục bè tôm hùm.

"Mất thì cũng mất rồi, giờ mình phải làm lại", ông Hạnh nói.

Trong đợt mưa lớn kéo dài vừa qua Đăk Lăk và vùng rốn ngập thuộc khu vực Phú Yên cũ hứng chịu đợt lũ đặc biệt nghiêm trọng. Đây cũng là địa phương chịu thiệt hại nặng nhất do lượng mưa vượt xa kịch bản dự báo, địa hình lòng chảo khiến nước dồn nhanh, cùng hệ thống phòng lũ yếu, các hồ chỉ cắt được phần nhỏ lượng nước đổ về hạ du. Thống kê đến nay, địa bàn đã ghi nhận 63 người chết, 8 người mất tích, hơn 150.000 ngôi nhà bị ngập và tổng thiệt hại ước gần 5.500 tỷ đồng.

Đăng Nguyên