Yerba mate là một loại trà thảo mộc mạnh, vị đắng, được ủ nóng hoặc lạnh từ lá của loại cây có nguồn gốc Nam Mỹ. Yerba mate rất phổ biến ở Paraguay, Uruguay, Brazil và Argentina. Thức uống này được nhiều cầu thủ trên thế giới ưa chuộng, vô tình quảng bá về nó thông qua những chuyến thi đấu cùng câu lạc bộ (CLB).
Argentina và nhiều đội tuyển khác cũng lựa chọn yerba mate làm một trong những thức uống chủ đạo trong kỳ World Cup 2022. Họ chuẩn bị sẵn trà yerba mate hoặc lá trà từ quê hương và đem tới Qatar. Brazil mang theo 11 kg, Uruguay mang tới 240 kg. Nhà vô địch Argentina đem theo khoảng 500 kg trà để đảm bảo 75 thành viên, gồm cả cầu thủ và ban huấn luyện đều có thể sử dụng khi cần.
"Nó có chứa caffeine. Nhưng tôi uống nó nhiều hơn bất cứ thứ gì", tiền vệ Alexis Mac Allister của đội tuyển Argentina, cho biết.
Theo các nhà quan sát, gần như tất cả cầu thủ, kể cả ngôi sao của đội là Lionel Messi đều uống loại trà này. Họ sẽ cầm theo yerba mate mỗi khi lên xuống xe bus và sau các trận đấu. Trà thường được đựng trong một chiếc cốc làm bằng bầu rỗng, có ống hút đi kèm.
"Khi còn chơi cho Argentina, một chuyên gia dinh dưỡng nói với tôi rằng yerba mate giúp bù nước. Tôi không rõ về điều này, nhưng tôi uống nó thay nước hàng ngày. Trước mỗi trận đấu, trong phòng thay đồ, mọi người đều uống nó", Sebastián Driussi, tiền vệ của Austin FC, người từng thi đấu tại đội tuyển U20 Argentina, cho biết.
Theo nghiên cứu xuất bản trên Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ (NIH), trà yerba mate chứa một số chất dinh dưỡng thực vật có lợi, bao gồm xanthines, dẫn xuất caffeoyl, saponin, polyphenol. Các hợp chất này giúp chống oxy hóa, tăng cường sức khỏe, giảm viêm, giảm cholesterol. Khả năng chống oxy hóa của yerba mate cao hơn so với trà xanh. Trà cũng chứa 7 trong số 9 axit amin thiết yếu, bên cạnh các vitamin và khoáng chất cần thiết.
Mỗi tách yerba mate có khoảng 85 mg caffein, giúp tăng cường năng lượng và cải thiện sự tập trung tinh thần. Một số nghiên cứu lâm sàng chỉ ra rằng sau khi uống yerba mate chứa 37-45 mg caffein, tình nguyện viên cải thiện tập trung rõ rệt.
Phân tích trước đó của tiến sĩ Adrian Hodgson, Phòng thí nghiệm Hiệu suất Con người, Trường Khoa học Thể dục và Thể thao, Đại học Birmingham, cho thấy caffein trong trà yerba mate giúp cải thiện tình trạng co cơ, giảm mệt mỏi và cải thiện hiệu suất thể thao lên tới 5%.
Một cốc trà yerba mate trong phòng thay đồ của đội tuyển Argentina trước trận đấu Vòng 16 World Cup 2022 giữa Argentina và Australia, ngày 3/12. Ảnh: FIFA
Theo nghiên cứu năm 2014, xuất bản trên NIH, những người được cho uống viên nang yerba mate hàm lượng 1 g ngay trước khi tập thể dục đã đốt cháy thêm 24% mỡ.
Yerba mate cũng giúp ngăn ngừa nhiễm trùng do vi khuẩn, ký sinh và nấm. Nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy chiết xuất liều cao của loại lá này có thể vô hiệu hóa vi khuẩn E. coli, vi khuẩn gây ra các triệu chứng ngộ độc thực phẩm như co thắt dạ dày hoặc tiêu chảy.
Theo Nicolás Novello, người phát ngôn đội tuyển Argentina, ban huấn luyện đã mang tới Qatar nhiều loại yerba mate khác nhau để phù hợp với khẩu vị của từng cầu thủ. Yerba mate có cuống thường mang vị nhẹ, loại không cuống vị đậm và đắng hơn.
Juan José Szychowski, chủ tịch của Viện Quốc gia Yerba Mate ở Argentina, cho biết việc pha chế trà yerba mate gần như một nghệ thuật. Mỗi cầu thủ ưa chuộng một loại khác nhau, từ ngọt đến đắng, từ nóng đến lạnh.
"Một khi bắt đầu uống trà, bạn sẽ không thể dừng lại. Đây không chỉ là một phong tục. Khi ai đó đến thăm đội tuyển, chúng tôi đều nói 'bạn nên uống yerba mate'. Đó là truyền thống và nó cũng tốt cho sức khỏe nữa", Szychowski nói.
Dù không phải người Nam Mỹ, Antoine Griezmann, tiền vệ đội tuyển Pháp cũng có thói quen uống yerba mate sau khi kết bạn với Cristian Rodríguez và José María Giménez, hai cầu thủ thuộc đội tuyển Uruguay. Giờ đây, Griezmann thưởng thức loại trà này hàng ngày.
Ngôi sao người Pháp khác là Paul Pogba cũng cho biết anh bắt đầu thích thú với yerba mate sau khi được Marcos Rojo, một trong những đồng đội Manchester United cho nếm thử.
"Thật hoàn hảo. Tôi yêu loại đồ uống này", Pogba chia sẻ.
Dù vậy, không phải cầu thủ nào cũng thích vị đắng, thiên về thảo mộc của yerba mate. Luis Hernández, cựu tiền đạo người Mexico, cho biết anh không thể quen với mùi vị này dù đã trải qua cả một mùa giải ở CLB Boca Juniors của Argentina.
Hệ thống y tế Mayo Clinic (Mỹ) lưu ý yerba mate tốt cho sức khỏe nếu tiêu thụ điều độ. Tuy nhiên, một số nghiên cứu chỉ ra người uống lượng lớn yerba mate trong thời gian quá dài có thể tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư, như ung thư miệng, cổ họng và phổi. Uống yerba mate ở nhiệt độ 65 độ C trở lên cũng gây nguy cơ ung thư cao hơn so với sử dụng lạnh.
Thục Linh (Theo Rolling Stone, Healthline)