Tỷ phú Elon Musk đã âm thầm tham gia chính trường Mỹ từ mùa xuân năm nay. CEO của Tesla dành một giờ mỗi ngày thứ sáu cho một mục tiêu tham vọng, đó là giúp ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa Donald Trump có thêm phiếu bầu từ các bang chiến trường quan trọng.
Tham vọng này được thúc đẩy thông qua một siêu ủy ban hành động chính trị (PAC) có tên America PAC, do những người bạn thân thiết của Musk thành lập. Siêu PAC được phép nhận đóng góp không giới hạn từ cá nhân, tổ chức và chi tiền không hạn chế để hỗ trợ ứng viên họ ủng hộ. Tuy nhiên, siêu PAC không thể góp tiền cho chiến dịch của ứng viên hay làm việc trực tiếp với ứng viên đó.
Tỷ phú Elon Musk phát biểu tại Beverly Hills, bang California, Mỹ ngày 6/5. Ảnh: AFP
America PAC được thành lập ngày 22/5, trụ sở ở thành phố Austin, bang Texas, theo hồ sơ lưu trữ tại Ủy ban Bầu cử Liên bang Mỹ (FEC). Hồ sơ mô tả America PAC là ủy ban chính trị độc lập chỉ chi tiêu và không có đơn vị thành viên.
Musk khởi đầu America PAC với sự trợ giúp từ Richard Weekley, nhà phát triển bất động sản ở Texas. Weekley còn là nhà tài trợ của đảng Cộng hòa, từng lèo lái một siêu PAC tập trung vào thu hút cử tri đăng ký bỏ phiếu tại bang này.
Joe Lonsdale, đồng sáng lập công ty phần mềm Palantir Technologies, đồng minh lâu năm của Musk, có đóng góp quan trọng trong giai đoạn đầu America PAC hoạt động. Lonsdale trấn an các nhà tài trợ tiềm năng rằng họ chỉ cần đóng góp đủ để trang trải chi phí ban đầu của siêu ủy ban, sau đó một "nhà tài trợ bí ẩn" sẽ cung cấp tài chính cho phần còn lại. Người bí ẩn này được cho là Musk.
Một cố vấn ban đầu của Musk nữa là Denis Calabrese, cộng sự lâu năm của Weekley. Weekley và Calabrese hướng Musk đến nhóm vận động chính trị In Field Strategies để phụ trách hoạt động thực địa và Raconteur Media lo mảng kỹ thuật số, gồm website, nhắn tin và gửi email cho cử tri.
Musk từ giữa tháng 4 đã gặp đại diện các công ty và cố vấn để chia sẻ về tầm nhìn của siêu PAC, đề nghị họ đưa ra ngân sách dự kiến, theo nguồn thạo tin. Musk nói ông muốn tạo ra "làn sóng cử tri đỏ" ủng hộ ông Trump.
Các nhà hoạt động chính trị ước tính họ có thể thúc đẩy khoảng 800.000 cử tri có khuynh hướng tham gia bỏ phiếu thấp đến địa điểm bỏ phiếu vào ngày bầu cử và cho rằng Trump cùng Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa cần một chiến dịch tốt hơn. Musk còn muốn thuyết phục cử tri chưa đăng ký tại các bang chiến trường đăng ký bỏ phiếu.
Một số cộng sự của Musk, như Antonio Gracias, cựu giám đốc Tesla và đang là thành viên hội đồng quản trị SpaceX, nhà đầu tư Kenneth Howery và hai đối tác Shaun Maguire và Dougle ở Sequoia Capital đã quyên góp 500.000 USD hoặc 1 triệu USD cho siêu PAC, theo hồ sơ tại FEC.
Cựu tổng thống Donald Trump giơ nắm tay sau khi bị ám sát hụt tại Butler, bang Pennsylvania ngày 13/7. Ảnh: AP
Thông tin Musk liên quan America PAC xuất hiện ngày 12/7. Bloomberg đưa tin Musk đã quyên góp một khoản tiền chưa rõ cho ủy ban. Ngày 13/7, ông Trump bị ám sát hụt khi cựu tổng thống phát biểu tại sự kiện vận động ở Butler, bang Pennsylvania.
"Tôi hoàn toàn ủng hộ ông Trump và hy vọng ông sớm phục hồi", Musk viết trên X sau biến cố, chính thức công khai đứng về phía ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa.
Thông báo này được phía ông Trump đón nhận. "Tôi quý Elon Musk! Ông ấy ủng hộ tôi. Ông ấy thật tuyệt vời", ông Trump viết trong các email gây quỹ hồi tháng 7 và 8.
Nhưng mức độ Musk mong muốn ông Trump đắc cử vẫn là ẩn số. Musk nhấn mạnh với các thành viên trong nhóm về tính riêng tư và phẫn nộ khi Wall Street Journal đưa tin ông quyên góp khoảng 45 triệu USD một tháng cho PAC. Musk sau đó phủ nhận, cho rằng số tiền ông chuyển "thấp hơn nhiều".
Musk đề cập về America PAC trong cuộc phỏng vấn ngày 22/7 với nhà tâm lý học Jordan Peterson. Musk nói ông thiết lập ủy ban sau khi kết luận đảng Cộng hòa phù hợp hơn với niềm tin của mình về trọng dụng nhân tài và tự do ngôn luận so với đảng Dân chủ.
"Nó không trở thành một PAC cực đoan", Musk nói với Peterson. "Ý định của PAC này là thúc đẩy các nguyên tắc vốn đã giúp nước Mỹ vĩ đại ngay từ đầu".
Các cố vấn cho America PAC muốn xây dựng đội ngũ hơn 6.000 người vận động bầu cử và công việc khác. Tuy nhiên, sau chưa đầy ba tháng triển khai, America PAC đối mặt một số trở ngại, khi Generra Peck và Phil Cox, hai cựu cố vấn cho chiến dịch tranh cử của ứng viên Cộng hòa Ron DeSantis tham gia ủy ban.
Website America PAC khi đó gặp một số vấn đề về truy cập và xuất hiện đơn khiếu nại từ giới chức các bang chiến trường, cho rằng ủy ban chỉ thu thập thông tin cá nhân mà không giúp người dân đăng ký bỏ phiếu.
Ngay sau khi Cox và Peck gia nhập America PAC, hầu hết nhân viên ủy ban nhận email thông báo họ bị sa thải. Quảng cáo của America PAC trên Facebook và Instagram dừng hoạt động. Các tài khoản mạng xã hội ủy ban chưa cập nhật thêm thông tin từ ngày 17/7.
Thời điểm đó, In Field Strategies thông báo đã giúp hơn 4.000 người đăng ký, gõ cửa hơn 725.000 nhà và có 150.000 cuộc trò chuyện với cử tri tiềm năng, 26.000 người cam kết bỏ phiếu vắng mặt. Raconteur Media đã soạn mẫu đơn đăng ký bỏ phiếu cho 8.500 người tại các bang chiến trường.
Website PAC không được thiết kế để đăng ký cử tri trực tuyến. Thông tin do người truy cập cung cấp sẽ được ủy ban điền vào biểu mẫu và gửi lại cho họ để xác nhận. Tuy nhiên, Raconteur Media đã bị America PAC chấm dứt hợp tác trước khi kịp gửi email cho 8.500 cử tri tiềm năng.
Hồi đầu tháng 8, America PAC đã thuê lại Raconteur Media để thực hiện nhiệm vụ này và vá lỗi trên website, trong nỗ lực giúp ông Trump lấy lại động lực trước đà trỗi dậy của Phó tổng thống Kamala Harris.
Việc America PAC cải tổ cách ngày bầu cử chưa đến 90 ngày làm dấy lên lo ngại về ảnh hưởng đến chiến dịch tranh cử của ông Trump. Dù vậy, nhóm lãnh đạo PAC vẫn tin vào khả năng đạt mục tiêu. Chiến dịch của ông Trump cũng ủng hộ thay đổi của America PAC.
"Chương trình mới 100% tốt hơn nhóm cũ. Vững tâm ủng hộ nỗ lực này!", Chris LaCivita, cố vấn cấp cao của ông Trump, viết trên X cuối ngày 31/7.
Như Tâm (Theo WSJ, Reuters)