Do không được phát đủ xẻng, các tân binh nhập ngũ theo lệnh động viên một phần trong đơn vị của Aleksei Agafonov phải thay phiên nhau đào chiến hào từ đêm 1/11. Đến rạng sáng hôm sau, đạn pháo Ukraine rực sáng trên bầu trời, trút xuống đơn vị của Agafonov.
"Một máy bay không người lái (UAV) của Ukraine ban đầu lượn lờ trên không, sau đó pháo binh của họ bắt đầu nã đạn về phía chúng tôi, suốt nhiều giờ liên tục", Agafonov kể với Guardian trong cuộc phỏng vấn qua điện thoại ngày 7/11.
"Gần như cả đơn vị bị xóa sổ, cảnh tượng không khác gì địa ngục trần gian", tân binh này nhớ lại, thêm rằng các sĩ quan chỉ huy đã rời chiến tuyến ngay khi cuộc pháo kích bắt đầu, bỏ lại các binh sĩ chưa từng đối mặt với hỏa lực đạn pháo dữ dội như vậy.
Lính dự bị Nga từ Rostov lên đường tới Ukraine ngày 31/10. Ảnh: Reuters.
Agafonov nhận được giấy gọi nhập ngũ vào ngày 16/10, sau khi Tổng thống Vladimir Putin ngày 21/9 phát lệnh động viên một phần. Anh cùng 570 tân binh khác ở thành phố Voronezh, tây nam Nga, sau đó được triển khai tới thị trấn Makiivka ở Lugansk, một trong 4 tỉnh Ukraine mà Nga sáp nhập vào lãnh thổ.
Agafonov cho hay sau khi đợt pháo kích dứt hẳn, anh cùng khoảng chục binh sĩ sống sót rút khỏi khu rừng bên ngoài thị trấn, hướng tới thành phố Svatobe lân cận do Nga kiểm soát. Đến nơi, nhóm di chuyển vào một tòa nhà bỏ hoang và tìm cách liên lạc với những người khác trong đơn vị.
Agafonov nói rằng chỉ khoảng 130 binh sĩ trong đơn vị của anh sống sót sau trận pháo kích. "Không ai muốn quay lại chiến trường sau đó", Agafonov cho biết.
Vị trí thị trấn Makiivka, tỉnh Lugansk ở miền đông Ukraine. Đồ họa: Guardian.
Một lính Nga khác và hai thành viên gia đình của những tân binh trong đơn vị của Agafonov cũng kể lại với Guardian những tình tiết tương tự trong trận pháo kích.
"Chúng tôi hoàn toàn phơi mình trước làn đạn pháo, không biết phải làm gì. Hai tuần huấn luyện bổ sung không giúp ích gì cho chúng tôi đối phó với điều như vậy", binh sĩ thứ hai giấu tên cho biết, đề cập tới chương trình đào tạo ngắn hạn mà các tân binh được cung cấp trước khi tới Ukraine tham chiến.
Báo điều tra Verstka của Nga cũng dẫn lời binh sĩ thứ ba là Nikolai Voronin cho biết trận pháo kích xảy ra vào rạng sáng ngày 2/11.
"Rất nhiều người chết", Voronin nói với Verstka. "Những chiếc xẻng chúng tôi dùng để đào chiến hào giờ đây lại đào huyệt chôn đồng đội".
Thông tin về thương vong trong trận chiến đầu tiên của đơn vị tân binh ở Ukraine cũng làm dấy lên nỗi bức xúc trong dư luận ở thành phố Voronezh, quê hương của các binh sĩ.
Một nhóm phụ nữ là thân nhân của những người lính trong đơn vị đã quay một video đầy phẫn nộ gửi đến giới chức địa phương cuối tuần trước. "Họ đưa binh sĩ lên chiến tuyến ngay trong ngày đầu tiên, còn chỉ huy rời bỏ chiến trường", Inna Voronia, vợ một quân nhân trong đơn vị, nói trong video.
"Họ gọi điện, nói với chúng tôi rằng con trai chúng tôi còn sống, khỏe mạnh và thậm chí đã hoàn thành nhiệm vụ, trong khi chúng đều đã thiệt mạng tại đó", mẹ một người lính khác nói.
Tổng thống Putin ngày 4/11 thông báo quân đội Nga đã huy động được 318.000 quân, vượt 18.000 người so với mục tiêu ban đầu của lệnh động viên. Ông cho biết 80.000 binh sĩ đã được triển khai đến Ukraine, trong đó 50.000 người đang tham gia các đơn vị chiến đấu.
Tuy nhiên, chiến dịch huy động quân gấp rút và thương vong của các tân binh ở Ukraine đã gây ra nhiều phẫn nộ, khiến ngay cả những người ủng hộ nhiệt thành nhất của Điện Kremlin cũng phải lên tiếng chỉ trích.
Anastasia Kashevarova, một blogger quân sự ủng hộ Moskva mở chiến dịch quân sự ở Ukraine, lên án các chỉ huy vội vã điều động lính tới tiền tuyến khi họ chưa được huấn luyện đầy đủ.
"Các đơn vị tân binh bị bỏ rơi, không có vũ khí cần thiết, không thuốc men, không có sự hỗ trợ của pháo binh, không phương tiện liên lạc", Kashevarova cho biết. "Trước đó họ nói rằng sẽ không vội vàng điều tân binh chưa được huấn luyện đầy đủ ra tiền tuyến. Nhưng những chiếc quan tài kẽm đang được đưa về".
Khói lửa bốc lên tại một khu vực giao tranh tại Lugansk, ngày 6/7. Ảnh: Reuters.
Trong một video lan truyền gần đây trên mạng xã hội Nga, một nhóm tân binh cự cãi với chỉ huy về việc thiếu nước và lương thực, thực phẩm, tại trại huấn luyện quân sự ở Kazan, thủ phủ vùng Tatarstan của Nga. Thiếu tướng Kirill Kulakov, chỉ huy trại huấn luyện, đã rút lui khi đám đông tân binh trở nên phẫn nộ và lăng mạ ông.
Dường như cảm nhận được nỗi bất bình leo thang, ông Putin đã yêu cầu giới chức chính phủ và các địa phương tăng cường chú ý đến lực lượng động viên, dù họ đang huấn luyện trên thao trường hay đã triển khai đến vùng chiến sự. "Tất cả cần được quan tâm, dù họ ở đâu đi nữa", ông nhấn mạnh.
Một số nhà báo ủng hộ Điện Kremlin đã công bố thư ngỏ được cho là từ Lữ đoàn Hải quân đánh bộ 155, chỉ trích những quyết định sai lầm của cấp trên gây ra tổn thất lớn trong cuộc tấn công vào làng Pavlivka, tây nam Donetsk.
Quân đội Ukraine và các quan chức thân Nga ở Donetsk cho hay Lữ đoàn 155 tấn công vào làng này ngày 2/11. Bốn ngày sau, họ gửi thư tới Oleg Kozhemyako, thống đốc quê nhà Sakhalin, cáo buộc chỉ huy đơn vị để mất 300 người trong trận đánh.
"Chúng tôi bị ném vào một đợt tấn công không thể hiểu nổi", các binh sĩ viết trong thư gửi Thống đốc Kozhemyako.
Ông Kozhemyako xác nhận về bức thư, nhưng cho rằng những người lính đã phóng đại về tổn thất trong trận đánh.
"Chúng tôi đã liên lạc với các chỉ huy đơn vị. Đúng là có tổn thất và giao tranh lớn, nhưng không giống những gì được viết trong thư", ông tuyên bố trên Telegram. "Tôi chắc chắn trường hợp này sẽ được phân tích và cơ quan thẩm quyền sẽ đưa ra đánh giá".
Đức Trung (Theo Guardian)