Sức chống đỡ bền bỉ của Trump trên mặt trận pháp lý

Trump bị truy tố 4 lần trong năm 2023 và đối mặt 91 cáo buộc hình sự. Hai vụ án liên quan đến nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử năm 2020, trong đó một vụ từ các công tố viên Georgia và một vụ từ công tố viên đặc biệt liên bang Jack Smith.

Trong vụ truy tố thứ ba, Smith cáo buộc Trump lưu giữ tài liệu mật không đúng cách sau khi rời nhiệm sở và vụ thứ 4 đến từ các công tố viên New York về việc Trump chi tiền bịt miệng nữ diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels trong cuộc bầu cử năm 2016.

Các đối thủ từ lâu đã hy vọng những chướng ngại vật pháp lý kể trên sẽ đặt dấu chấm hết cho chiến dịch tranh cử năm 2024 của ông. "Vấn đề của Donald Trump nằm ở cách ông ấy hành xử. Trump là kẻ thù tồi tệ nhất của chính mình", cựu thống đốc New Jersey Chris Christie nói sau khi bản cáo trạng liên bang đầu tiên với cựu tổng thống được đưa ra hồi năm ngoái.

Ít nhất đối với các cử tri trong cuộc bầu cử sơ bộ, lập luận đó đã thất bại. Christie hồi đầu tháng từ bỏ cuộc đua giành đề cử từ đảng Cộng hòa.

Những người ủng hộ Trump tin vào lập luận ông là mục tiêu trong "một cuộc săn phù thủy" có tổ chức. Trong khi đó, hầu hết đối thủ chính trị, dù cạnh tranh gay gắt, đều không muốn xa rời nền tảng ủng hộ trung thành của ông.

Ngay cả đối thủ còn lại của ông trong cuộc đua giành đề cử, cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Nikki Haley, cũng chỉ đề cập gián tiếp đến mối nguy pháp lý mà Trump phải đối mặt, gọi ông là tác nhân gây ra "cơn hỗn loạn đảng Cộng hòa".

Trump đến nay chưa đối mặt với bất kỳ hình phạt nào. Ông dự kiến hầu tòa liên bang ở Washington với cáo buộc can thiệp bầu cử vào ngày 4/3. Nhưng thời hạn trên có thể bị trì hoãn do ông đã nộp đơn kháng cáo với lập luận rằng một cựu tổng thống nói chung không thể bị truy tố hình sự vì những hành vi thực hiện khi còn đương chức.

Các thẩm phán tỏ ra hoài nghi về lập luận của Trump, nhưng nỗ lực chặn vụ truy tố mà ông sẽ cố gắng đưa lên Tòa án Tối cao Mỹ có thể đẩy lùi thời gian bất kỳ phiên tòa nào trong vài tháng.

Một vụ án không liên quan mà Tòa án Tối cao đã đồng ý xét xử cũng có thể giúp ích cho Trump tại các phiên tòa sắp tới. Giống như hàng trăm bị cáo khác, Joseph Fischer, cảnh sát tại một thị trấn nhỏ ở bang Pennsylvania, bị cáo buộc cản trở quy trình chính thức vì tham gia vào cuộc bạo loạn Đồi Capitol ngày 6/1/2021. Quốc hội Mỹ khi đó đang họp để chứng nhận chiến thắng bầu cử của ông Biden.

Cáo buộc trên liên quan đến 2 trong 4 tội danh mà Trump phải đối mặt. Nó bắt nguồn từ một điều khoản của Đạo luật Sarbanes-Oxley năm 2002, ban hành sau vụ bê bối tài chính Enron, quy định việc tiêu hủy hồ sơ để can thiệp vào các thủ tục chính thức hoặc cản trở thực hiện chúng là bất hợp pháp.

Fischer phản đối việc áp dụng luật này trong vụ truy tố ông ta, nói rằng việc chứng nhận phiếu bầu của quốc hội không phải là loại thủ tục mà đạo luật này đề cập đến. Nếu Fischer thắng, ông Trump cũng có thể thắng. Tòa án Tối cao nhiều khả năng ra quyết định về vụ của Fischer vào tháng 6, có thể gián tiếp tác động đến trường hợp của ông Trump.

Trump cũng có thể được hưởng lợi ở Georgia. Công tố viên hạt Fulton Fani Willis đối mặt với cáo buộc rằng bà có quan hệ tình ái với công tố viên đặc biệt Nathan Wade khi trao cho ông quyền đảm nhận vụ án và bản thân Willis cũng được hưởng lợi tài chính từ quyết định này. Willis chưa bình luận trực tiếp về các cáo buộc nhưng cho rằng những lời chỉ trích bắt nguồn từ thành kiến chủng tộc.

Một số chuyên gia đạo đức pháp lý nhận định những cáo buộc này không có khả năng buộc Willis hoặc Wade phải từ bỏ vụ án. Nhưng theo Chris Timmons, luật sư ở Atlanta, chúng có thể ảnh hưởng gián tiếp tới đánh giá và quyết định của các thành viên bồi thẩm đoàn khi phiên tòa diễn ra.

"Tôi từng thua trong các vụ án khi bồi thẩm đoàn tin rằng bằng chứng đủ thuyết phục nhưng lại nghĩ rằng quá trình điều tra không công bằng", Timmons cho hay. "Nếu họ nhìn vào những gì đã diễn ra và nghĩ rằng có điều không ổn trong cuộc điều tra, ngay cả khi họ tin tưởng vào các bằng chứng, họ sẽ bày tỏ thái độ không hài lòng bằng cách tuyên trắng án".

"Ông Trump thực sự quá may mắn khi được thẩm phán Cannon chủ trì xét xử", luật sư Cobb nói.

Cho đến nay, các vụ án hình sự chỉ khiến nền tảng ủng hộ Trump mạnh mẽ hơn. Một cuộc thăm dò do Wall Street Journal thực hiện vào tháng 12/2022 cho thấy vị thế của cựu tổng thống trong đảng Cộng hòa đã suy yếu và Thống đốc Florida Ron DeSantis dẫn trước ông về đề cử cho năm 2024. Nhưng hơn một năm sau và với 4 bản cáo trạng của Trump, DeSantis đã phải dừng chân trên đường đua vào Nhà Trắng hồi tuần trước và quay sang ủng hộ ông, sau khi để thua trong cuộc họp kín tại bang Iowa.

Các công tố viên đã nhiều lần khẳng định cản trở chiến thắng của Trump chưa bao giờ là yếu tố khiến họ truy tố ông, nhưng đây vẫn là điều mà những người ủng hộ cựu tổng thống muốn tin vào.

"Nếu việc truy tố thực sự nhằm gây tổn hại cho ông ấy về mặt chính trị thì nó rõ ràng đã thất bại", James Trusty, một cựu luật sư khác của Trump, bình luận.

Vũ Hoàng (Theo WSJ, AFP, Reuters)